Ετοιμες... να εκραγούν «δεξαμενές» προσφύγων
ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Οι προσφυγικές δεξαμενές της Μέσης Ανατολής «φουσκώνουν» και είναι θέμα χρόνου εάν δεν σταματήσουν οι πολεμικές συρράξεις να «υπερχειλίσουν» και να προκαλέσουν νέο τεράστιο τσουνάμι κατατρεγμένων προς τη Μεσόγειο και την Ευρώπη.
Μέχρι τώρα ρέει η δεξαμενή της Τουρκίας και έχει αναστατωθεί ήδη η Ευρώπη. Τι θα γίνει όμως αν αρχίσουν να «αδειάζουν» και εκείνες του Λιβάνου και της Ιορδανίας;
Κανείς δεν θέλει να το σκέφτεται, οι πάντες το απεύχονται. Τι μπορούν όμως να κάνουν; Η Μέρκελ προειδοποίησε για τον κίνδυνο να ξεκινήσουν ατέλειωτα καραβάνια από τα προσφυγικά στρατόπεδα της Ιορδανίας και του Λιβάνου με προορισμό την Γηραιά ήπειρο. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν εκόντες άκοντες να ενισχύσουν οικονομικά τα κράτη που γειτονεύουν με τη Συρία, και έστειλαν τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ εσπευσμένα στο Αμμάν και τη Βηρυτό για να υποσχεθεί βοήθεια ώστε να μπορέσουν οι χώρες υποδοχής να συγκρατήσουν τους πρόσφυγες έως ότου επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Πόσο ορατό όμως είναι κάτι τέτοιο; «Ιορδανοί και Σύροι εδώ ξέρουν πως ακόμα και αν σταματήσει ο πόλεμος, τουλάχιστον για πέντε με δέκα χρόνια οι πρόσφυγες δεν πρόκειται να γυρίσουν σε μια Συρία σχεδόν ισοπεδωμένη» λέει στην «Κ» η πρέσβης της Ελλάδας στο Αμμάν κ. Λουίζα Μαρινάκη.
Ξεπερνούν το 1.200.000 οι Σύροι που έχουν καταφύγει στον Λίβανο, περισσότεροι από 1.400.000 είναι εγκαταστημένοι στην Ιορδανία, πάνω από 2.200.000 έχουν εισέλθει στην Τουρκία και οι αριθμοί αυξάνονται, καθώς συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι αιματηρές συγκρούσεις και οι εθνικοθρησκευτικές εκκαθαρίσεις.
Λίβανος και Ιορδανία είναι δύο χώρες με προσφυγική κουλτούρα. Φιλοξενεί ήδη 500.000 Παλαιστίνιους ο Λίβανος και άλλο ένα εκατομμύριο η Ιορδανία, θύματα όλοι των ισραηλινοπαλαιστινιακών διενέξεων του παρελθόντος και τώρα πρέπει να διαχειριστούν και άλλα 2,5 εκατ. Σύρους.
Μπορούν όμως ν’ αντέξουν ένα τέτοιο φορτίο χωρίς να αποσταθεροποιηθούν οικονομικά και εθνοτικά δεδομένων των ευαίσθητων εσωτερικών ισορροπιών και για πόσο χρόνο;
Ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Ταμάμ Σαλάμ εξέπεμψε SOS κάνοντας λόγο για καταστροφικό αντίκτυπο στην οικονομία και ανέφερε ότι η χώρα του μέχρι στιγμής έχει δαπανήσει το 1/3 του ΑΕΠ της για τους πρόσφυγες, ενώ ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα δήλωσε πως για να μπορέσει η χώρα του, η οποία υλοποιεί πρόγραμμα λιτότητας του ΔΝΤ, να καλύψει στοιχειωδώς τις ανάγκες των προσφύγων χρειάζεται τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ ετησίως.
Και οι δύο ηγέτες προειδοποίησαν για τους κινδύνους αποσταθεροποίησης εάν δεν εξαλειφθούν οι αιτίες που φέρνουν στις χώρες τους προσφυγικά κύματα.
«Μόνο το 20% των 640.000 καταγεγραμμένων επισήμως προσφύγων ζει σε καταυλισμούς, οι άλλοι είναι σκορπισμένοι σε πόλεις και χωριά της Ιορδανίας, κυρίως στον βορρά» λέει η κ. Μαρινάκη και συμπληρώνει:
«Με το πέρασμα του χρόνου το κομπόδεμά τους εξανεμίστηκε, δουλειές δεν υπάρχουν, η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί να βοηθήσει, και οι άνθρωποι θέλουν να φύγουν, αλλά να πάνε πού; Πίσω στη Συρία δεν έχουν καμία εγγύηση ασφάλειας, πολλοί πουλάνε τις περιουσίες τους και τα βλέμματα είναι στραμμένα προς την Ευρώπη. Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Τουσκ το αίτημα που του έθεσαν οι πρόσφυγες ήταν να μπορέσουν να φύγουν στην Ευρώπη για δουλειά αλλά και για σπουδές. Μην ξεχνάμε ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι πρόσφυγες είναι νέοι άνθρωποι που θέλουν να μορφωθούν και να δουλέψουν. Οι δηλώσεις-κάλεσμα της Μέρκελ ενθάρρυναν τις τάσεις φυγής προς την Ευρώπη...».
