Tο τουρκικό στράτευμα μετά το πραξικόπημα
Ιδεολογικές, οργανωτικές, θεσμικές και επιχειρησιακές διεργασίες
Νικόλαος Παούνης
(Πηγή : http://foreignaffairs.gr/)
Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις αποτελούν τον δεύτερο ισχυρότερο στράτευμα του ΝΑΤΟ και εντάσσονται στις 10 ισχυρότερες πολεμικές μηχανές παγκοσμίως.
Εφόσον ολοκληρωθεί απρόσκοπτα το τρέχον εξοπλιστικό πρόγραμμα, αναμένεται να ανέλθουν στην κλίμακα της παγκόσμιας κατάταξης έτι περαιτέρω.
Στις 15 Ιουλίου 2016 εκδηλώθηκε πραξικόπημα με την ευρέως γνωστή κατάληξη. Στην διάρκεια του πραξικοπήματος έλαβαν μέρος ελάχιστα στρατιωτικά μέσα (για παράδειγμα από τα 278 μαχητικά ενεπλάκησαν 6 έως 8, και από τα 7 ιπτάμενα τάνκερ μόλις ένα) [1]. Τούτο αναιρεί την κυρίαρχη αντίληψη στην Ελλάδα περί μαζικής συμμετοχής των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στην κίνημα των στασιαστών του παρελθόντος Ιουλίου.
Το πραγματικό πλήγμα αφορά την μαζική «κάθαρση» έμπειρων και καταρτισμένων στελεχών από τις τάξεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στην οποία επιδόθηκε το τουρκικό κράτος μεταγενέστερα. Το επίπεδο επαγγελματικής στελέχωσης μειώθηκε από το 45% στο 42%, ενώ περισσότεροι από 140 ανώτατοι αξιωματικοί προφυλακίστηκαν. Μεγάλη απώλεια υπέστη η πολεμική αεροπορία σε αριθμό αξιόμαχων χειριστών (αποτάχθηκαν 550 πιλότοι με σχετικά Διατάγματα) [2], κατάσταση η οποία άρχισε σταδιακά να βελτιώνεται ελαφρώς, από τις αρχές του έτους. Οι επιπτώσεις στο ηθικό, στην ικανότητα σχεδιασμού και διεξαγωγής επιχειρήσεων των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων προς το παρόν είναι αδιαμφισβήτητες. Αναλυτικά παρατίθεται σχετικός πίνακας:
Παράλληλα αποτάχθηκαν 16.000 σπουδαστές από τα φυτώρια των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, δηλαδή από τις Στρατιωτικές Ακαδημίες (Harp Akademileri), από τη Στρατιωτική Ακαδημία Ιατρικής (Gülhane Askeri Tip Akademisi), και τα Στρατιωτικά Γυμνάσια (Maltepe, Işıklar, Kuleli). Επίσης, ιδρύεται Διακλαδικό Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας το οποίο θα αντικαταστήσει το σύνολο των Στρατιωτικών Σχολών, ενώ ο έλεγχος της Ιατρικής Ακαδημίας μεταβιβάστηκε στο Υπουργείο Υγείας.
Οι θεσμικές μεταβολές αφορούν την αποδυνάμωση του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου μέσω της ένταξης και υπαγωγής των Διοικήσεων της Στρατοχωροφυλακής (Jandarma) και της Ακτοφυλακής (Sahil Güvenlik) στο Υπουργείο των Εσωτερικών, της μεταβίβασης επιχειρησιακών αρμοδιοτήτων από τους Αρχηγούς των Επιτελείων στον πολιτικό τους προϊστάμενο, της δυνατότητας στρατιωτικής εκπροσώπησης στο εξωτερικό από αξιωματούχους μη έχοντες την στρατιωτική ιδιότητα, της μεταβολής στην σύνθεση του Στρατιωτικού Συμβουλίου (αρμόδιο για προαγωγές, κρίσεις κ.ο.κ.), του περιορισμού των αρμοδιοτήτων της στρατιωτικής Δικαιοσύνης υπέρ των πολιτικών δικαστηρίων κ.α.
