Πώς τα Εξάρχεια «ανηφορίζουν» προς τον Λυκαβηττό
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
«Μέσα σε ένα χρόνο μού το άνοιξαν 20 φορές. Τις πέντε από αυτές το άδειασαν – πήραν όργανα, τιμόνι, καθίσματα». Η Μάγδα, στέλεχος σε ναυτιλιακή εταιρεία, έχει την ατυχία να ζει στον περιφερειακό του Λυκαβηττού, μεταξύ Σχολής Δοξιάδη και του ξενοδοχείου St George, και να οδηγεί Smart.
Τα ασφάλιστρά της έχουν ανέβει – μαζί με την πίεσή της. Τον περασμένο μήνα, της έσπασαν πρώτη φορά τα τζάμια. Επειτα από κάθε παραβίαση του αυτοκινήτου της, πηγαίνει στις αρμόδιες αρχές (στο Α.Τ. Συντάγματος) και το καταγγέλλει. «Στην αρχή φώναζα. Μετά μούδιασα», λέει στην «Κ». «Πάλι εσύ;» τη ρωτούσαν οι αστυνομικοί, με συμπονετικά χαμόγελα, κάθε φορά που την αντίκριζαν.
Την τελευταία διετία, με αυξανόμενους ρυθμούς, η ανθρωπογεωγραφία της ευρύτερης περιοχής μεταξύ των λόφων του Στρέφη και του Λυκαβηττού έχει μεταβληθεί, με την επικρατούσα τάση να είναι σαφής: το Κολωνάκι υποχωρεί και τα Εξάρχεια επελαύνουν. Τα συμπτώματα είναι ευδιάκριτα: σπασμένα αυτοκίνητα επί καθημερινής βάσης, καταλήψεις κτιρίων, έξαρση χρήσης και εμπορίας ναρκωτικών. Μιλώντας με κατοίκους της περιοχής, η «Κ» καταγράφει την αγωνία τους καθώς βλέπουν τις γειτονιές τους, μέχρι πρότινος ασφαλείς, να βυθίζονται στην εγκληματικότητα και την απαξίωση. Παράλληλα, αστυνομικοί και στελέχη της Αυτοδιοίκησης δεν βλέπουν κανένα σημάδι αναστροφής της τάσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια ζωτική περιοχή του κέντρου και προπύργιο της μεσαίας τάξης.
«Μην κλειδώνεις ποτέ το ντουλαπάκι του συνοδηγού. Στη μανία τους να το ανοίξουν, μπορεί να τα ξεριζώσουν όλα». Κάπως έτσι ξεκινάμε την κουβέντα μας με τον Χρήστο Καραμπάτσο, κάτοικο Νεάπολης Εξαρχείων, ο οποίος συνταξιοδοτήθηκε προ ολίγων ετών από «Τα Νέα», όπου κατείχε διευθυντική θέση στο εμπορικό τμήμα. Μιλάμε για τη «νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου», Μεγάλη Τρίτη προς Μεγάλη Τετάρτη, όπου –όπως τον ενημέρωσαν– έως και 20 αυτοκίνητα υπέστησαν βανδαλισμούς.
Τα παιδιά με τα κατσαβίδια έφτασαν μέχρι την οδό Αναγνωστοπούλου, όπου έσπασαν το αυτοκίνητο της Ευτυχίας Δάφνου, κατοίκου του συγκεκριμένου δρόμου από το 1978. Ηταν το μικρότερο χτύπημα που δέχθηκε τις ημέρες των εορτών. Την Κυριακή των Βαΐων, μεταξύ 6 και 11 το βράδυ, όπως αφηγείται, έλειπε από το διαμέρισμά της, όπου μένει με την 35χρονη κόρη της – «είχαμε πάει σε μια ταινία στο “Ελλη”, και μετά Εθνικό». Γυρνώντας, βρήκε την πόρτα ανοιχτή, τα φώτα αναμμένα και το σπίτι ανάστατο. «Τα πήραν όλα», θρηνεί. «Από ταμπλέτες και λάπτοπ μέχρι κοσμήματα και ρολόγια πολυτελείας».
