Τα πολλά μέτωπα του Ισραήλ
Tου Νικου Κωνστανταρα
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Η διένεξη του Ισραήλ με τη Χαμάς στη Γάζα πολλαπλασιάζει τους κινδύνους σε μια περιοχή που ήδη είχε αποσταθεροποιηθεί.
Ηταν προφανές ότι η κλιμάκωση των επιθέσεων Παλαιστινίων με πυραύλους από τη Λωρίδα της Γάζας τον τελευταίο μήνα θα οδηγούσε σε δυναμική αντίδραση από την ισραηλινή πλευρά, αλλά οι σημερινές εχθροπραξίες δεν είναι όπως πριν. Ο ξεσηκωμός των αραβικών κρατών έχει αλλάξει ριζικά τον γεωπολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολής, ανατρέποντας καθεστώτα και συσχετισμούς δεκαετιών. Μακροπρόθεσμα, η τελευταία έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Ενέργειας (ΙΕΑ) σημειώνει ότι γύρω στο 2030 οι ΗΠΑ θα είναι εξαγωγείς πετρελαίου – δηλαδή, δεν θα βασίζονται πια στη Μέση Ανατολή, με ό,τι αυτό σημαίνει για την περιοχή. Με άλλα λόγια, οι ανατροπές και η αναζήτηση νέων ισορροπιών μόλις άρχισαν.
Εδώ και καιρό το Ισραήλ ανησυχεί για την προσπάθεια του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και πιέζει τις ΗΠΑ να δραστηριοποιηθούν εναντίον της Τεχεράνης. Εάν η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με τη Χαμάς στη Γάζα ήταν μια προσπάθεια να κλείσει μια πληγή πριν το Τελ Αβίβ αναλάβει μονομερή δράση εναντίον της Τεχεράνης, ίσως δεν περίμενε την τόσο δυναμική αντίδραση. Ισως, επίσης, δεν λογάριασε ότι η Χαμάς έστηνε μια παγίδα. Οι πύραυλοι που έπεσαν κοντά στο Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ προχθές απέδειξαν ότι τα όπλα της Χαμάς (και μικρότερων οργανώσεων) έχουν αναβαθμιστεί. Την Παρασκευή μόνο, 190 πύραυλοι έπεσαν στο Ισραήλ, σύμφωνα με την εφημερίδα Haaretz. Η αναβαθμισμένη επιχειρησιακή ικανότητα, καθώς και η αυξημένη υποστήριξη της Χαμάς από χώρες της περιοχής αλλάζουν τα δεδομένα της διένεξης και αυξάνουν τους κινδύνους για το Ισραήλ.
Μεταξύ των ισχυρότερων συμμάχων της Χαμάς σήμερα είναι η Τουρκία, η Αίγυπτος και το Κατάρ – όλες σύμμαχοι των ΗΠΑ, οι οποίες, πριν από τέσσερα χρόνια δεν θα συμμαχούσαν εναντίον του Ισραήλ. Εκτοτε, όμως, οι σχέσεις του Τελ Αβίβ με την Αγκυρα έχουν διαρραγεί, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος που μαίνεται στη Συρία έχει δημιουργήσει νέες συμμαχίες και έχθρες – οι οποίες, και αυτές, βαίνουν σε βάρος του Ισραήλ. Στο πλευρό του προέδρου Μπασάρ Ασαντ στέκει πλέον μόνο το Ιράν. Το έδαφος της Συρίας έγινε πεδίο μάχης μεταξύ των φιλοϊρανικών κυβερνητικών δυνάμεων και των ομάδων ανταρτών που υποστηρίζονται από τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία και το Κατάρ. Στις 23 Οκτωβρίου, ο ηγέτης του πλούσιου εμιράτου του Κατάρ έγινε ο πρώτος επίσημος επισκέπτης στη Γάζα αφότου αυτή ετέθη υπό τον έλεγχο της Χαμάς, ως «ανταμοιβή» για την απόφαση του ηγέτη της Χαμάς να εγκαταλείψει τη Δαμασκό, να μετακινηθεί στο Κατάρ, και να στραφεί εναντίον του Ασαντ. Οι επιθέσεις πυραύλων από τη Γάζα εναντίον του Ισραήλ ξεκίνησαν την επόμενη μέρα.
Στα σύνορά του, το Ισραήλ έχει πλέον, εκτός από τη φλεγόμενη Συρία, την Ιορδανία, όπου τις τελευταίες μέρες ξέσπασαν ταραχές εναντίον του βασιλιά· τον Λίβανο, που κλονίζεται από τη βία στη Συρία και όπου κυρίαρχη πολιτική δύναμη είναι η Χεζμπολάχ, η σιιτική οργάνωση-εκπρόσωπος του Ιράν· τη Γάζα και την Αίγυπτο. Η Αίγυπτος τηρεί ακόμη (όπως και η Ιορδανία) συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ, αλλά ο νέος πρόεδρος είναι μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία ζητεί κατάργηση της συμφωνίας. Η αναβάθμιση της Χαμάς δημιουργεί μεγάλη πίεση πάνω στην Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς, με αποτέλεσμα το Ισραήλ να μην μπορεί να περιμένει μεγαλύτερη διαλλακτικότητα από τη Δυτική Οχθη, την οποία ελέγχει η Π.Α.
Πιο πέρα, το Ιράν, παρότι κλονίζεται από τις οικονομικές κυρώσεις, εντείνει τις προσπάθειες εμπλουτισμού ουρανίου, σύμφωνα με μυστική αναφορά ελεγκτών του ΟΗΕ που το Reuters αποκάλυψε την Παρασκευή. Στην Τουρκία, η ηγεμονία του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδηγεί σε κλιμάκωση της έντασης μεταξύ του φιλοϊσλαμικού κόμματός του, αφενός, και δυνάμεων του παλιού, κοσμικού καθεστώτος και των Κούρδων, αφετέρου. Εντούτοις, οι σφοδρές, λεκτικές επιθέσεις του Ερντογάν εναντίον του Ισραήλ, και η στήριξη που παρέχει στη Χαμάς, τον έχουν καταστήσει de facto ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου της περιοχής και δεν θα διακινδυνεύσει να το χάσει δείχνοντας οποιαδήποτε διαλλακτικότητα προς το Ισραήλ.
Οι ισχυρότεροι «σύμμαχοι» του Ισραήλ σήμερα, πέρα από τις ΗΠΑ, ίσως είναι η Κίνα, η Ρωσία και άλλες οικονομικές δυνάμεις που επιθυμούν σταθερότητα. Ο χάρτης μαρτυρεί τη σημασία της Ελλάδας και της Κύπρου στην τόσο ταραγμένη περιοχή. Θα χαράξουμε την αναγκαία στρατηγική για να είμαστε χρήσιμοι και κερδισμένοι;