Το επίκεντρο των αλλαγών του οργανωτικού πλαισίου αφορά τη μεταστάθμευση μονάδων από τα δύο μείζονα αστικά κέντρα προς την περιφέρεια (παρόμοιες αλλαγές παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα μετά την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος). Η 4η A.J.U. (Mürted) της οποίας αεροσκάφη συμμετείχαν στο πραξικόπημα, παρέδωσε τα μαχητικά της σε άλλες αεροπορικές βάσεις, και ανέστειλε τη λειτουργία της. H 28η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού μεταστάθμευσε 140 χλμ. βορειοανατολικά της Άγκυρας (Çankırı), ενώ το Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων μετακινήθηκε από την πρωτεύουσα στην περιοχή Burdur. Οι Σχηματισμοί της Κωνσταντινούπολης παρέδωσαν τα οπλικά τους συστήματα σε έτερους (π.χ. Tekirdağ, Ulaş, Kahramanmaraş), ενώ η ενεργός δράση της Τουρκικής Αεροπορίας Στρατού (1ο Σύνταγμα) τη νύχτα του πραξικοπήματος υπήρξε γεγονός καταλυτικής σημασίας ώστε να αποφασιστεί η πλήρης μεταφορά των εγκαταστάσεων από το Güvercinlik στην Isparta.
Το τελευταίο εξάμηνο λαμβάνει χώρα μια «ιδεολογική διεργασία», ουσιαστικά μια αναμόρφωση της ιδεολογικής ταυτότητας του συνόλου της τουρκικής κοινωνίας, με κύρια χαρακτηριστικά τον συντηρητισμό και τον εθνικισμό. Το γεγονός αυτό δίνει ερμηνείες και για το εσωτερικό πολιτικό παρασκήνιο (συμπόρευση των AKP και MHP εν όψει του κρίσιμου δημοψηφίσματος της 17ης Απριλίου).
Την παρούσα χρονική στιγμή στους κόλπους του τουρκικού στρατεύματος εξαρθρώνονται τα κεμαλικά στοιχεία με την κατηγορία ότι πρόσκεινται ιδεολογικά στον Fethullah Gülen, και αντικαθίστανται από τους «Ερντογανικούς» ή «μετα-κεμαλιστές» ή ακριβέστερα «νεο-Οθωμανιστές» στρατιωτικούς. Όμως η διαδικασία αυτή δεν θα είναι αέναη. Σταδιακά αναμένεται να ομαλοποιηθεί η κατάσταση (σε βάθος 5-8 ετών), να επανέλθει η συνοχή, και δη υπό το ιδεολογικό πρίσμα των αρχών του νεο-Οθωμανισμού. Δηλαδή θα συγκροτηθεί ένα ιδεολογικά «νέο» στράτευμα, το οποίο θα εμφορείται από εθνικιστικές και φιλο-ισλαμικές πεποιθήσεις. Σε συνδυασμό με την απόκτηση πολεμικής εμπειρίας στο μέτωπο της Συρίας, στην διάρκεια του αγώνα καταστολής του κουρδικού κινήματος, αλλά και κατά τις κοινές νατοϊκές δραστηριότητες, αναμένεται σχετικά μακροπρόθεσμα να συγκροτηθεί ένα ακόμα πιο συμπαγές από κάθε άποψη στράτευμα, εμπειροπόλεμο και άρτια εξοπλισμένο [3].
