Οι πρόσφυγες αποφεύγουν τώρα να έλθουν στην Ελλάδα
Του Αποστόλη Φωτιάδη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/)
Η επιτυχημένη εφαρμογή της επιχείρησης «Ασπίδα», ο τρόμος της φυλάκισης για 18 μήνες αλλά και το ελαττωματικό σύστημα ασύλου σπρώχνουν όλο και περισσότερους πρόσφυγες και μετανάστες, που αναζητούν δρόμο προς τη Δύση, στα Βαλκάνια.
Πολλοί πιστεύουν ότι αυτός είναι ο τελευταίος ανοιχτός δρόμος προς τη Βόρεια Ευρώπη. Ενας δρόμος που, όπως λέει ο Αφγανός Χασάμ Ναζαρί, ένας προικισμένος μουσικός που έφτασε στην Ελλάδα πριν από δυόμισι χρόνια, «πρόκειται για έναν εφιάλτη».
«Είδα ένα δεκατριάχρονο κοριτσάκι να βιάζεται μπροστά μας από τους μαφιόζους που λυμαίνονται την περιοχή μετά το πέρασμα των συνόρων της FYROM. Εάν δεν έχεις ευρώ να τους πληρώσεις, σε σημαδεύουν για όλη την υπόλοιπη ζωή σου». Οπως λέει ο Ναζαρί, η μαφία είναι καλά οργανωμένη, οπλισμένη και λυμαίνεται όλη τη συνοριακή περιοχή μετά την Ειδωμένη.
Η αστυνομία γνωρίζει τι συμβαίνει. «Μας χτυπούσαν μπροστά τους και έκαναν ότι δεν βλέπουν». Αντί για προστασία, οι δυνάμεις ασφαλείας των βαλκανικών κρατών φαίνεται ότι επιφυλάσσουν κακομεταχείριση για όσους διαλέξουν αυτό το πέρασμα. Πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες έχουν υποστεί κλοπές και ξυλοδαρμούς από αστυνομικούς, σύμφωνα με τον Ναζαρί, και έπειτα επιστρέφονται άτυπα στη χώρα από όπου ήρθαν.
Μια νέα τάση για πολλούς είναι να αποφεύγουν την Ελλάδα εντελώς, προσπαθώντας να περάσουν κατευθείαν από την Τουρκία στη Βουλγαρία. Οι διακινητές λαθρομεταναστών έχουν προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και έχουν μετακινήσει τα περάσματα ανατολικά. Οσο πιο δύσκολα γίνονται αυτά τόσο περισσότερο αυξάνουν τις τιμές. Τώρα πια μπορεί να χρειαστούν μέχρι και 3.500 ευρώ για να περάσει κάποιος στην Ελλάδα ή τη Βουλγαρία. Πριν από δύο χρόνια, 500 ευρώ εξασφάλιζαν το πέρασμα του Εβρου.
«Οι διακινητές μεταναστών φέρνουν τον κόσμο κοντά στα σύνορα αλλά δεν περνούν μαζί του», λέει ο Μπόρις Τσερσίκοφ, υπεύθυνος Τύπου του UNHCR στη Βουλγαρία. «Παρατηρούμε μια μετακίνηση προς τα ανατολικά στα σύνορα. Τώρα ο περισσότερος κόσμος περνάει από τα πυκνά δάση των βουνών Στράντζα. Ενα πολύ δύσκολο πέρασμα με μηδενική ορατότητα».
Σύμφωνα με τον Τσερσίκοφ, η Βουλγαρία έχει τρία κέντρα φιλοξενίας προσφύγων, ένα στη Σόφια, ένα στην Μπάνια και ένα στο Πάστογκορ. Ολα πια λειτουργούν πάνω από τις δυνατότητές τους. Υπάρχουν επίσης δυο κέντρα κράτησης, όπου επικρατούν κακές συνθήκες, στο Λιούμπιμετς και στο Μπουσμάντσι.
