Η Ουγγαρία μετατρέπεται σε Ρωσία
Στο Πανεπιστήμιο CEU, ο Orban μιμείται τον Πούτιν
Dalibor Rohac
(Πηγή : http://foreignaffairs.gr/)
Στις 20 Μαρτίου, το Διαιτητικό Δικαστήριο της Αγίας Πετρούπολης στην Ρωσία ανακάλεσε [2] την άδεια του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου στην Αγία Πετρούπολη (EUSP), αφήνοντας το μικρό σώμα των κυρίως Ρώσων σπουδαστών του στο κενό ως προς το αν θα είναι σε θέση να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
Η απόφαση ήρθε μετά από έκτακτες επιθεωρήσεις που αποκάλυψαν 120 παραβιάσεις του οικοδομικού κώδικα και άλλων διατάξεων. Φαινομενικά, είχαν γίνει ανακαινίσεις χωρίς τις σωστές άδειες της πόλης, δεν υπήρχε γυμναστήριο, και τα απαιτούμενα φυλλάδια κατά του αλκοολισμού έλειπαν -για να μην αναφέρουμε ότι ο αριθμός των «ασκούντων διδασκαλία» στα τμήματα Πολιτικών Επιστημών και Κοινωνιολογίας απέτυχαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που καθορίζονται από την Ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Επίβλεψη της Παιδείας και των Επιστημών (Rosobrnadzor).
Όσο τρομακτικό κι αν είναι αυτό το περιστατικό, τα ανεξάρτητα κέντρα σκέψης με δεσμούς με την Δύση περιμένουν μια τέτοια κυβερνητική παρενόχληση στην Ρωσία. Κανείς δεν θα περίμενε το ίδιο είδος συμπεριφοράς σε ένα φαινομενικά δημοκρατικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης [3], αλλά αυτό είναι ακριβώς που συμβαίνει αυτή την στιγμή στην Ουγγαρία [4]. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Viktor Orban είναι έτοιμη να θέσει εκτός λειτουργίας το Κεντρο-Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο (Central European University, CEU), που ιδρύθηκε και χρηματοδοτείται από τον Ουγγρο-αμερικανό επενδυτή George Soros. Με την υποστήριξή του στις φιλανθρωπικές οργανώσεις προσφύγων και σε προοδευτική αιτίες, ο Σόρος αποτελεί την νέμεση της σημερινής κυβέρνησης, παρά το γεγονός ότι το 1989 ο ίδιος ο Orban πέρασε ένα εξάμηνο στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης με υποτροφία του Soros.
Σε αντίθεση με τις ρωσικές ομολόγους τους, οι ουγγρικές Αρχές δεν ασχολούνται με γραφειοκρατικές κοινοτοπίες. Στις 4 Απριλίου, η ουγγρική κυβέρνηση προώθησε ένα νομοσχέδιο στο κοινοβούλιο που θα καταστήσει σχεδόν αδύνατο για το CEU να συνεχίσει να λειτουργεί στην χώρα. Λιγότερο από μια εβδομάδα αργότερα, ο πρόεδρος Janos Ader υπέγραψε το νομοσχέδιο, γνωστό ως Lex CEU, και το έκανε νόμο.
Το CEU είναι πολύ μεγαλύτερο και πιθανώς πιο διάσημο πανεπιστήμιο από το EUSP. Στεγάζει τα καλύτερα προγράμματα ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών στο πρώην σοβιετικό μπλοκ (κατατασσόμενο στην 42η θέση παγκοσμίως στις Πολιτικές Επιστήμες και τις Διεθνείς Σπουδές [5]), μπορεί να υπερηφανεύεται για ένα παγκόσμιας κλάσης ακαδημαϊκό Τύπο, και είναι ένα κομβικό σημείο για τους ερευνητές και τους διανοούμενους σε όλη την κεντρική και ανατολική Ευρώπη.
Ο νέος νόμος, εάν τεθεί σε ισχύ, θα καταστήσει αδύνατο στο CEU να διατηρήσει την διπλή νομική κατάστασή του. Επί του παρόντος, η σχολή έχει μια χάρτα που εκδόθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο των [ακαδημαϊκών] Εφόρων της Νέας Υόρκης και έχει λάβει πιστοποίηση για την ουγγρική νομική οντότητά του, το ΚΕΕ (Közép-Európai Egyetem, ή Κεντρο-Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο). Σύμφωνα με την κυβέρνηση, αυτή η διπλή ιδιότητα, η οποία επιτρέπει στο CEU την έκδοση τόσο ουγγρικών όσο και αμερικανικών αναγνωρισμένων πτυχίων, είναι μια άδικη πηγή πλεονεκτήματος σε σχέση με τα ουγγρικά πανεπιστήμια. Σύμφωνα με τον νόμο Lex CEU, η αμερικανική οντότητα του Πανεπιστημίου απαιτείται να ανοίξει μια πανεπιστημιούπολη στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία στην συνέχεια θα πρέπει να διαπραγματευτεί μια διμερή συνθήκη με την Ουγγαρία, προκειμένου να λειτουργήσει στην τελευταία.