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΣΥΡΙΑ
Η επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη (Euphrates Shield) στην βόρεια Συρία άρχισε να υλοποιείται σαράντα ημέρες μετά το περίφημο πραξικόπημα. Στις εγχώριες αναλύσεις κυριάρχησε η παραφιλολογία περί τουρκικού ολέθρου στην Συρία, καίτοι τα στοιχεία συνηγορούσαν σε μια σχετικά ικανοποιητική επίδοση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (Türk Silahlı Kuvvetleri) στο μέτωπο της Συρίας. Πρωτίστως να επισημανθεί ότι η τουρκική επιχείρηση αφορά έναν «υβριδικό» πόλεμο (Hybrid Warfare), καθόσον συγκεντρώνει στοιχεία συμβατικής και μη συμβατικής σύγκρουσης, ήτοι οι μεσαίας έντασης συμβατικές εχθροπραξίες, διεξάγονται σε συνδυασμό με τακτικές και στοιχεία ανταρτοπόλεμου και αντι-ανταρτοπόλεμου, ενώ παράλληλα εκπληρώνει τις προϋποθέσεις να εκληφθεί και ως μια «Πολύχωρική Σύρραξη» (multi-domain battle) διότι παραλλήλως εφαρμόζονται πολλαπλές επιχειρήσεις σε ολόκληρο το φάσμα βάσει της διατιθέμενης στρατιωτικής δυνατότητας, των μεθόδων και τακτικών όπως κυβερνοπόλεμος, ψυχολογικές επιχειρήσεις, διαστημικές εφαρμογές (τομέας λήψης και διαβίβασης πληροφοριών) [4].
Η Τουρκία εξαπέλυσε την εν λόγω επιχείρηση κάνοντας χρήση των διατάξεων του Άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών περί «Νόμιμης Άμυνας», επικαλούμενη την ασφάλεια των πολιτών της, εξαιτίας των δεκάδων επιθέσεων κατά τουρκικών οικισμών που σημειώθηκαν από το συριακό έδαφος [5].
Πιο συγκεκριμένα η Τουρκία μέσα σε διάστημα επτά εβδομάδων δημιούργησε ένα προγεφύρωμα συνολικού πλάτους 90 χλμ. (από την πόλη Cerablus έως την A’zaz), και βάθους περί τα 50 χλμ. (Kilis-Al Bab), απελευθερώνοντας 230 οικισμούς, και εμπλέκοντας ελάσσων αριθμό στρατιωτικών δυνάμεων (περίπου 1.500 άνδρες) σε συνεργασία με τους μαχητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA) [6].
Αν και η Euphrates Shield είναι μια διακλαδική επιχείρηση, η περιορισμένη εμπλοκή ελικοπτέρων (ενεπλάκησαν ελάχιστα Blackhawk κυρίως για αεροδιακομιδές τραυματιών), δεικνύει μια νέα αντίληψη ως προς τη χρήση των χερσαίων δυνάμεων τουλάχιστον σε μάχες εντός ημιαστικών και αστικών περιοχών. Η νέα αυτή φιλοσοφία έγκειται στην αποτελεσματική χρήση της στρατιωτικής ισχύος, δίνοντας έμφαση στα χερσαία μικτά τακτικά συγκροτήματα, για την επίτευξη στρατηγικών σκοπών. Παραλλήλως και σύμφωνα με τα προειρημένα, εξελίσσεται ο «πολυφασματικός» πόλεμος.
Αξιοσημείωτο γεγονός ότι η Τουρκία ανέπτυξε ανθρωπιστική δράση (υπό την έννοια ότι διασφάλισε την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, και επαναλειτούργησε σχολικές και νοσοκομειακές μονάδες). Η παρουσία του τουρκικού στρατού περιόρισε ακόμη και τα φαινόμενα ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ φατριών (κυρίως για το μονοπώλιο δραστηριοτήτων λαθρεμπορίου), που λάμβανε χώρα στην διάρκεια του συριακού εμφυλίου. Σύντομα όμως θα πρέπει να προχωρήσει στην δημιουργία ενιαίων δομών και στην σταδιακή μεταβίβαση εξουσιών, κοινώς να εργαστεί προς την κατεύθυνση της οργάνωσης του κράτους στην περιοχή.
