Προτεραιότητα του Ομπάμα η αμερικανική οικονομία
Αναγκαία πλέον η συνεργασία Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών
The Economist, AFP
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Αφήστε τον να γευτεί, για λίγες ημέρες, μια νίκη, που πολλοί είπαν ότι δεν μπορεί να συμβεί. Κανένας πρόεδρος, μετά τον Ρούζβελτ, δεν εξελέγη με την ανεργία τόσο ψηλά. Η χώρα έδειχνε απαισιόδοξη και διχασμένη, σε φυλετικά ζητήματα, πολύ περισσότερο από τα οικονομικά.
Το πιο γνωστό του επίτευγμα, η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, αποδείχθηκε ένα διόλου δημοφιλές μέτρο. Οι Ρεπουμπλικανοί δαπάνησαν 800 εκατομμύρια δολάρια για να τον εκτοπίσουν. Ωστόσο, στις 6 Νοεμβρίου, ο Μπαράκ Ομπάμα κέρδισε τις πολιτείες που είχε κερδίσει και προ τετραετίας, εκτός από την Ιντιάνα και τη Βόρεια Καρολίνα, σε μια σταθερή επικράτηση έναντι του Μιτ Ρόμνεϊ, με 332 ψήφους εκλεκτόρων έναντι 206· οι Δημοκρατικοί ενίσχυσαν τη δύναμή τους σε μια Γερουσία που κάποτε περίμεναν να χάσουν· και ο πρόεδρος εκφώνησε την καλύτερη ομιλία του εδώ και αρκετά χρόνια.
Στην πραγματικότητα, η νίκη Ομπάμα είναι μικρή, όσο και δυνάμει μεγαλύτερη από αυτό. Μικρή, επειδή ήταν ένα όχι και τόσο εντυπωσιακό κατόρθωμα απ’ ό, τι δείχνει με την πρώτη αίσθηση. Μεγαλύτερη, επειδή εάν αυτός ο πρόεδρος –ο οποίος τόσο συχνά απέτυχε να βρει επιτεύγματα για να ταιριάξει τα μεγαλοπρεπή λόγια του– μπορεί να προσεγγίσει τους Ρεπουμπλικανούς, μαζί έχουν μια σπάνια ευκαιρία: να χτίσουν μια πολύ πιο σημαντική κληρονομιά για τον κ. Ομπάμα, να κάνουν την αμερικανική δεξιά εκλέξιμη ξανά και να φτιάξουν μια και καλή τα οικονομικά και την πολιτική της χώρας τους.
Βραχυπρόθεσμα, θα είναι η μικρότητα που θα φανεί. Αυτό το έντυπο υποστήριξε τον Ομπάμα και χαίρεται για τη νίκη του, αλλά ήταν τυχερός: τυχερός που για δεύτερη φορά είχε να αντιμετωπίσει έναν ανεπαρκή αντίπαλο· τυχερός που η αμερικανική οικονομία συνήλθε λίγο, ακριβώς τη στιγμή που χρειαζόταν· ίσως τυχερός ακόμη και για το γεγονός ότι ο τυφώνας «Σάντι» εμφανίστηκε όταν εμφανίστηκε. Ο κ. Ομπάμα πολέμησε σε μια τρομακτικά αρνητική προεκλογική εκστρατεία και απέσπασε μια νίκη τόσο στις πολιτείες όσο και στη λαϊκή ψήφο (την οποία κέρδισε με μόλις 2,4%, το χαμηλότερο ποσοστό που επέτυχε ποτέ πρόεδρος στην επανεκλογή του). Τα κέρδη των Δημοκρατικών στη Γερουσία προήλθαν κατά μεγάλο μέρος από τις επιλογές που έκαναν οι Ρεπουμπλικανοί, προωθώντας υποψηφίους τέτοιου κωμικοτραγικού εξτρεμισμού, που θα μπορούσαν να είναι χαρακτήρες σε βιβλίο του Τομ Γουλφ. Και, πάνω από όλα, στη Βουλή των Αντιπροσώπων διατήρησαν την πλειοψηφία και ετοιμάζονται για μάχη.
