Πώς η Μέι επέλεξε το ακραίο σενάριο
REUTERS
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Την επιβλητική «Μακρά Στοά» (Long Gallery) του ανακτόρου Λάνκαστερ επέλεξε η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, για να εκθέσει την Τρίτη τα κύρια σημεία του σχεδίου της για την έξοδο της χώρας της από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στην ίδια αίθουσα τον Απρίλιο του 1988, η τότε πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ περιέγραφε με υπέρμετρη αισιοδοξία το λαμπρό μέλλον της Βρετανίας στην «ευρωπαϊκή κοινή αγορά».
Παρότι οι ανακοινώσεις της κ. Μέι διέλυσαν σε κάποιο βαθμό το πυκνό πέπλο αβεβαιότητας που κάλυπτε την υπόθεση του Brexit, η επιλογή της να μην εξηγήσει με ακρίβεια τη μεθοδολογία της εξόδου της χώρας από την Ε.Ε. έδωσε τροφή στην αντιπολίτευση για επικρίσεις.
Οι βασικοί άξονες του Brexit, σύμφωνα με την κ. Μέι, θα είναι η έξοδος της χώρας από την κοινή ευρωπαϊκή αγορά, η υπογραφή επιμέρους εμπορικών συμφωνιών με την Ενωση, ο περιορισμός της ελεύθερης εισόδου Ευρωπαίων πολιτών στη χώρα, η αποχώρηση της Βρετανίας από τα ευρωπαϊκά δικαστικά θεσμικά όργανα και η ψήφιση του Brexit από τα δύο σώματα του βρετανικού Κοινοβουλίου.
Πιστή στις παραπάνω «κόκκινες» γραμμές, που χάραξε ήδη από τον Οκτώβριο στην ομιλία της ενώπιον του συνεδρίου των Συντηρητικών, η κ. Μέι επέλεξε το «σκληρό» Brexit. Αντιμέτωπη με κατηγορίες για «πορεία στα τυφλά», όπως γράφει σε άρθρο της η εφημερίδα Le Monde, η κ. Μέι θέλησε να αποδείξει ότι έχει στόχο, αν όχι στρατηγική για να τον επιτύχει. «Η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ενωση. Δεν πρόκειται να έχουμε ένα πόδι μέσα και ένα έξω από την Ε.Ε.», είπε η πρωθυπουργός απευθυνόμενη στους πρέσβεις των ευρωπαϊκών κρατών, που παρακολουθούσαν την ομιλία της στο Lancaster House.
Στην προσπάθειά της, όμως, να ικανοποιήσει κάθε πτέρυγα, η κ. Μέι έπεσε σε αντιφάσεις. Η έξοδος από την κοινή αγορά θα συνοδεύεται από «ευρεία και αμοιβαία πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά». Παρότι η πρωθυπουργός δήλωσε ότι σκοπεύει να «ελέγξει» τη μετανάστευση, παραδέχθηκε ότι η αγορά εργασίας της χώρας έχει ανάγκη από ειδικευμένους ξένους εργαζομένους, χωρίς να εξηγήσει με ποιον τρόπο αυτοί θα επιλέγονται.
Την αβεβαιότητα καλλιέργησε επίσης και στο θέμα της τελωνειακής ένωσης, αποκαλύπτοντας την προσπάθειά της να συμβιβάσει τις διαφωνίες στο εσωτερικό της ίδιας της κυβέρνησής της. Ο υπουργός Εξωτερικών, Μπόρις Τζόνσον, θεωρούμενος ένας από τους «αρχιτέκτονες» της νίκης του Brexit στο δημοψήφισμα, ζητάει την έξοδο της χώρας από την τελωνειακή ένωση, ενώ αντίθετη άποψη εκφράζει ο υπουργός Οικονομικών, Φίλιπ Χάμοντ, ο οποίος εκτιμά πως μία τέτοια κίνηση θα μπορούσε να έχει δεινές συνέπειες για την εθνική οικονομία. Η ελπίδα της κ. Μέι να συμβιβάσει τις δύο –εκ φύσεως ασυμβίβαστες– αυτές θέσεις την υποχρεώνει να επιδιώξει τη σύναψη επιμέρους εμπορικών συμφωνιών «a la carte» με τις χώρες της Ευρώπης.
Ο Μπόρις Τζόνσον
Πηγή έντασης κατέστησαν επίσης οι προσβλητικές δηλώσεις του Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος κατηγόρησε τον Γάλλο πρόεδρο Ολάντ για πρόθεση τιμωρίας της Βρετανίας «με ξυλοδαρμό, όπως υφίσταντο όσοι αιχμάλωτοι προσπαθούσαν να αποδράσουν στις ταινίες με στρατόπεδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». Η διόλου διπλωματική δήλωση του κ. Τζόνσον πραγματοποιήθηκε ένα μόλις 24ωρο μετά την προειδοποίηση της πρωθυπουργού προς τους υπουργούς της ότι κάθε άστοχη λέξη μπορεί να απειλήσει την έκβαση των διαπραγματεύσεων.
Τις μελίρρυτες εκκλήσεις της προς τους «Ευρωπαίους αδελφούς μας» και τις ευχές της για ευημερία της Ενωσης, συνδύασε, πάντως, η κ. Μέι με άρνηση να προσφέρει την παραμικρή εγγύηση για τα δικαιώματα των 3,3 εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών που ζουν και εργάζονται στη Βρετανία, καθιστώντας ουσιαστικά ομήρους της διαπραγμάτευσης το 1,2 εκατομμύριο Βρετανούς μόνιμους κατοίκους ευρωπαϊκών χωρών.
Με επαίνους έκανε, στο μεταξύ, δεκτή την ομιλία της κ. Μέι ο Τύπος μεγάλης κυκλοφορίας της Βρετανίας, με την Daily Mail να κάνει λόγο για «νέα σιδηρά κυρία» και τη Sun να λέει ότι ο λόγος της πρωθυπουργού θα μπορούσε να έχει γραφτεί στην αίθουσα σύνταξης της εφημερίδας.
Διαφορετική άποψη εξέφραζε, ωστόσο, ο Guardian, χαρακτηρίζοντας την ομιλία «σχεδιασμένη για να ικανοποιήσει το ξενοφοβικό κοινό, αλλά και τους υποστηρικτές του Brexit βουλευτές των Συντηρητικών».
Για μεγάλη ζημιά στη βρετανική οικονομία προειδοποίησε ο επικεφαλής των φιλοευρωπαϊστών Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Τιμ Φάρον, ενώ ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, έκανε λόγο για «μεταμόρφωση της Βρετανίας σε “εκπτωτικό χωριό φοροδιαφυγής”, χάρη στη δέσμευσή τους να περικόψουν δραστικά την εταιρική φορολογία».