Όμως, η επιχείρηση «Fırat Kalkanı», πρωτίστως δημιούργησε τις απαραίτητες προϋποθέσεις ανάδειξης της Τουρκίας σε βασικό συνομιλητή στην υπό εξέλιξη διαπραγμάτευση για το μέλλον της Συρίας, με στόχο την διασφάλιση της τουρκικής εδαφικής ακεραιότητας, και δευτερευόντως συνέβαλε στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και το γοήτρου των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Από τις 24 Αυγούστου και εξής η Τουρκία φόνευσε περισσότερους από 1.830 (2.200 σύμφωνα με το τουρκικό επιτελείο) μαχητές του Ισλαμικού Κράτους (Daesh), και 310-370 Κούρδους των Μονάδων Πολιτοφυλακής (YPG) [7]. Η Τουρκία απώλεσε 65 στρατιώτες, κυρίως στη μάχη πέριξ και εντός της πόλεως Al Bab (λόφος Aqil), ενώ ο FSA έχασε τουλάχιστον 400 στρατιώτες.
Η ΜΑΧΗ ΚΑΙ Η ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ AL BAB
Το τρίτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη οι τουρκικές δυνάμεις αφίχθησαν στα περίχωρα της πόλης Al Bab την οποία και πολιόρκησαν. Στη διάρκεια της δίμηνης πολιορκίας ο τουρκικός στρατός απώλεσε περί τα 12 άρματα μάχης (10 Leo2A4, 2 M-60T), και 5 APC (τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού) [8]. Ποιά τα πραγματικά αίτια για την «κωλυσιεργία» στην προειρημένη περίπτωση;
Οι ερμηνείες για την τουρκικό «τέλμα» σχετίζονται με πολυποίκιλους παράγοντες κυρίως στρατιωτικής αλλά και διπλωματικής φύσεως. Πρωτίστως η μάχη στην Al Bab αφορά μορφή αγώνα M.O.U.T. [9] όπερ μεθερμηνευόμενον εστί κατεξοχήν περίπτωση μάχης με αναμενόμενο υψηλό ποσοστό απωλειών. Τούτη η μορφή αγώνος αναμένεται να απαντάται συχνότερα στο μέλλον, εξαιτίας της μετακίνησης πληθυσμιακών μαζών προς τα αστικά κέντρα.
Σύμφωνα με αμερικανικές αναλύσεις το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίστηκε στον τομέα έγκαιρης συλλογής πληροφοριών, που σχετίζονταν με τις πραγματικές θέσεις των μαχητών του ISIS [10]. Η κατάσταση δυσχεράνθηκε έτι περαιτέρω καθώς η περιοχή ήταν νεφοσκεπής και ομιχλώδης για μεγάλο χρονικό διάστημα, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα των αεροπορικών αναγνωρίσεων. Ο ίδιος λόγος αύξησε τον κίνδυνο για πλήγμα από φίλια πυρά, περιορίζοντας εν τέλει και τις αποστολές αεροπορικής υποστήριξης. Παράλληλα, το ISIS εμφανίστηκε εξαιρετικά οργανωμένο για μάχη εντός του συγκεκριμένου αστικού οικισμού, έχοντας δημιουργήσει μια οργανωμένη αμυντική τοποθεσία, με τη μορφή ακόμη και υπόγειων σηράγγων (κατά τα πρότυπα της Hezbollah στο Ν. Λίβανο), οι οποίες εξασφάλισαν υψηλή κινητικότητα στους εξτρεμιστές, παρά τον όγκο πυρός που εξαπέλυσε το τουρκικό πυροβολικό και η αεροπορία. Οι φίλιες αντιλήψεις μερίδας του πληθυσμού της Al Bab προς το ISIS, επηρέασαν θετικά την λογιστική αυτοτέλεια της οργάνωσης. Η χρήση αντιαρματικών πυραύλων (ATGM’s), μείωσε την πρόθεση εμπλοκή των αρμάτων μάχης εντός του αστικού ιστού, ενώ οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις τύπου VBIED δημιούργησαν πρόβλημα στον σχεδιασμό, στην οργάνωση και εν τέλει στο ηθικό των πολιορκητών [11].