Ο κ. Καραμπάτσος ζει στη Νεάπολη Εξαρχείων από το 1981. Μέχρι αρκετά πρόσφατα, όπως λέει, «ήταν ανοιχτά τα σπίτια, έπαιζαν τα παιδιά στους δρόμους». Ηταν μια γειτονιά φιλήσυχη, με «αρχιτέκτονες, δημοσιογράφους, καθηγητές».
«Αστική τάξη υπό διωγμόν»
Τα τελευταία τρία χρόνια όμως, καθώς τα σημεία χρήσης και εμπορίας ναρκωτικών κινούνται ανηφορικά προς τον Λυκαβηττό, με εστίες όπως η οδός Μασσαλίας, ο πεζόδρομος της Πρασσά και το παρακείμενο άλσος της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, η κατάσταση στον δρόμο του διαρκώς επιδεινώνεται. Οπως λέει στην «Κ», σε ένα πεντάμηνο το 2015 έσπασαν τρεις φορές το αυτοκίνητο του γιου του, στην πιλοτή της πολυκατοικίας όπου διαμένουν. Τα ίδια έπαθαν πολλοί ακόμη στην πολυκατοικία, ένας εκ των οποίων, «αφού του έσπασαν το αμάξι τρεις-τέσσερις φορές, μετακόμισε». Τον περασμένο Μάιο, έγινε διάρρηξη στις αποθήκες. «Νιώθουμε πλέον όπως η αστική τάξη παντού στην Ελλάδα, υπό διωγμό», λέει ο κ. Καραμπάτσος.
Στην οδό Πρασσά, οι κάτοικοι έχουν δεχθεί διπλό χτύπημα από τις αρχές του 2016. Στη μετατροπή του πεζοδρόμου σε στέκι εμπορίας και χρήσης ναρκωτικών (οι έμποροι έχουν απομακρυνθεί τους τελευταίους μήνες, οι χρήστες παραμένουν) ήλθε να προστεθεί πέρυσι τον Μάρτιο η κατάληψη του κτιρίου που στέγαζε το 5ο Λύκειο Αθηνών. Το σχολείο παρέμενε κλειστό από το 2013, αλλά ετοιμαζόταν για να επαναλειτουργήσει. Η εισβολή των αλληλέγγυων, που επέταξαν το σχολικό συγκρότημα για τη στέγαση προσφύγων και μεταναστών, έχει προκαλέσει νέους πονοκεφάλους στους κατοίκους.
Ο Νίκος Νιτσικόπουλος, κάτοικος της οδού Πρασσά και γέννημα-θρέμμα της συνοικίας, εξηγεί: «Εχουμε ζητήσει χιλιάδες φορές να επιτρέψουν να μπει μέσα το Υγειονομικό, όμως οι αλληλέγγυοι αρνούνται». Εκφράζει έντονα παράπονα για την οσμή και τον θόρυβο από τα κτίρια. Το πιο σοβαρό ζήτημα, τονίζει, είναι η προβληματική σύνδεση με το δίκτυο αποχέτευσης, που είχε ως αποτέλεσμα τα παρακείμενα κτίρια να γίνουν επανειλημμένως αποδέκτες των ακαθαρσιών των ενοίκων. Ο Νίκος Σκλήρης, που διαχειρίζεται κτίριο επί της Ασκληπιού που έχει πλημμυρίσει τρεις φορές από λύματα, έχει κάνει μήνυση στον δήμο και στις Κτιριακές Υποδομές Α.Ε. (πρώην Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων). Ο δήμος, με τη σειρά του, μέσω της σχολικής επιτροπής, έχει καταθέσει μήνυση κατ’ αγνώστων για την κατάληψη. Ο κ. Σκλήρης ισχυρίζεται ότι το ίδιο το Υγειονομικό αρνείται να εισέλθει στον χώρο του σχολείου (δεν το αποτρέπουν οι αλληλέγγυοι), επικαλούμενο νομοθεσία περί μη εισόδου σε σχολεία υπό κατάληψη.