Ελάχιστοι είναι αυτοί που θέλουν να μείνουν στη Βουλγαρία, ωστόσο η έξοδος από τη χώρα είναι ποινικό αδίκημα και αρκετοί πρόσφυγες που αποπειράθηκαν να περάσουν στη Σερβία έχουν καταλήξει στη φυλακή.
Οπως εξηγεί ο Τσερσίκοφ, πολλοί πρόσφυγες αποφεύγουν να ζητούν άσυλο στη Βουλγαρία φτάνοντας. Η συνοριοφυλακή έχει 24 ώρες να προσδιορίσει ποια είναι τα άτομα και γιατί έχουν έρθει στη χώρα. Εάν σε αυτόν τον χρόνο δεν ζητήσουν άσυλο, αντιμετωπίζονται ως παράνομοι και δικάζονται για παράνομη είσοδο. Εάν αργότερα ζητήσουν άσυλο, η πρώτη ποινή δεν αποσύρεται, απλώς αναβάλλεται, έτσι εάν πιαστούν προσπαθώντας να βγουν από τη Βουλγαρία, θεωρούνται σεσημασμένοι και μπορεί να σταλούν σε σωφρονιστικό κατάστημα.
Η εκπρόσωπος της Frontex Ιζαμπέλα Κούπερ υποδεικνύει ότι ο νέος δρόμος προς τα Βαλκάνια έχει καθιερωθεί και στις στατιστικές, ήδη από τις αρχές του χρόνου. «Οι μετακινήσεις στον δρόμο των Βαλκανίων έχουν αυξηθεί στο 300% από το ξεκίνημα του 2013». Η Βουλγαρία αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη αύξηση, με τις αφίξεις να έχουν εξαπλασιαστεί. Δέχεται κυρίως κόσμο από το Πακιστάν, τη Σύρια, την Αλγερία και το Ιράκ. «Εξήντα με εβδομήντα άτομα περνούν τα σύνορα της χώρας καθημερινά, κάποιες φορές και εκατό».
Το άνοιγμα του δρόμου στα Βαλκάνια φαίνεται και από την αύξηση των εισερχομένων στη Σερβία. Το 2010, 2.000 παράτυποι μετανάστες έφτασαν στη χώρα. Το 2011 ήταν 9.500 και πέρυσι 15.000. Φέτος έχουν ήδη μπει 20.000, αλλά ο αρχηγός της σέρβικης συνοριοφυλακής, Νενάντ Μπάνοβιτς, λέει ότι το πρώτο εξάμηνο έχει παρουσιαστεί μια μικρή επιβράδυνση των ροών. «Αυτό οφείλεται στο άνοιγμα δύο νέων παράδρομων, ένας που ξεκινάει από Τουρκία, περνάει τη Βουλγαρία προς τη Ρουμανία. Ενας δεύτερος από την Ελλάδα, περνάει τα Σκόπια, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία, φτάνοντας στην Κροατία».
Παρ’ όλες τις δυσκολίες, πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες καταφέρνουν να φτάσουν μέχρι τη βόρεια σερβική πόλη Σουμποτίτσα, όπου και βρίσκεται το βασικό πέρασμα προς την Ευρώπη. Πολλοί καταφεύγουν σε έναν άτυπο καταυλισμό στα ερείπια μιας παλιάς βιομηχανίας τούβλων, άλλοι ζουν στο δάσος μέχρι να επιχειρήσουν το μεγάλο πέρασμα. Οι περισσότεροι θα πιαστούν και θα επιστραφούν. Και μόνο η φημολογία όμως, ότι κάποιοι λίγοι πέρασαν, είναι αρκετή για τους ξαναφέρει πίσω μαζί με άλλους που φτάνουν για πρώτη φορά στη Σουμποτίτσα, το τελευταίο μεγάλο πέρασμα προς τη Βορειοδυτική Ευρώπη.