Στην έντονη διαμαρτυρία 80.000 ατόμων ενάντια στον νόμο στην Βουδαπέστη την Κυριακή, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες αστειεύτηκαν [6] ότι το νομοσχέδιο θα μπορούσε να υποκινείται από την επιθυμία του Orban να συναντηθεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump, δήθεν για να συνάψει μια τέτοια συμφωνία. Άλλες εικασίες επισημαίνουν την αξιόλογη ευθυγράμμιση των συμφερόντων μεταξύ του Orban, ενός συνεπούς επικριτή των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος επισκέφθηκε την Βουδαπέστη τον Φεβρουάριο σε ένα σπάνιο ταξίδι του σε κράτος-μέλος της ΕΕ. Ηγέτες και ακτιβιστές μορφωμένοι από το CEU, φυσικά, ήταν στο επίκεντρο των φιλοδυτικών κινημάτων σε όλη την Ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Αζερμπαϊτζάν, της Λευκορωσίας και της Ρωσίας.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ αντέκρουσε γρήγορα τον νόμο. Το ίδιο έκαναν και ο Tibor Navracsics [7], ο αντιπρόσωπος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή του ίδιου του κόμματος του Orban, Fidesz. Η Βουδαπέστη είδε μεγάλες δημόσιες διαμαρτυρίες επί δύο συνεχόμενα Σαββατοκύριακα τον Απρίλιο. Επιπλέον, πάνω από 500 Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ακαδημαϊκοί -συμπεριλαμβανομένων 20 κατόχων νόμπελ- κάλεσαν την κυβέρνηση να αναθεωρήσει, και μια ηλεκτρονική αναφορά που ζητά το ίδιο, έχει μέχρι στιγμής προσελκύσει πάνω από 53.000 υπογραφές. Η πρέσβειρα της Ουγγαρίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, Reka Szemerkenyi, θα αποχωρήσει από την θέση της στις αρχές Ιουνίου, σύμφωνα με ισχυρισμούς εξαιτίας της απροθυμίας της να υπερασπιστεί τον Lex CEU. (Ο Orban έχει αρνηθεί να σχολιάσει την αναχώρηση της Szemerkenyi, λέγοντας [8] ότι «δεν ασχολείται με τα θέματα των γυναικών»).
Το να συγκρίνει κάποιος τον Orban με τον Πούτιν μπορεί κάποτε να ήταν υπερβολή [9]. Αλλά όταν το Fidesz φαίνεται αποφασισμένο να διώξει ένα υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό ίδρυμα από την χώρα εξαιτίας των πολιτικών απόψεων του χρηματοδότη του, δεν είναι πλέον υπερβολή.
Η επίθεση στο CEU, εξάλλου, δεν συμβαίνει μεμονωμένα. Είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για την έξωση του «Σόρος και των δυνάμεων που τον συμβολίζουν», για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του Όρμπαν. Τον Ιανουάριο, ο αναπληρωτής πρόεδρος του Fidesz, Szilard Nemeth δήλωσε [10], αναφερόμενος στις ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από τον Σόρος, ότι «οι οργανώσεις αυτές πρέπει να απωθηθούν με όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, και νομίζω ότι πρέπει να σαρωθούν». Μάλιστα, κατονόμασε [11] τρεις συγκεκριμένες οργανώσεις: Την Ουγγρική Επιτροπή Ελσίνκι (Hungarian Helsinki Committee), την Ουγγρική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών (Hungarian Civil Liberties Union), καθώς και την Διεθνή Διαφάνεια (Transparency International).
Το ουγγρικό κοινοβούλιο εξετάζει επί του παρόντος ένα σχέδιο νόμου που υποβλήθηκε από την κυβέρνηση το οποίο θα κατονομάζει τις μη κυβερνητικές οργανώσεις που λαμβάνουν ξένες εισφορές άνω των 25.000 δολαρίων ως «ξένους πράκτορες». Οι οργανώσεις αυτές θα αναγκαστούν να καταγραφούν από την κυβέρνηση και να υπόκεινται σε στενή παρακολούθηση, καθώς και να συμμορφώνονται με ήδη υπάρχοντες κανόνες για την χρηματοδότηση των ΜΚΟ. Οι οργανισμοί θα βγαίνουν από τον κατάλογο, μόνον εφόσον παραιτηθούν από ξένη χρηματοδότηση για πέντε χρόνια.