Ανήσυχοι γονείς
Ιδιαίτερη είναι η ανησυχία για τις εξελίξεις των γονέων των μαθητών που φοιτούν στο 14ο Δημοτικό Αθηνών («Δημήτρη Πικιώνη»), λίγα μέτρα από το δασάκι του Αγίου Νικολάου. Η Αφροδίτη Κοτζιά, πρόεδρος του συλλόγου γονέων, μιλάει για «σκουπίδια που συσσωρεύονται» και για τοξικομανείς που κάνουν ενέσεις μπροστά στη 10χρονη κόρη της. Εγινε προ τριμήνου μια προσπάθεια από τον δήμο να συντονιστούν οι φορείς της περιοχής, από το σχολείο μέχρι το Γαλλικό Ινστιτούτο και την Ελληνοαμερικανική Ενωση, «αλλά δεν υπήρξε συνέχεια». Εν τω μεταξύ, όπως λέει, η δυσαρέσκεια των γονέων δεν έχει οδηγήσει σε ουσιώδεις δράσεις: «Θεωρούν το πρόβλημα πολύ σύνθετο και μεγάλο, δεν έχουν χρόνο, ενώ υπάρχουν και διαφορετικές στάσεις σχετικά με την κατάληψη».
Ηθικόν ανύπαρκτον
Ιδιοκτήτρια μικρής επιχείρησης επί της Ιπποκράτους περιγράφει τη σκηνή το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, όταν ο Επιτάφιος έκανε στάση μπροστά στο αστυνομικό τμήμα των Εξαρχείων για να το ευλογήσει. Για τους αστυνομικούς της περιοχής, πρόκειται για τη μόνη γραμμή άμυνας που τους έχει απομείνει, καθώς νιώθουν αφημένοι στο έλεος του Θεού. Πηγές με γνώση της κατάστασης στα Εξάρχεια μιλούν για το νοητό σύνορο της οδού Χαριλάου Τρικούπη. Μέχρι πριν από πέντε χρόνια, εξηγούν, οι δρόμοι πάνω από εκεί και προς τον Λυκαβηττό ήταν ασφαλείς. Σήμερα, το νοητό σύνορο έχει καταργηθεί: «Είναι σαν την υγρασία. Αν την αφήσεις, απλώνεται παντού. Ωσπου να σαπίσουν όλα». Οι ίδιες πηγές μιλούν για αποδεκατισμό του Α.Τ. Εξαρχείων –μείωση δυναμικού κατά 70% μέσα σε 15 χρόνια– και τονίζουν ότι για την κατάλληλη αστυνόμευση της περιοχής, το τμήμα χρειάζεται επιπλέον 100 άτομα (υπάρχουν αξιωματικοί που έχουν να πάρουν ρεπό από τα Χριστούγεννα). Ως τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίες, λένε, γίνονταν ακόμη περιπολίες στην πλατεία, που σταδιακά εξαλείφθηκαν. Γίνεται αναφορά με νόημα στους «200 αστυνομικούς που κάνουν υπηρεσία πέριξ της Κουμουνδούρου» και στην αύξηση της φύλαξης των πολιτικών στα χρόνια των μνημονίων, ενώ σε ερώτηση τι πρέπει να κάνουν οι κάτοικοι της περιοχής, η απάντηση είναι εύγλωττη: «τον σταυρό τους». Στο πρόβλημα συμβάλλει η ιδιαίτερα κακή σχέση μεταξύ της δημοτικής αρχής και του αρμόδιου υπουργού Νίκου Τόσκα. Για το επιτελείο του Γ. Καμίνη, η σημαντική πρόοδος που είχε επιτευχθεί στο κέντρο το 2012-14 αντιστράφηκε πλήρως από το καλοκαίρι του 2015 και μετά, ως σύμπτωμα της γιγάντωσης του προσφυγικού αλλά και των ιδεολογικών αγκυλώσεων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
(Στην φωτογραφία : Πεζοδρόμια και δρόμοι γεμάτοι γυαλιά από σπασμένα τζάμια Ι.Χ. συνθέτουν την καθημερινή εικόνα της περιοχής)
