Επικίνδυνοι ελιγμοί πάνω από το Ανατολικό Αιγαίο
ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Τις τελευταίες 15 ημέρες έχουν πετάξει πάνω από το Αιγαίο τρεις διακεκριμένοι επισκέπτες. Αρχικά η υπουργός Αμυνας της Ολλανδίας Γιάνιν Πλάσερτ, έπειτα η Γερμανίδα ομόλογός της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τέλος ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.
Απαντες ενημερώθηκαν και σε ορισμένες περιπτώσεις είχαν και προσωπική εμπειρία από την επικίνδυνη κατάσταση που επικρατεί πάνω από το Αιγαίο, όταν τουρκικά αεροπλάνα πραγματοποιούν παραβιάσεις, αναχαιτίζονται και ορισμένες φορές εμπλέκονται σε εικονικές αερομαχίες με τα ελληνικά μαχητικά.
Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ευάγγελος Αποστολάκης πέταξε με ένα F-16 Block 52+ πάνω από το μεγαλύτερο τμήμα του Αιγαίου, αφενός προκειμένου να καταδείξει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο αρχιπέλαγος, αφετέρου για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τι αντιμετωπίζουν καθημερινά οι Ελληνες πιλότοι. Ευλόγως, έπειτα από το μπαράζ υπερπτήσεων τουρκικών αεροσκαφών, ιδιαίτερα πάνω από τις Οινούσσες, δημιουργούνται κάποια ερωτήματα. Κατ’ αρχάς, ποια είναι η πραγματική κατάσταση και ποια τα χαρακτηριστικά της;
Οινούσσες
Στο ζήτημα που αφορά τις Οινούσσες, στρατιωτικές πηγές κατεβάζουν τους τόνους για τα περιστατικά στο Ανατολικό Αιγαίο. Επισημαίνουν ότι η τουρκική παραβατικότητα στην περιοχή δεν είναι κάτι καινοφανές και αντιμετωπίζεται με τη νηφαλιότητα. Το πλέον σημαντικό σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι να παραμένουν ανοικτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας, και κάτι τέτοιο δεν έχει έως αυτή τη στιγμή διαταραχθεί, παρά τα εκεί περιστατικά. Οσοι έχουν εμπεριστατωμένη άποψη για την κατάσταση στο νησί τονίζουν ότι ακόμη και σε περιόδους χαμηλής παραβατικότητας υπάρχει μια ρουτίνα.
Χίος
Στη Χίο βρίσκεται σταθμευμένο, σε επιφυλακή, ελικόπτερο που χρησιμοποιείται για επιχειρήσεις έρευνας-διάσωσης. Μέρος της εκπαίδευσης των πιλότων είναι να απογειώνονται από τη Χίο, να πετούν πάνω από τις Οινούσσες και τη νησίδα Πασάς (ή Παναγιά) και να επιστρέφουν στη βάση τους. Κάθε φορά που το ελικόπτερο περνάει πάνω από τη νησίδα Πασάς, οι Τούρκοι πληροφορούν τους Ελληνες πιλότους ότι πετούν πάνω από «τουρκικό έδαφος» και τους ζητούν να φύγουν. Ωσπου να σηκωθούν στον αέρα τουρκικά μαχητικά για να κάνουν αναχαίτιση, το ελληνικό ελικόπτερο έχει ολοκληρώσει την αποστολή του και έχει προσγειωθεί ξανά στη Χίο.
Εκείνο που ανησυχεί τις ελληνικές αρχές είναι τα περιστατικά που κινούνται εκτός «ρουτίνας» παραβιάσεων και παραβάσεων. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η υπέρπτηση τριών τουρκικών αεροσκαφών στις 11 Απριλίου πάνω από τη Λέσβο.
Λέσβος
Σε αυτή την περίπτωση, δύο τουρκικά F-4, κατά τη διάρκεια του εναέριου ανεφοδιασμού τους από ένα αεροσκάφος τύπου KC-135, πέταξαν πάνω από τη Λέσβο. Αμέσως σήμανε συναγερμός στο Πεντάγωνο. Μετά την ενεργοποίηση των διαύλων επικοινωνίας, διεφάνη ότι ο Τούρκος πιλότος του KC-135 (τα F-4 κατά τον ανεφοδιασμό τους δεν είχαν περιθώρια ουδενός ελιγμού) δεν είχε υπολογίσει σωστά την πορεία του και πέταξε πάνω από τη Λέσβο. Οι Τούρκοι ζήτησαν συγγνώμη για την ασυνήθιστη αυτή κίνηση και το περιστατικό θεωρήθηκε λήξαν.
