Η τέχνη της πτώχευσης
Του Τάκη Θεοδωρόπουλου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Να μην ξεχάσω, ξεκινώντας, να υπενθυμίσω πως ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της χώρας, ό,τι περίπου ήταν και ο σιδηρόδρομος, ο εξηλεκτρισμός και τα σοβιέτ για τον σοσιαλισμό του Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνωφ, του Λιένιν της δημώδους σοβιετικής ποίησης.
Να μην ξεχάσω, επίσης, να υπενθυμίσω ότι εμείς σιδηρόδρομο, μετά την πτώχευση επί Χαριλάου Τρικούπη δεν αναπτύξαμε, αναπτύξαμε όμως μουσεία. Οπου τα μουσεία είναι οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες της βαριάς βιομηχανίας μας. Διαθέτουν ηλεκτρισμό και γλόμπους, όταν δεν καίγονται και έχουν χρήματα να τους αντικαταστήσουν, και υπόκεινται στον έλεγχο της ελληνικής διοίκησης η οποία μπορεί να μην είναι σοβιετική, εν τη σοφία της όμως έχει υιοθετήσει πολλά χαρακτηριστικά του ιστορικού της μεγαλείου.
Αν, τύχη αγαθή, έχει οδηγήσει τα βήματά σας σε κάποια από τις βιομηχανικές μονάδες του πολιτισμού μας, θα έχετε διαπιστώσει ότι τα μουσεία διαθέτουν και πωλητήρια. Για να μην τα μπερδέψετε με τα κυλικεία, θυμηθείτε ότι τα πωλητήρια είναι κάτι ράφια, δίπλα στο ταμείο που θυμίζουν σούπερ μάρκετ στη Σόφια του αειμνήστου προέδρου Ζίβκοφ. Εκεί συνήθως προσφέρεται ένα έντυπο το οποίο είναι οδηγός του μουσείου και το οποίο, αν έχεις την τύχη ο αρχαιολόγος που το έγραψε να γράφει καλά έχει καλώς, αν όχι, έχει κακώς. Στο οπισθόφυλλο υπάρχει ένα αυτοκόλλητο όπου και αναγράφονται τα αρχικά ΤΑΠΑ (Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων). Για να σοβαρευτούμε τώρα. Η παραγωγή αρχαιολογικών οδηγών και γενικά έργων που αναδεικνύουν τους θησαυρούς των μουσείων μας, εκτός από πηγή εσόδων για τα πωλητήρια των μουσείων, θα μπορούσε να είναι και ένα πρώτης τάξεως εξαγώγιμο προϊόν. Πλην όμως παραμένει σε επίπεδα βιοτεχνίας ερίου στα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης. Μη μας λείπουν οι εκδότες που θα αναλάμβαναν το έργο; Μη μας λείπουν οι επιστήμονες και οι συγγραφείς; Δεν μας λείπουν ούτε οι εκδότες, ούτε οι επιστήμονες ούτε οι συγγραφείς. Δεν μας λείπει όμως ούτε το ΤΑΠΑ.
Στο σημείο αυτό παρεμβαίνει η μεταφυσική του περιούσιου ελληνικού Δημοσίου, κοινώς η μπακαλική του πωλούντος της μετρητοίς, κι ας μην πουλάει τίποτε. Διότι το ΤΑΠΑ χρεώνει στους εκδότες ένα ποσό για το δικαίωμα φωτογράφισης του έργου, επιπλέον ένα ποσό για το δικαίωμα αναπαραγωγής της φωτογραφίας, και εισπράττει και το 45% επί της λιανικής. Το δικαίωμα αναπαραγωγής, 70 ευρώ ανά φωτογραφία, ανανεώνεται σε κάθε έκδοση και αφορά μόνον μία γλώσσα, καταβάλλεται για κάθε επιπλέον. Το κόστος για κάθε φωτογραφία φτάνει τα 200 ευρώ. Οι αριθμοί μπορεί να φαίνονται αμελητέοι, όμως στην Ιταλία το δικαίωμα αναπαραγωγής δεν ξεπερνάει τα 15 ευρώ. Στη δε Γαλλία η Ενωση Εθνικών Μουσείων προσφέρει τις φωτογραφίες έτοιμες και τις χρεώνει ανάλογα με την ανάλυση. Πριν από μερικά χρόνια το ΤΑΠΑ ζήτησε αναδρομικά την εξόφληση δικαιωμάτων για εκδόσεις που είχαν γίνει πριν από δεκαετίες. Διάβασα χθες στο ρεπορτάζ της Γιώτας Συκκά πως μέσα στο 2013 οι περισσότερες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού δεν έχουν εισπράξει ούτε ευρώ από το ΤΑΠΑ. Υπάρχει, εκτός των άλλων, θέμα με τα πωλητήρια, λένε. Εννοούν τους πάγκους με την μία έκδοση. Και με τη σοβιετική μεταφυσική που τους διακατέχει, επειδή προτιμούν να μην κυκλοφορούν αρχαιολογικές εκδόσεις, προκειμένου να τις κάνουν ιδιώτες, δεν σκέφτονται να μειώσουν το χαράτσι, στην πραγματικότητα το κόστος της πτώχευσής τους. Διότι όπως είχε πει και ο Ανδρέας Συγγρός για την πτώχευση του Χαριλάου Τρικούπη: «Εχει και η πτώχευσις την τέχνην της».
Βέβαια όλ’ αυτά δεν έχουν σημασία όταν ξέρεις ότι ύστερα από τιτάνιους αγώνες της ελληνικής κυβέρνησης θα μειωθεί το ΦΠΑ στην εστίαση. Ή ξέρεις να ασκείς πολιτιστική πολιτική, ή δεν ξέρεις.