Εν κατακλείδι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός ανέκτησαν πλήρως τον έλεγχο των προαστίων και της πόλης, εκκαθαρίζοντας την περιοχή από τα εξτρεμιστικά στοιχεία.
Η διπλωματική διάσταση στην «καθήλωση» πέριξ της Al Bab, σχετίζεται με την ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον κο Trump, του οποίου τις προθέσεις επιθυμούσε να διερευνήσει πρωτίστως η Άγκυρα.
Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΣΤΗΝ AL RAQQAH
Τα ερωτήματα που έπονται αφορούν το «τι δέον γενέσθαι» με την τουρκική παρουσία στο κυβερνείο του Allepo, τον χρόνο παραμονής στην περιοχή, και φυσικά την επόμενη κίνηση στην συριακή σκακιέρα.
Η Τουρκία επιμένει και πιέζει τους λοιπούς βασικούς δρώντες, προκειμένου να εγκρίνουν τη συμμετοχή της στην υπό σχεδίαση επιχείρηση απελευθέρωσης της Al Raqqah [12]. Παράλληλα, ζητά την εξαίρεση των δυνάμεων του YPG από την ίδια επιχείρηση [13], διότι σε αντίθετη περίπτωση θα θέσει περιορισμούς στην χρήση του εθνικού εναερίου χώρου, και των ζωτικής σημασίας αεροπορικών εγκαταστάσεων του Incirlik (10uncu Ana Jet Üs) [14].
Σε περίπτωση εμπλοκής στην Ράκκα, κατά την προσωπική μου εκτίμηση, η Τουρκία θα ακολουθήσει την πορεία Akçakale-Al Mushayrfah-Al Raqqah. Η προλεγόμενη διαδρομή ευνοεί την Τουρκία από τακτικής και στρατηγικής απόψεως. Αφενός διότι το έδαφος συμβάλλει στην κίνηση μηχανοκίνητων σχηματισμών, αφετέρου διότι η απόσταση μεταξύ Akçakale - Al Raqqah είναι περίπου 83 χιλιόμετρα, εν αντιθέσει με την διαδρομή Al Bab-Al Raqqah που απέχουν περί τα 145 χλμ. Επιπλέον, στην πρώτη περίπτωση οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις παρακάμπτουν τις γραμμές επαφής των κυβερνητικών δυνάμεων της Συρίας, οι οποίες αναπτύσσονται από τις αρχές Φεβρουαρίου στα νότια της πόλης Manbij.
Ωστόσο, η κύρια επιδίωξη της Τουρκίας στην περίπτωση αυτή, σχετίζεται με την ουσιαστική κατάλυση του Αυτόνομου Κουρδικού Κράτους της Rojava, καθότι συνεπάγεται εισβολή και δημιουργία δεύτερου προγεφυρώματος στο καντόνι της Kobani, και δη 50 χλμ. ανατολικά της εν λόγω πόλης. Σε συνδυασμό με το υπάρχον προγεφύρωμα δυτικά της ακτής του Ευφράτη, το οποίο η Τουρκία προτίθεται να διευρύνει μέχρι την πόλη Manbij αλλά και εντός του καντονιού Afrin (προς Tel Rifaat με το πρόσχημα εκκαθάρισης από στοιχεία των ISIS, YPG και SDF [Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις]), ισοδυναμεί ότι δεν θα υφίσταται κατ’ ουσίαν κουρδική οντότητα, παρά μόνο διάσπαρτοι μεμονωμένοι θύλακες. Στην παραπάνω περίπτωση αυξάνεται η πιθανότητα επαφής και εμπλοκής με τις κρατικές δυνάμεις του καθεστώτος της Δαμασκού, ενώ αξιοσημείωτη παρατήρηση αποτελεί το γεγονός ότι οι κουρδικές δυνάμεις (σε συνεργασία με τις «μικτές πολυεθνικές» SDF) που σταθμεύουν νοτίως του ποταμού Sajur και «φράσσουν» την πρόσβαση προς την Manbij, έχουν οργανώσει μια ισχυρή αμυντική τοποθεσία.
