Ρωσία – Γερμανία, συμμαχία
Φιόντορ Λουκιάνοφ, Gazeta.ru
(Πηγή : http://infognomonpolitics.blogspot.gr)
Παρά τα σκαμπανεβάσματα στις σχέσεις τους, κοινή πεποίθηση στη Μόσχα είναι ότι η Γερμανία αποτελεί ιστορικό εταίρο της Ρωσίας, και γι'αυτό χρειάζεται η περαιτέρω ανάπτυξή των δεσμών, όπως ακριβώς έγινε και επί ΕΣΣΔ.
Η Γερμανία παρέμεινε ο κύριος συνεργάτης, προσκολλημένη στην εταιρική σχέση με τη Ρωσία. Ωστόσο, σήμερα έχουν μαζευτεί σύννεφα στις ρωσο-γερμανικές σχέσεις. Πηγή: AFP / East News
Την περασμένη εβδομάδα, στο θρυλικό βερολινέζικο ξενοδοχείο «Adlon», έγιναν γιορταστικές εκδηλώσεις για την 60ή επέτειο της Ανατολικής Επιτροπής, την ισχυρότερη και με μεγάλη επιρροή Ενωση επιχειρηματιών, που ενδιαφέρονται για τις αγορές ανατολικά της Γερμανίας, κυρίως σε αυτήν της Ρωσίας. Ο συγκεκριμένος φορέας δημιουργήθηκε το 1952, τρία χρόνια πριν από την επίσημη εγκαθίδρυση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της ΕΣΣΔ και της Γερμανίας.
Το σκεπτικό που οδήγησε στη δημιουργία αυτού του φορέα ήταν πεντακάθαρο και αναλύεται παρακάτω: Η Δυτική Γερμανία άρχισε να επανέρχεται στους κανονικούς ρυθμούς της καθημερινής ζωής, μετά από μια καταστροφική ήττα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, που οδήγησε στη διαίρεση της χώρας. Η Δυτική Γερμανία βρέθηκε κάτω από την πιεστική κηδεμονία και τον σκληρό έλεγχο των νικητριών δυνάμεων της Δύσης (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία), οι οποίες έθεσαν σαν κύριο σκοπό τους να μην επιτρέψουν ποτέ ξανά να ξεκινήσει πολεμική απειλή από τη γερμανική γη.
Για να υλοποιηθεί ο σκοπός, λαμβάνοντας υπόψη τα τραγικά μαθήματα της δεκαετίας του 1920, ήταν απαραίτητο να εξασφαλιστεί η ευμάρεια των Γερμανών, αλλά με τέτοιον τρόπο που να τεθεί άπαξ και δια παντός τέρμα στις προσπάθειες να αναπτυχθεί η χώρα σε βάρος άλλων λαών. Κατά συνέπεια, το μόνο είδος επέκτασης που επιτράπηκε σε αυτό το έθνος, ήταν η διεύρυνση των οικονομικών ευκαιριών, ιδίως προς την ανατολή. Στις Δυτικές αγορές, ο ανταγωνισμός από τους μέχρι πρόσφατα εχθρούς ήταν «λεόντειος». Έτσι, η κατάσταση δεν ενέπνεε κανέναν στο να επιχειρήσει οικονομικά ανοίγματα προς τα Δυτικά.
Το στοίχημα, κερδήθηκε. Η ενεργός οικονομική προσέγγιση της Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης ξεκίνησε το 1960 και κορυφώθηκε με τη στρατηγική συμφωνία για την κατασκευή των αγωγών φυσικού αερίου προς τη Δυτική Ευρώπη, κυρίως στη γερμανική αγορά, με βάση την τεχνολογία της Δυτικής Γερμανίας.
Μετά την απόφαση για επιχειρηματική επαναπροσέγγιση των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, ακολούθησαν οι πολιτικές αλλαγές. Ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, Βίλλυ Μπράντ (Willy Brandt), στα τέλη της δεκαετίας του ’60, αρχές της δεκαετίας του ’70, διακήρυξε την Ανατολική Πολιτική (Ostpolitik), η οποία συμφιλίωσε ολοκληρωτικά τη Δυτική Γερμανία με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που υπήρξαν θύματα της ναζιστικής επίθεσης. Ταυτόχρονα, η Οstpolitik μετέτρεψε τη Βόννη σε έναν σταθερό εταίρο της Μόσχας στην Ευρώπη.