Ο Λίβανος, μια χώρα λίγο μεγαλύτερη σε έκταση από την Πελοπόννησο η οποία λόγω των άκρως ευαίσθητων εσωτερικών συσχετισμών, εθνικών και θρησκευτικών, είναι ευάλωτος σε αποσταθεροποίηση, σηκώνει και αυτός το δικό του βαρύ προσφυγικό «σταυρό».
«Δεν υπάρχει άλλη χώρα με τέτοια συγκέντρωση προσφύγων. Με τη διαφορά ότι εδώ το προσφυγικό δεν είναι κάτι νέο, έχουν πρόσφυγες Παλαιστίνιους από το 1947» λέει στην «Κ» ο πρέσβης της Ελλάδας στη Βηρυτό κ. Θεόδωρος Πασιάς. Οι πρόσφυγες από τη Συρία είναι μοιρασμένοι σε όλη τη χώρα, με τον κύριο όγκο τους να συγκεντρώνεται στην κοιλάδα Μπεκάα.
Οπως και αυτοί στην Ιορδανία έτσι και στον Λίβανο ένας μεγάλος αριθμός τους έχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο και βλέπει τη φυγή προς την Ευρώπη ειδικά προς τη Σουηδία και τη Γερμανία ως μια χρυσή ευκαιρία.
Με την Τουρκία τα πράγματα είναι γνωστά. Από τα πάνω από δύο εκατομμύρια Σύρους και Αφγανούς που πέρασαν στο έδαφός της μόνο οι 265.000 είναι καταγεγραμμένοι και ζουν σε καταυλισμούς, Οι περισσότεροι είναι διασκορπισμένοι στην επικράτεια και κυρίως στην Κωνσταντινούπολη και τα παράλια με σκοπό να περάσουν το Αιγαίο ή τη Θράκη και να συνεχίσουν προς την Ευρώπη. Είναι, η τουρκική, η μόνη από τις μεγάλες δεξαμενές της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, που τροφοδοτείται από τον πόλεμο στη Συρία και τροφοδοτεί με ανθρώπινες ροές, μέσω Ελλάδας και Βουλγαρίας, την Ευρώπη. Οι άλλες δύο, του Λιβάνου και της Ιορδανίας, γεμίζουν συνεχώς και επί του παρόντος δεν έχουν ανοίξει τους κρουνούς τους.
Οι ανησυχίες ότι εάν συνεχιστεί ο πόλεμος στη Συρία θα «σπάσουν» και αυτές εντείνονται διεθνώς.
Κλειστές πόρτες από τους σεΐχηδες
Λίβανος, Ιορδανία, Τουρκία, παρά τα οικονομικά και εθνοτικά τους «βάσανα» έχουν επωμισθεί το προσφυγικό φορτίο. Αλλες αραβικές χώρες, όμως με βαθύπλουτους σεΐχηδες και βασιλιάδες με πετροδόλαρα, κρατούν κλειστές τις πόρτες για τους δυστυχούντες ομοεθνείς αδερφούς. Για ποιο λόγο η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ, το Ομάν, κ.λπ. δεν ανοίγουν τις αγκαλιές τους να δεχθούν μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια πρόσφυγες, δεδομένου ότι το αντέχουν οικονομικά;
Οπως αναφέρουν δυτικές διπλωματικές πηγές στις πρωτεύουσες αυτών των χωρών, η απροθυμία σχετίζεται με εσωτερικές ισορροπίες και τον κίνδυνο αυτές να επηρεαστούν. Στις πλούσιες αυτές χώρες, επισημαίνουν, κυριαρχεί συντριπτικά το σουνιτικό στοιχείο και η παρουσία σιιτών, αλεβιτών ή και χριστιανών, κάθε άλλο παρά ανεκτή θα ήταν, ιδιαίτερα στους πανίσχυρους φονταμενταλιστικούς κύκλους των Ουαχαβιτών, γεγονός που θα έβαζε σε ανεπιθύμητους μπελάδες τα αυταρχικά καθεστώτα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ανοίγουν το πουγκί τους.
Η Σαουδική Αραβία και τα άλλα σουνιτικά κράτη του Κόλπου ενισχύουν οικονομικά τον Λίβανο την Ιορδανία και την Τουρκία, ώστε να συγκρατήσουν στα εδάφη τους τις προσφυγικές ροές, αποφεύγοντας έτσι τον «πονοκέφαλο» εσωτερικών αντιδράσεων ή αποσταθεροποιητικών καταστάσεων.
Ούτε όμως οι χώρες αυτές είναι ιδιαίτερα ελκυστικές για τους ίδιους τους πρόσφυγες που προτιμούν πιο φιλελεύθερες κοινωνίες με πρώτες στην προτίμηση τις ευρωπαϊκές. Λίγες χιλιάδες Σύροι πάντως βρίσκονται διάσπαρτοι, με τις οικογένειές τους, κυρίως στη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, ως εργάτες κυρίως σε κατασκευαστικές εταιρείες.
(Στην φωτογραφία : Προσφυγικός καταυλισμός στην Ιορδανία. Οι πρόσφυγες από τη Συρία έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο και βλέπουν ως χρυσή ευκαιρία τη φυγή προς Σουηδία και Γερμανία)
