Χωρίς Plan B για Brexit
Νίκος Κωνσταντάρας
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Η είδηση θα προκαλούσε θυμηδία εάν το στοίχημα δεν ήταν τόσο μεγάλο. «Απαγορεύτηκε στους οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μελετήσουν, έστω και σε επίπεδο συζήτησης, τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ένωση των 28 χωρών, ώστε να μην εμπλακούν στην παθιασμένη συζήτηση στη Βρετανία πριν από το δημοψήφισμα», μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, αναφερόμενο σε πηγές του στις Βρυξέλλες. Σε λίγους μήνες, η Ε.Ε. ίσως αναγκαστεί να διαχειριστεί σοβαρότατη κρίση, όπου η τύχη της θα κριθεί από Βρετανούς ψηφοφόρους που σήμερα είναι διχασμένοι για το τι θέλουν, κι όμως αυτοί που θα έπρεπε να προετοιμάζονται για τα χειρότερα εθελοτυφλούν.
Αυτό ισχύει όχι μόνο στις Βρυξέλλες αλλά και στο Λονδίνο, όπου αξιωματούχοι λένε ότι εάν τελειώσει η σχέση 43 χρόνων με την Ε.Ε., θα διαπραγματευθούν νέο καθεστώς με τους πρώην εταίρους. Ασφαλώς, θα διαπραγματεύονται από μειονεκτική θέση, έχοντας αποχωρήσει από την Ενωση ισχυριζόμενοι ότι δεν μπορούσαν να την αλλάξουν στον βαθμό που ήθελαν. Η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον πιέζει για σημαντικές μεταρρυθμίσεις εντός της Ε.Ε. και, όταν επιτευχθεί συμφωνία, με δημοψήφισμα θα θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο όσα πέτυχε αλλά και την ίδια τη θέση της χώρας του στην Ενωση.
Η Βρετανία εστιάζει στην ανάγκη μεταρρυθμίσεων σε τέσσερις κύριους τομείς: στη μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη, και όχι στην περαιτέρω εξέλιξη ενός κοινωνικού υπερκράτους· στην ανάγκη διαμόρφωσης λειτουργικής σχέσης μεταξύ χωρών που είναι μέλη της Ευρωζώνης και αυτών που παραμένουν εκτός· στην εξάλειψη του «δημοκρατικού ελλείμματος», ώστε να μην υπάρχει χάσμα μεταξύ εθνικών Κοινοβουλίων και των μηχανισμών της Ε.Ε.· στη διαχείριση της μετανάστευσης, όπου η Βρετανία θέλει να αποκλείσει πολίτες άλλων χωρών-μελών από το να εισπράττουν επιδόματα που προστίθενται στη χαμηλόμισθη εργασία.
Το ζήτημα της Ευρωζώνης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: οι Βρετανοί γνωρίζουν ότι ο μόνος τρόπος που μια νομισματική ένωση μπορεί να λειτουργήσει είναι με μεταφορά χρημάτων από πλουσιότερες περιοχές, σε φτωχότερες, όπως συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και γι’ αυτό θέλουν να παραμείνουν εκτός ευρώ. Αυτό είναι το παράδοξο: συχνά οι Βρετανοί έχουν σαφή εικόνα για το τι έχει ανάγκη η Ε.Ε. για να ενισχύσει τη θέση της στον κόσμο, αλλά με τη στάση τους κινδυνεύουν οι ίδιοι να βρεθούν εκτός Ενωσης.
Εάν η Βρετανία πετύχει σημαντικές υποχωρήσεις από τους εταίρους της στη σύνοδο κορυφής του επόμενου μήνα, ο Κάμερον ίσως προκηρύξει δημοψήφισμα αυτό το καλοκαίρι, ζητώντας από τους συμπατριώτες του να παραμείνουν εντός Ε.Ε. Το αποτέλεσμα, όποιο κι αν είναι, θα έχει σοβαρές επιπτώσεις. Εάν η Βρετανία παραμείνει, η λαϊκή εντολή θα ενισχύει τη θέση της και θα οδηγήσει σε νέες δυναμικές στην Ε.Ε.· εάν αποχωρήσει, η Βρετανία θα χάσει το συγκριτικό πλεονέκτημα που έχει, ως «ιδιαίτερο» μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου, εντός του οποίου προσφέρει ιδιαίτερες υπηρεσίες, όπως στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ακόμη σοβαρότερος, όμως, είναι ο κίνδυνος η απώλεια της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ε.Ε. να επιφέρει θανάσιμο πλήγμα στην Ενωση. Σε εποχή οικονομικής ανασφάλειας, μαζικής μετανάστευσης και φόβου τρομοκρατίας, οι χώρες της Ευρώπης ίσως βρεθούν μόνες, ενώ η Ενωση διαλύεται. Αλλά γι’ αυτό το ενδεχόμενο υπάρχει σχέδιο;