Ψυχρό κλίμα
Η κατάσταση δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου στη μετα-σοβιετική εποχή. Η Γερμανία παρέμεινε ο κύριος συνεργάτης, προσκολλημένη στην εταιρική σχέση με τη Ρωσία. Ωστόσο, σήμερα έχουν μαζευτεί σύννεφα στις ρωσο-γερμανικές σχέσεις. Το «ντουμάνι» στις διμερείς σχέσεις, συνδέεται με τον Andreas Schockenhoff, έναν εξέχοντα συντηρητικό πολιτικό, αναπληρωτή του επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CDP) στην Ομοσπονδιακή Βουλή (Bundestag) και υπεύθυνο συντονιστή της διακρατικής γερμανο-ρωσικής κοινωνικής συνεργασίας. Ο βουλευτής, έχει ετοιμάσει από το καλοκαίρι έκθεση, στην οποία επικρίνει τόσο την εσωτερική, όσο και την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας. Η έκθεση προκάλεσε αρχικά σύγχυση στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο ζήτησε διορθώσεις σε ορισμένα σημεία του κειμένου. Και στη συνέχεια, τη στιγμή που ο Schockenhoff συνέχισε να υποστηρίζει ενεργά τη θέση του για τα ρωσικά θέματα, υπήρξε έντονη αντίδραση του ρώσικου υπουργείου Εξωτερικών. Στην πραγματικότητα, η Μόσχα αρνήθηκε να έχει οποιαδήποτε σχέση με τον συντάκτη της έκθεσης.
Το προγραμματισμένο για μετά από δύο εβδομάδες, ρωσο-γερμανικό φόρουμ «διαλόγου της Αγίας Πετρούπολης», υπό την προεδρία της γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ και του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, ακόμα και αν πραγματοποιηθεί, θα διεξαχθεί σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα.
Οικονομικός ρεαλισμός
Μέχρι πριν από ένα – ενάμιση χρόνο ουδείς θα έδιδε σημασία στη γερμανική έκθεση. Τώρα, όμως, η αντίδραση της Μόσχας ήταν σε ιδιαίτερα υψηλούς τόνους. Γιατί άραγε; Στην πραγματικότητα, η Ρωσία επιδιώκει να δημιουργήσει, σε μια πιο προηγμένη και σύγχρονη μορφή, σχέσεις όπως αυτές που υπήρχαν μεταξύ της ΕΣΣΔ και της Δύσης στη διάρκεια της ψυχροπολεμικής περιόδου των εντάσεων και των απορρίψεων. Το μοντέλο, το οποίο θα ήθελε να αποκαταστήσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν, είναι η αναγνώριση από την πλευρά της Δύσης, ότι η Ρωσία,είναι μια χώρα με διαφορετική βάση ιδεολογιών και αξιών και αυτό δεν τίθεται σε συζήτηση. Ο πρόεδρος Πούτιν πιστεύει ότι, όπως το 1960 και το 1970, ακόμα και πριν από 25 χρόνια, τα στυγνά οικονομικά συμφέροντα κυριάρχησαν των ιδεολογικών κινήτρων, το ίδιο θα γίνει και τώρα. Έτσι, προτιμάει να συναντιέται με τους επιχειρηματικούς παράγοντες που μιλούν για πρακτικά ζητήματα, παρά με τους συναδέλφους του πολιτικούς ηγέτες, από τους οποίους φέρεται να έχει κουραστεί.
Για το λόγο αυτό περιμένει από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, μια «νέα Ανατολική Πολιτική», σαν το μεγάλο άνοιγμα της Δυτικής Γερμανίας στις αρχές του 1970, που δεν απαιτούσε καμία «μετάλλαξη» της ΕΣΣΔ.
Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Gazeta.ru.
Ο Φιόντορ Λουκιάνοφ, είναι διευθυντής σύνταξης του περιοδικού «Russia in Global Affairs».