Όπως προαναφέρθηκε, η υλοποίηση των τουρκικών προθέσεων είναι άμεσα συνυφασμένη με τους σχεδιασμούς των δύο βασικών δρώντων στην Συρία και κυρίως των ΗΠΑ. Τυχόν τουρκική προέλαση προς την Manbij θα καθυστερούσε την απελευθέρωση της Al Raqqah διότι σημαντικός αριθμός στρατευμάτων του YPG θα αποχωρούσε από την δεύτερη πόλη, με στόχο να υπερασπιστεί την πρώτη. Οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να αποδεχτούν μια τέτοια εξέλιξη, τουναντίον δείχνουν να προνοούν την επίσπευση δημιουργίας ομόσπονδης αυτοδιοίκητης κουρδικής οντότητας, παρέχοντας οπλισμό και τεθωρακισμένα οχήματα προς τους μαχητές του YPG. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι μυστικές επαφές του Γερουσιαστή και πρώην υποψηφίου για την προεδρία των ΗΠΑ, John McCain, με το κουρδικό στοιχείο στο Qamishli (πρωτεύουσα του συριακού Κουρδιστάν). Κατά συνέπεια, το αίτημα της Τουρκίας περί εμπλοκής στην απελευθέρωση της Ράκκα, προσωρινά τουλάχιστον παραπέμπεται στις καλένδες. Μάλιστα η Washington επεξεργάζεται σχέδια προσωρινής τουρκο-κουρδικής «συνύπαρξης» στην περιοχή. Το σενάριο αυτό θεωρείται τουλάχιστον «ευφάνταστο», καθώς τριβές παρατηρούνται ακόμη και ανάμεσα στις κουρδικές οργανώσεις, πολλώ δε μάλλον μεταξύ Τούρκων και Κούρδων [15].
Παράλληλα, η Ρωσία ασκώντας πίεση προς τον κο Erdoğan, κάλεσε το PYD για διαπραγμάτευση σχετικά με το μέλλον της αυτοδιοίκητης ομόσπονδης κουρδικής οντότητας, με την πρόθεση να διαβιβάσει τα σχετικά αιτήματα στην κεντρική διοίκηση της Δαμασκού. Η Τουρκία επιθυμώντας να προσεταιριστεί την Ρωσία, εξήγγειλε την πρόθεση της για την προμήθεια προηγμένων αντιαεροπορικών συστοιχιών S-400, παρά το γεγονός ότι αποτελεί μέλος του ΝΑΤΟ (το εγχείρημα θεωρείται αμφιλεγόμενο εξαιτίας πολιτικών και επιχειρησιακών περιορισμών) [16]. Κοινώς σε κάθε περίπτωση η επόμενη κίνηση της Τουρκίας στην Συρία εξαρτάται απόλυτα από τις αμερικανικές και ρωσικές προθέσεις.
