Οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να γίνουν... Τραμπιστάν;
PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Το 2015, η πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν, Ασγκαμπάτ, απέκτησε νέο δημόσιο μνημείο: έναν γιγάντιο, επίχρυσο έφιππο ανδριάντα του προέδρου της χώρας.
Οσο ακαλαίσθητο και εάν ακούγεται αυτό, η λατρεία της προσωπικότητας αποτελεί κανόνα σε χώρες, το όνομα των οποίων λήγει σε «σταν», τα ανεξάρτητα κράτη της Κεντρικής Ασίας, που προέκυψαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Κάθε μία από τις χώρες αυτές διοικείται από δικτάτορα, περιστοιχισμένο από μικρή κλίκα πάμπλουτων «νεο-καπιταλιστών».
Κάποτε, οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν τις ιδιοτροπίες των ηγετών αυτών με μειδιάματα περιφρόνησης. Ποιος τολμά, όμως, να γελάσει σήμερα; Ετοιμαζόμαστε άλλωστε να παραδώσουμε την εξουσία σε έναν άνθρωπο, ο οποίος πέρασε όλη την ενήλικη ζωή του προσπαθώντας να καταστήσει λατρευτή την προσωπικότητά του. Θυμηθείτε τα ποσά που δαπάνησε το «φιλανθρωπικό» του ίδρυμα για να αγοράσει πορτρέτο του ιδρυτή του, ύψους δύο μέτρων. Στο μεταξύ, μια ματιά στον λογαριασμό του Τραμπ στο Twitter αρκεί για να μας πείσει ότι ο ναρκισσισμός του είναι ασίγαστος. Δεν πιστεύω να διατάξει την ύψωση επίχρυσων ανδριάντων, αλλά ποιος ξέρει;
Δύο μόλις εβδομάδες πριν από την ορκωμοσία του, ο Τραμπ δεν έκανε το παραμικρό για να αντιμετωπίσει την πρωτοφανή σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των επιχειρήσεών του και του θώκου που σύντομα θα αναλάβει. Αντίθετα, αξιοποιεί ήδη την πολιτική του θέση για να πλουτίσει, με μερικά από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα να αφορούν ξένες κυβερνήσεις που κλείνουν δωμάτια στα ξενοδοχεία του στις ΗΠΑ και αλλού.
Αυτά δείχνουν ότι ο Τραμπ θα παραβιάσει το πνεύμα –αλλά και το γράμμα– του Συντάγματος, που απαγορεύει την προσφορά και την αποδοχή δώρων από ξένους ηγέτες στον πρόεδρο. Ποιος, όμως, θα θέσει τον Τραμπ προ των ευθυνών του;
Διαφθορά
Η διαφθορά δεν πρόκειται να περιορισθεί στο ύπατο αξίωμα, καθώς η εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων θα τεθεί στο επίκεντρο του πολιτικού μας συστήματος. Ο Τραμπ θα περιστοιχίζεται, άλλωστε, από κλίκα δισεκατομμυριούχων, τα συμφέροντα των οποίων συγκρούονται ήδη με τα υπουργικά χαρτοφυλάκια που σύντομα θα αναλάβουν. Με λίγα λόγια, οι ΗΠΑ μεταμορφώνονται ήδη σε Αμερικανιστάν.
Ορισμένοι απολογητές του Τραμπ διατείνονται ότι οι φόβοι για τσουνάμι διαφθοράς είναι αδικαιολόγητοι, καθώς οι εύποροι άνθρωποι δεν χρειάζονται περισσότερα χρήματα. Ποιος σοβαρός άνθρωπος θα μπορούσε, όμως, να πιστέψει κάτι τέτοιο;
Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνουν τέτοια πράγματα σε μία χώρα, η οποία εμφανιζόταν ως πρότυπο για τις δημοκρατίες όλου του κόσμου; Η άνοδος του Τραμπ κατέστη δυνατή χάρη στην κατάφωρη παρέμβαση του FBI στις εκλογές, τη ρωσική ανάμειξη και τα φαύλα ΜΜΕ, που προέβαλαν ψευδοσκάνδαλα, αποκρύπτοντας τα πραγματικά.
Η μεταμόρφωσή μας σε «Αμερικανιστάν» δεν πρέπει να εκπλήσσει, καθώς προήλθε σταδιακά, μέσα από τη ριζοσπαστικοποίηση του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και την υποβάθμιση της πολιτικής μας κουλτούρας τις τελευταίες δεκαετίες. Πολλοί ξεχνούν επίσης πόσο κακό ήταν το υπουργικό συμβούλιο του Τζορτζ Μπους του νεότερου, και όχι μόνο εξαιτίας του πολέμου στο Ιράκ, στον οποίο μας οδήγησε χάρη σε ψευδείς αιτιάσεις. Η απόδοση υπουργικών χαρτοφυλακίων βασίσθηκε και τότε στην εξυπηρέτηση «κολλητών», με τον διορισμό ελάχιστα καταρτισμένων ανθρώπων, οι οποίοι διατηρούσαν όμως δεσμούς φιλίας ή επιχειρηματικές σχέσεις με ανώτατα κυβερνητικά στελέχη. Η κατοχή του Ιράκ απέτυχε, άλλωστε, εν μέρει εξαιτίας της κερδοσκοπίας επιχειρήσεων, οι οποίες είχαν επιλεγεί με πολιτικά κριτήρια.
Το μόνο ερώτημα σήμερα είναι αν η σήψη έχει φθάσει τόσο βαθιά, που η μεταμόρφωση των ΗΠΑ σε Τραμπιστάν είναι αναπόφευκτη. Ενα είναι σίγουρο: Το να αγνοήσουμε τον κίνδυνο αυτό, λέγοντας ότι όλα θα πάνε καλά, θα είναι καταστροφικό και ανόητο.
