Από την Αθήνα του 1998 στην Πόλη του 2013
Του Αλέξη Παπαχελά
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Η Ιστορία κάνει κύκλους, αυτή είναι η γοητεία της όταν τη μελετάς, αλλά όχι απαραιτήτως και όταν τη ζεις... Βρέθηκα πριν από λίγες ημέρες στην Κωνσταντινούπολη για μια εκδήλωση στη μνήμη του γνωστού Τούρκου δημοσιογράφου Μεχμέτ Αλί Μπιράντ.
Θυμήθηκα την έκφρασή του όταν είχε επισκεφθεί την Αθήνα περί το 1998. Ηταν εντυπωσιασμένος από τον πλούτο, τον δυναμισμό, το ευρωπαϊκό «χρώμα» που ήταν παντού εμφανές. «Πω πω, έχετε προχωρήσει πολύ εσείς, μας έχετε αφήσει πολύ πίσω», μου είπε στο τέλος μιας μεγάλης βόλτας στην Αθήνα. Ομολογώ πως αν ζούσε σήμερα θα ήταν αρκετά λογικό να αλλάξουμε ρόλους. Η Τουρκία του 2013 εκπέμπει αυτοπεποίθηση και έχει κάνει τεράστια βήματα που είναι εύκολα ορατά.
Ας ξεκινήσουμε με το αεροσκάφος των τουρκικών αερογραμμών που ήταν γεμάτο Ελληνοαμερικανούς. Ποιος θα πίστευε πριν από 20 χρόνια ότι θα άκουγε τη φράση «πατριώτη με βοηθάς να κατεβάσω τη βαλίτσα;» σε ένα τουρκικό αεροπλάνο. Αυτή είναι όμως η πραγματικότητα, καθώς το αεροδρόμιο Ατατούρκ έχει καταστεί κόμβος για ταξίδια στην Αμερική, την Ασία και την Αφρική. Εμείς το παίζαμε εθνικώς υπερήφανοι και από τον πολύ λαϊκισμό κάναμε πανάκριβο το αεροδρόμιό μας, το οποίο ουδέποτε κατάφερε να γίνει, μικρός έστω, κόμβος.
Στους δρόμους βλέπεις την οικοδομική ανάπτυξη και τα νέα συγκροτήματα που κτίζονται πάνω στον Βόσπορο. Και βεβαίως εντυπωσιάζουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που έχουν ανθήσει και τα οποία κάνουν τα ελληνικά ΑΕΙ να μοιάζουν με φτωχούς συγγενείς. Η Τουρκία έχει κάνει πολλά βήματα γιατί πέρασε από τον δικό της «Ανδρέα» στο πρόσωπο του Ερντογάν. Με μία μεγάλη διαφορά. Ο Τούρκος ηγέτης φρόντισε να εκσυγχρονίσει τη χώρα και να απελευθερώσει τις δημιουργικές της δυνάμεις, την ίδια ώρα που έβαζε μέσα στο σύστημα τις μάζες της Ανατολίας που τον ψήφισαν. Γκρέμισε πολλούς αναχρονιστικούς θεσμούς, αλλά έκτισε κιόλας ο Ερντογάν.
Την Ιστορία δεν μπορείς όμως ποτέ να τη βλέπεις μέσα από μια... πολαρόιντ, μια στιγμιαία φωτογραφία. Η Τουρκία βρίσκεται σήμερα σε ακμή, αλλά υπάρχουν ρωγμές που τρομάζουν πολλούς που την παρακολουθούν προσεκτικά. Στην εξωτερική πολιτική δεν της έχει βγει τίποτα απολύτως, γιατί η υπερκινητικότητα και ο μεγαλοϊδεατισμός άνοιξαν μέτωπα χωρίς στρατηγικό όφελος. Στην οικονομία είναι πολλοί αυτοί που φοβούνται ότι θα σκάσει η φούσκα των ακινήτων και κατά συνέπεια των τραπεζών. Οσο για τη δημοκρατία, δοκιμάζεται όπως φαίνεται από τα όσα αντιμετωπίζουν οι μη καθεστωτικοί δημοσιογράφοι.
Καλό είναι, λοιπόν, να μη βγάλουμε ακόμη συμπεράσματα για το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον σε 20-30 χρόνια. Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε πολύ χαμηλό σημείο, αλλά έχει ξαναπεράσει ανάλογες φάσεις στην ιστορία της. Και η Τουρκία αντιστοίχως έχει γνωρίσει άνθηση, έχει όμως περάσει και από περιόδους κατάρρευσης και παρακμής, ακόμη και στην πρόσφατη ιστορία της. Είπαμε, η Ιστορία δεν είναι ποτέ προβλέψιμη, βαρετή, γραμμική.