Ένα ακόμη κρίσιμο στοιχείο για το μελλοντικό εδαφικό καθεστώς της Συρίας αποτελεί ο ρόλος του Ιράν και η ευρύτερη απόπειρα υπονόμευσης των σουνιτικών δυνάμεων στη Μ. Ανατολή. Το Ιράν ηγείται του σιιτικού τόξου, και παράλληλα απέστειλε μισθοφόρους να βελτιώσουν την επάνδρωση των κυβερνητικών δυνάμεων της Συρίας. Η Τουρκία κατήγγειλε την ιρανική σεχταριστική πολιτική, και προέτρεψε για την ανάσχεση του Περσικού Εθνικισμού. Η Τουρκία επιθυμεί να ηγηθεί του αντίπαλου δέους, δηλαδή των Σουνιτών. Μακροπρόθεσμα, η Τουρκία επιθυμεί να αποσυρθεί από την περιοχή της βόρειας Συρίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα ικανοποιηθούν οι αιτιάσεις που άπτονται της εθνικής της ακεραιότητας. Τυχόν πρόωρη αναδίπλωση, εικάζεται ότι θα σηματοδοτούσε την επανεμφάνιση του ISIS στα νότια σύνορα της.
* Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΟΥΝΗΣ είναι Βαλκανιολόγος, Διεθνολόγος Msc.
[1] Arda Mevlutoglu, Turkish defense journalist.
[2] Διατάγματα υπ. αρ. 668/27/07/16, 670/17/08/16, 677/22/11/16.
[3] Εκτιμήσεις αξιόπιστων αναλυτών οριοθετούν την εν λόγω διαδικασία εντός της τρέχουσας εξαετίας.
[4] Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: Το Αποτέλεσμα της Επιχείρησης Ασπίδα του Ευφράτη (Euphrates Shield). Παούνης Νικόλαος. 31/10/2016.
[5] ibid
[6] Συμμετοχή μιας Ταξιαρχίας Καταδρομών, επίλεκτων τμημάτων «Bordo Bereli», 2-3 τακτικών συγκροτημάτων ίλης (M-60A3 TTS, SABRA, Leo2A4), με την υποστήριξη πυροβολαρχιών TR-300 Kasırga, T-155 Fırtına, 2 Μοιρών F-16C/D CCIP, και UAV τουρκικής κατασκευής Bayraktar. Πρόσφατα μεταφέρθηκαν και ΠΕΠ Τ-122 Sakarya.
[7] Metin Gurcan. www. Al-monitor.com.
[8] Μετά τις συγκεκριμένες απώλειες, ανακοινώθηκε πρόγραμμα αναβάθμισης 200 τουρκικών αρμάτων μάχης (120 SABRA, 40 Leo2A4, 40 TTS), κυρίως στην κατεύθυνση εγκατάστασης συστημάτων ενεργητικής προστασίας (APS). Η Τουρκία παράγει ανάλογο σύστημα, το AKKOR (Aktif Koruma).
[9] Μάχες εντός Αστικού Περιβάλλοντος.
[10] U.S. increases support for Turkish Military operations in Syria. Karren De Yang & Missy Ryan. The Washington Post. 9 Jan.2017.
[11] Επιθέσεις VBIED αφορούν τις τρομοκρατικές ενέργειες με παγιδευμένα οχήματα.
[12] Will Turkey get its way in Raqqa? Metin Gurcan. www. Al-monitor.com. 4 Jan.2017
[13] Η Τουρκία χαρακτηρίζει το YPG ως τρομοκρατική οργάνωση. Η επιθετικότητα της Άγκυρας προς την οργάνωση μπορεί να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα των εδαφικών κερδών που αποκόμισε το YPG στη διάρκεια της μάχης κατά του ISIS, αλλά και εξαιτίας των καλών σχέσεων και επαφών τις οποίες διατηρεί με το PKK.
[14] Incirlik Resti. YPG varsa Incirlik yok. Kiymet Sezer. Yeni Şafak. 01 Mar. 2017.
[15] Κουρδικός Εμφύλιος: Σύγκρουση ΡΚΚ με τους συμμάχους της Άγκυρας Κούρδους του Μπαρτζανί. Mignatiou.com 03 Mar.2017.
[16] Turkey wants to buy Russian S-440 to develop its own missile defense system: https://sputniknews.com/military/201702241051007157-turkey-russia-s400-s...
