Η Ευρώπη σε πορεία παρακμής
ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Οποιος νομίζει ότι αυτό που ζούμε στην Ελλάδα είναι κάτι το μοναδικό είναι γελασμένος. Βιώνουμε σε πιο ακραία μορφή φαινόμενα που είναι παγκόσμια και αλλάζουν τον κόσμο.
Από οικονομικής απόψεως, είμαστε ο αδύναμος κρίκος μιας Ευρώπης που φτωχαίνει χωρίς να μπορεί να αντιδράσει. Διάβαζα κάπου τελευταία πως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ίδιας της Κομισιόν, το επίπεδο διαβίωσης στην Ευρώπη το 2023 θα βρίσκεται στο 60% του αντίστοιχου των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα διεθνή κεφάλαια εγκαταλείπουν τη Γηραιά Ηπειρο, η οποία βρίσκεται σε μια πορεία παρατεταμένης παρακμής.
Οπως έγραφε ένας διάσημος Βρετανός ιστορικός, η Ευρώπη δεν θα έχει κάποιο θεαματικό τέλος τύπου Πομπηίας, σίγουρα όμως έχει πάρει τον δρόμο της παρακμής τον οποίο ακολούθησαν άλλες σημαντικές αυτοκρατορίες.
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που αντιμετώπισε κρίση χρέους και βιωσιμότητας του οικονομικού της μοντέλου. Πολλοί πίστευαν ότι θα ακολουθούσαν η Γαλλία, η Ιταλία ή η Ισπανία. Αν μία από αυτές «έπεφτε», αν δηλαδή σταματούσε να έχει τη δυνατότητα να δανείζεται από τις αγορές, η Ευρώπη θα τελείωνε στη σημερινή της μορφή. Κανείς δεν μπορεί να «διασώσει» μια τόσο μεγάλη χώρα. Οσοι ξέρουν καλά την Ευρωζώνη διατείνονται πως τελικά η Ισπανία είναι αυτή που έσωσε τα πράγματα τα τελευταία δύο χρόνια. Τώρα όμως ανησυχούν γιατί τόσο η Ιταλία όσο και η Ισπανία έχουν μπει σε περιόδους πολιτικής αστάθειας. Η Γαλλία ακολουθεί... Στην οικονομική κρίση ήλθαν να προστεθούν το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα και η τρομοκρατία. Η Ευρώπη νιώθει ευάλωτη, πιεσμένη από πολλές πλευρές και αδύναμη. Η Ελλάδα συνεχίζει να είναι ο ασθενής κρίκος και στα δύο μέτωπα. Στο οικονομικό, δείχνει δυσχέρεια να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις και πέφτει συνεχώς θύμα της αδυναμίας και της ανεπάρκειας των θεσμών της και του πολιτικού προσωπικού. Στο προσφυγικό/μεταναστευτικό, δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με ένα κράτος που κινείται συνεχώς στο «κόκκινο», χωρίς επαρκή μέσα και ισχυρές δομές.
Θα δούμε πού θα πάει η Ευρώπη τα επόμενα 3-4 χρόνια. Ο κίνδυνος ενός συνδυασμού εθνικισμού, απομονωτισμού και λαϊκισμού είναι εμφανής ως αντίδραση στην κλιμακούμενη φτωχοποίηση και στο αίσθημα ανασφάλειας που σαρώνει μεγάλα στρώματα της ευρωπαϊκής κοινωνίας.
Και εκεί είμαστε «μπροστά», και όχι μόνο στην Ευρώπη. Ακόμη και στις ΗΠΑ, η ανασφάλεια μιας μεσαίας τάξης που χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της προκαλεί ακραία πολιτικά φαινόμενα, τα οποία είναι προϊόντα μιας βαθύτερης καχυποψίας απέναντι σε κάθε τι συστημικό. Ο Ντόναλντ Τραμπ και η αντοχή του, για παράδειγμα, δεν είναι κάτι παροδικό. Βασίζεται σε μια βαθιά αντισυστημικότητα, σε διαδεδομένες θεωρίες συνωμοσίας και σε μια υποκουλτούρα που καλλιεργήθηκε μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ίδιο συμβαίνει στη Γαλλία, στην Ισπανία και σε σκανδιναβικές χώρες.
Εμείς τα περάσαμε νωρίς όλα αυτά, και την οικονομική και την πολιτική κρίση. Εχουμε δείξει, και επιμένω σε αυτό, μεγάλη ωριμότητα και καρτερικότητα ως λαός, παρά τα λάθη και τα σημαντικά στραβοπατήματα. Αν μια χώρα σαν τη Γαλλία είχε περάσει όσα η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, είμαι βέβαιος πως θα είχε ξαναζήσει την «Ημέρα της Βαστίλλης».
