Δεκάδες αγωγές σε εταιρείες και για την αμισθί μαθητεία
Απόφαση–σταθμός στις ΗΠΑ αλλάζει τα δεδομένα για εκατομμύρια νέους
The New York Times
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/)
Δεκάδες αγωγές κατατέθηκαν στις ΗΠΑ για τις μη αμειβόμενες περιόδους εργασιακής μαθητείας, μια τάση που κερδίζει έδαφος και στην Ευρώπη.
Το ζήτημα ήρθε στο προσκήνιο τον Αύγουστο μετά τον θάνατο του Μορίς Ερχαρντ, ενός Γερμανού 21 ετών, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή αφού είχε εργασθεί ως μαθητευόμενος άυπνος επί 72 ώρες στα γραφεία της Μέριλ Λιντς στο Λονδίνο.
Οι περίοδοι μαθητείας χωρίς αμοιβή αποτελούν θεσμό στις ΗΠΑ, αλλά το φαινόμενο διαδόθηκε τα τελευταία χρόνια, αναφέρει ο Ρος Πέρλιν, συγγραφέας του «Εθνος μαθητευομένων: Πώς να μην κερδίσετε τίποτα και να μάθετε λίγα στη θαυμαστή Νέα Οικονομία».
Ο δημοσιογράφος Σάξον Μπερντ, 29 ετών από το Μπρούκλιν, παραδέχεται ότι ολοκλήρωσε έξι περιόδους μαθητείας. «Μόνο στη μία κέρδιζα ελάχιστα χρήματα. Σε εργασίες όπως στη Vogue πληρωνόμουν 12 δολάρια την ημέρα και εργαζόμουν 25 έως 30 ώρες την εβδομάδα. Θεωρητικώς ήταν μια αμειβόμενη μαθητεία, αλλά θα μπορούσε και να μην είναι». Οπως εξηγεί, υπήρχαν άλλα «δωράκια» καθώς υπέγραφε κάποια άρθρα του και είχε προσκλήσεις για πάρτι διασήμων. Δαπανούσε πολύ χρόνο εκτελώντας διάφορα καθήκοντα και υποκαθιστώντας τους έμμισθους συναδέλφους του.
Οι εμπειρίες του είναι «κλασικές για οποιονδήποτε θέλει να βγει στην αγορά εργασίας είτε στις ΗΠΑ είτε στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2011), σε Γαλλία και Γερμανία ενάμισι εκατομμύριο άτομα μπαίνουν σε προγράμματα μαθητείας κάθε χρόνο. Σύμφωνα, δε, με στοιχεία του Φόρουμ για την Ευρωπαϊκή Νεολαία, οι μισές από αυτές τις μαθητείες είναι άμισθες, ενώ το 45% αποδίδει μόλις τα άκρως απαραίτητα για τον καθημερινό βίο. Εκθεση της Κομισιόν που δόθηκε στη δημοσιότητα πέρυσι διαπιστώνει ότι όλο και περισσότεροι νέοι εντάσσονται σε προγράμματα μαθητείας στην ελεύθερη αγορά, εκτός εκπαιδευτικού πλαισίου, μετά την αποφοίτησή τους ή την ολοκλήρωση της επαγγελματικής τους εκπαίδευσης. Οι κυβερνήσεις, εξάλλου, προωθούν τέτοια προγράμματα σε ολόκληρη την Ε.Ε. προκειμένου να καταπολεμηθεί η ανεργία στους νέους. Σε πολλές περιπτώσεις, ωστόσο, αυτές οι περίοδοι μαθητείας δεν αμείβονται αρκετά, αφήνουν τους μαθητευομένους έκθετους σε εκμετάλλευση και δεν βοηθούν στην κατάκτηση μιας θέσης στην αγορά εργασίας. Ερευνα που πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Ενωση Κολεγίων και Εργοδοτών στις ΗΠΑ δείχνει ότι η αμοιβή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα σε όσους αναζητούν εργασία μετά την κατάκτηση μεταπτυχιακού τίτλου. Μελέτη που εκπονήθηκε το 2011 δείχνει ότι στο 61% των φοιτητών που ολοκλήρωσαν μια αμειβόμενη περίοδο μαθητείας προσφέρθηκε κάποια θέση εργασίας συγκριτικά με το 38% των φοιτητών που ολοκλήρωσαν την ίδια περίοδο μαθητείας αμισθί. Αυτό πιθανότατα βοηθά στην κατανόηση μιας άλλης νέας πραγματικότητας: Πολλοί φοιτητές αμφισβητούν κατά πόσον θα πρέπει να μαθητεύσουν «δωρεάν» προκειμένου να εξασφαλίσουν μία καλή θέση στην παγκόσμια αγορά εργασίας. Ταυτόχρονα, έχουν κατατεθεί πολλές ομαδικές αγωγές εναντίον μεγάλων εταιρειών.
Τον Ιούνιο, για παράδειγμα, ομοσπονδιακός δικαστής στη Νέα Υόρκη έκρινε ότι η κινηματογραφική εταιρεία Fox παραβίασε τη νομοθεσία περί κατώτατου μισθού καθώς δεν κατέβαλε τα δεδουλευμένα στους μαθητευομένους που εργάστηκαν στην ταινία «Μαύρος κύκνος».
Το αμερικανικό υπουργείο Εργασίας ορίζει ότι οι περίοδοι μαθητείας πρέπει να ωφελούν κατά κύριο λόγο τον μαθητευόμενο και όχι τις επιχειρήσεις. «Η απόφαση αποτελεί σταθμό. Περισσότερες από είκοσι αγωγές, η απόφαση ενός ομοσπονδιακού δικαστή, η εκτεταμένη κάλυψη από τα ΜΜΕ μεταβάλλουν δραστικά την κουλτούρα της μη άμισθης εργασίας και την οικονομία της μαθητείας», λέει ο Ρος Πέρλιν.
Οι ομαδικές αγωγές, ωστόσο, σπανίζουν στη Γηραιά Ηπειρο ακόμη και όπου είναι νομικώς εφικτές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσφέρει πολλές μη αμειβόμενες θέσεις μαθητείας, ενώ οι Βρυξέλλες τον Ιούλιο βίωσαν και την πρώτη διαμαρτυρία εναντίον των άδικων συνθηκών εργασίας. Tην ίδια στιγμή, σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη υιοθετούνται ρυθμίσεις που στοχεύουν στην προστασία των δικαιωμάτων και κυρίως της αμοιβής των ασκουμένων. Στη Γαλλία, επί παραδείγματι, ο νόμος Σερπιόν ορίζει ότι μαθητευόμενοι που εργάζονται περισσότερο από δύο μήνες πρέπει να λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό. Στην Αυστρία δίνονται επιχορηγήσεις προς τους εργοδότες προκειμένου να κρατήσουν τους μαθητευομένους και πέραν της περιόδου άσκησης, ενώ περυσινή έκθεση της Κομισιόν κρίνει ότι θα πρέπει να δοθεί σαφέστερος ορισμός σχετικά με το ποιος είναι μαθητευόμενος, μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία πρόσληψης των ασκουμένων και υψηλότερα επίπεδα αποζημίωσης προκειμένου να μην πέφτουν οι νέοι εργαζόμενοι θύματα εκμετάλλευσης.