Όταν πριν από τρεις εβδομάδες μια ομάδα συντηρητικών μελετητών και μελετητών υπέρ της ελεύθερης αγοράς, συμπεριλαμβανομένου και εμού, απηύθυνε μια ανοικτή επιστολή προς την ουγγρική κυβέρνηση προειδοποιώντας ενάντια σε μια καταστολή της κοινωνίας των πολιτών, η απάντηση ήταν επιφανειακά καθησυχαστική. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Zoltan Kovacs, απόφοιτος του CEU, έγραψε [12] ότι οι ιστορίες της καταστολής των ΜΚΟ ήταν ένα «τέχνασμα», προσθέτοντας ότι η νέα νομοθεσία θα είναι λιγότερο αυστηρή από τον Νόμο Καταγραφής Ξένων Πρακτόρων των ΗΠΑ (U.S. Foreign Agents Registration Act, FARA), που εισήχθη το 1938 για να ανασχέσει την άνοδο της χρηματοδοτούμενης από την Γερμανία ναζιστικής προπαγάνδας, απαιτώντας από τους «ξένους πράκτορες» να αποκαλύψουν τις δραστηριότητες και τις πηγές χρηματοδότησής τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Κρεμλίνο χρησιμοποίησε το ίδιο ακριβώς επιχείρημα [13] το 2012, όταν εισήγαγε μια πολύ παρόμοια νομοθεσία. Και στις δύο περιπτώσεις, ήταν ψέμα. Ο FARA έχει οδηγήσει σε μηδενικές επιτυχείς ποινικές διώξεις από το 1966, και εφαρμόζεται στενά σε οργανώσεις που συμμετέχουν σε πολιτικές δραστηριότητες όπως η άσκηση πίεσης (lobbying), όχι σε ΜΚΟ που λαμβάνουν χρηματοδότηση γενικώς από το εξωτερικό, όπως κάνει η ρωσική και η ουγγρική νομοθεσία.
Δεν χρειάζεται κάποιος να συμφωνεί με την πολιτική του Σόρος για να καταδικάσει τις τρέχουσες κινήσεις που έγιναν από τον Orban. Υπό αυτή την έννοια, ήταν ενθαρρυντική η αντίδραση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, το οποίο παρότρυνε [14] την ουγγρική κυβέρνηση «να αποφύγει την λήψη κάθε νομοθετικής πράξης που θα έθετε σε κίνδυνο τις λειτουργίες του CEU».
Κατά την διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, παρόμοιες εκφράσεις ανησυχίες έχουν έρθει από τις Βρυξέλλες. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ουγγαρίας είναι προσεκτικοί στην χρήση της ουσιαστικής επιρροής που έχουν επί της Βουδαπέστης. Με κατά κεφαλήν όρους, η Ουγγαρία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος αποδέκτης των κονδυλίων της ΕΕ. Και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Fidesz εξακολουθεί να αποτελεί μέλος του σταθερά κεντρώου Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες της Άνγκελα Μέρκελ. Αν δεν μετατρέψουν την οργή τους σε δράση, απειλώντας να κλείσουν την στρόφιγγα των κονδυλίων της ΕΕ και να αποβάλουν το Fidesz από την οικογένεια των κεντροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων, τόσο το ΕΛΚ όσο και η ΕΕ γενικότερα κινδυνεύουν να γίνουν συνένοχοι στην κάθοδο της Ουγγαρίας σε μια αυταρχική κλεπτοκρατία τύπου Πούτιν.
* Ο DALIBOR ROHAC είναι ερευνητής στο American Enterprise Institute. Ακολουθήστε τον στο Twitter @DaliborRohac [1].
(Στην φωτογραφία : Ούγγροι διαμαρτύρονται ενάντια στο κυβερνητικό νομοσχέδιο που βάλλει κατά του Πανεπιστημίου CEU, στην Βουδαπέστη, τον Απρίλιο του 2017. LASZLO BALOGH / REUTERS)
Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/hungary/2017-04-12/hungary-turni...
Σύνδεσμοι:
[1] https://twitter.com/DaliborRohac
[2] http://www.dw.com/en/european-university-in-st-petersburg-threatened-wit...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2015-09-20/europes-hungar...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-09-01/hungary-sixty-...
[5] https://www.topuniversities.com/university-rankings/university-subject-r...
[6] https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10154683405884302&set=a.10154683...
[7] http://www.politico.eu/article/hungarian-commissioner-criticizes-anti-ge...
[8] https://twitter.com/liliebayer/status/849543494582620160
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/central-europe/2016-09-21/poland...
[10] http://www.reuters.com/article/us-hungary-fidesz-soros-idUSKBN14V0P2
[11] http://www.atv.hu/videok/video-20170111-eltakaritana-a-fidesz-a-civil-sz...
[12] http://abouthungary.hu/blog/prominent-us-and-european-think-tanks-taken-...
[13] http://er.ru/news/93621/
[14] https://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2017/03/269343.htm