Ανάλογη κινητοποίηση σημειώθηκε στο ΓΕΕΘΑ κατά τη διάρκεια μιας νυχτερινής αναχαίτισης στα νότια της Λήμνου στις αρχές Μαρτίου (την ιστορία της οποίας είχε τότε αποκαλύψει η «Κ»). Τότε, ένα F-16 παραβίασε το FIR Αθηνών και, όταν το ελληνικό μαχητικό πλησίασε για να προχωρήσει στην καθιερωμένη αναχαίτιση, ο Τούρκος πιλότος έσβησε τα φώτα του αεροσκάφους του, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η σύγκρουση, μόνο χάρη στην εμπειρία και την ψυχραιμία του Ελληνα χειριστή. Και τότε ενεργοποιήθηκε ο διπλωματικός δίαυλος Αθηνών - Αγκυρας, προκειμένου να δοθούν οι απαραίτητες εξηγήσεις.
Το δεύτερο ερώτημα που προκύπτει αφορά την κλιμάκωση. Υπάρχει κλιμάκωση ή πρόκειται για τα συνήθη «σκαμπανεβάσματα» μιας ομολογουμένως πολύ επικίνδυνης ρουτίνας. Τα αριθμητικά στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει πράγματι μια κλιμάκωση κατά τη διετία 2015-2016, ωστόσο οι αριθμοί κυμαίνονται πολύ χαμηλότερα από το 2009, έτος που καταγράφηκαν 237 εμπλοκές και 51 υπερπτήσεις.
Μόνιμη φρουρά στη νησίδα «Πασάς»
Οι τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από τις Οινούσσες και την παρακείμενη νησίδα «Πασάς» (γνωστή και ως «Παναγιά»), οδήγησαν τους επιτελείς του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και τον κ. Π. Καμμένο σε μια σειρά αποφάσεων. Η πρώτη ήταν η άσκηση «Πυρπολητής 2016», όπου αναπτύχθηκε το σύνολο της αντιαεροπορικής άμυνας της Χίου, ενώ ακολούθησαν και πρωτοβουλίες όπως ο κατάπλους δύο υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού στο Καστελλόριζο. Η δεύτερη, πολύ λιγότερο γνωστή, ήταν η απόφαση του κ. Καμμένου να δεχθεί εισηγήσεις για μόνιμη επάνδρωση φυλακίου πάνω στη νησίδα «Πασάς». Στη νησίδα θα σταθμεύει πλέον μόνιμη δύναμη, ενώ το ελικόπτερο που πετάει μία φορά την εβδομάδα από τη Χίο δεν θα πραγματοποιεί απλή πτήση πάνω από τη νησίδα «Πασάς», αλλά θα προσγειώνεται στο ελικοδρόμιο που θα διαμορφωθεί.
Πάντως, οι Τούρκοι δεν φαίνεται να πτοούνται και δεν παρεκκλίνουν κατ’ ελάχιστον από τη στρατηγική τους. Ενδεικτικό παράδειγμα η υπερπτήση δύο τουρκικών F-16 πάνω από τη Ρω το μεσημέρι της Μ.Τετάρτης. Μπορεί οι υπερπτήσεις να πραγματοποιήθηκαν σε πολύ μεγάλο υψόμετρο (27.500 πόδια), ωστόσο έγιναν σε μια στιγμή κατά την οποία επί της Ρω ήταν ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ κ. Ευάγγελος Αποστολάκης προκειμένου να δώσει τις πασχαλινές ευχές στους υπαξιωματικούς και τους στρατιώτες που υπηρετούν στο φυλάκιο του ακριτικού νησιού. Η κίνηση γίνεται αντιληπτή ως καλά υπολογισμένη «απάντηση» των Τούρκων στον κατάπλου των ελληνικών υποβρυχίων στο σύμπλεγμα της Μεγίστης στις 17 και 22 Απριλίου.
(Στην φωτογραφία : Στις 17 και 22 Απριλίου, τα υποβρύχια «Αμφιτρίτη» και «Τρίτων» κατέπλευσαν στο Καστελλόριζο και αναδύθηκαν προκειμένου η παρουσία τους να γίνει αντιληπτή από τους κατοίκους)