Πράγματι, θα είναι σε αυτές τις διαπραγματεύσεις με το Κογκρέσο, που η μικρότητα θα καταφέρει τα πλήγματά της. Παρ’ όλες τις ομιλίες, ο κ. Ομπάμα δεν ανανέωσε το στάτους κβο στην Ουάσιγκτον – τέτοιο που αποδείχτηκε ανίκανος να αλλάξει τα τελευταία δύο χρόνια. Τα βασικά του επιτεύγματα στο εσωτερικό, περιλαμβανομένης της μεταρρύθμισης στην υγεία, πηγαινοέρχονταν στο Κογκρέσο όταν το κόμμα του ήλεγχε αμφότερα τα σώματα. Δεν έχει το ταλέντο του Κλίντον να πείθει τα αντίπαλα έδρανα. Και το κεντρικό ζήτημα που διχάζει τα κόμματα –πώς θα διευθετηθεί η σάπια οικονομία της αμερικανικής κυβέρνησης– ήταν το αδύναμο σημείο τόσο της πρώτης θητείας Ομπάμα όσο και της εκστρατείας του.
Συνεπώς, γιατί μια νίκη Ομπάμα μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι μεγάλο; Επειδή, αν θέλει η δεύτερη θητεία του να είναι κάτι παραπάνω από μια απογοητευτική προσθήκη, πρέπει να συνεργαστεί με τους αντιπάλους του. Επειδή οι Ρεπουμπλικανοί, εάν είναι λογικοί, πρέπει να κατανοήσουν ότι ο δρόμος τους προς την εκλογική αποκατάσταση βρίσκεται στη συνεργασία με έναν πρόεδρο, ο οποίος δεν μπορεί να ξαναθέσει υποψηφιότητα· επειδή το βασικό πλαίσιο μιας συμφωνίας εκτιμάται από αμφότερες τις πλευρές· και επειδή το θέμα επείγει.
Σε λιγότερο από δύο μήνες, εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, η Αμερική θα πέσει από έναν «δημοσιονομικό γκρεμό», που μέσα από έναν συνδυασμό φορολογικών αυξήσεων και περικοπών δαπανών θα αφαιρέσει έως και 5% από το ΑΕΠ μέσα σε ένα χρόνο. Αυτό θα είναι καταστροφή για μια οικονομία που αναπτύσσεται με ετήσιο ποσοστό μόλις 2%. Και πίσω από αυτήν την άμεση κρίση, υπάρχει μια βαθύτερη: Η Αμερική φορολογείται σαν οικονομία μικρής χώρας, αλλά δαπανά σαν μεγάλη. Και με έναν γερασμένο πληθυσμό, θα επέλθει η χρεοκοπία. Ο κ. Ομπάμα θα διαπομπευτεί από την ιστορία εάν δεν κάνει κάτι γι’ αυτό.
Οι υποψήφιοι για τα υπουργεία - κλειδιά
Καθώς ετοιμάζεται για νέες μάχες με το Κογκρέσο, ο πρόεδρος Ομπάμα θα χρειαστεί ένα επιδέξιο και λειτουργικό υπουργικό συμβούλιο. Τα πιο ισχυρά ονόματα, αυτά των υπουργών Οικονομικών και Εξωτερικών, Τιμ Γκάιτνερ και Χίλαρι Κλίντον, δεν θα μετάσχουν, για το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι κατά τη διάρκεια ολόκληρης της δεύτερης θητείας.
Η κ. Κλίντον είχε δηλώσει ότι δεν ενδιαφέρεται για μια νέα κούρσα στον Λευκό Οίκο, αλλά η εκστρατεία του συζύγου της υπέρ του Μπαράκ Ομπάμα διατηρεί το όνομά της στο προσκήνιο. Εως ότου η Χίλαρι οριστικοποιήσει την απόφασή της, άλλοι υποψήφιοι πρόεδροι των Δημοκρατικών, για την κούρσα του 2016, θα κρατήσουν πιθανόν κρυμμένα τα χαρτιά τους, καθώς η πρώην Πρώτη Κυρία θα τους έκλεβε την παράσταση εάν αποφάσιζε πράγματι να διεκδικήσει την προεδρία. Η πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Σούζαν Ράις, που συνεργάστηκε στενά με τον Ομπάμα επί έτη, θεωρείται προ καιρού πιθανή αντικαταστάτρια της Χίλαρι Κλίντον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Κατάλληλοι για τη θέση φέρονται να είναι και ο γερουσιαστής Τζον Κέρι και ο σύμβουλος σε θέματα Εθνικής Ασφάλειας, Τομ Ντόνιλορ. Η Μόσχα, με την οποία η κ. Ράις συγκρούστηκε για το θέμα της Συρίας, διεμήνυσε μέσω της εφημερίδας «Κομερσάντ» ότι προτιμά να δει τον κ. Κέρι στο υπουργείο. Πρώτος στη λίστα των υποψηφίων για το υπουργείο Οικονομικών είναι ο νυν προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Τζακ Λιου.
