Εναν... Ξένο στο ντόπινγκ αναζητεί ο WADA
ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΣΠΑΝΕΑ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Στο... μικροσκόπιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Αντιντόπινγκ (WADA) έχει μπει η χρήση του αερίου «Ξένον» (Xenon)* από Ρώσους αθλητές, σύμφωνα με διεθνή ρεπορτάζ, ενώ η εισπνοή του αερίου με σκοπό τη βελτίωση της απόδοσης φαίνεται να μην είναι και τόσο καινούργια μέθοδος. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ζήτημα είχε αρχίσει να γίνεται γνωστό από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 2004.
Η εισπνοή του αερίου δρα καταλυτικά υπέρ της παραγωγής στον οργανισμό της ορμόνης ερυθροποιητίνη (ΕΡΟ), η οποία με τη σειρά της βοηθάει τη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων στο σώμα, ενισχύοντας την απόδοση των αθλητών. Αυξημένος αριθμός ερυθρών σημαίνει μεγαλύτερη αντοχή σε αθλήματα όπως ποδηλασία, βάδην, σκι κρος-κάντρι, δίαθλο κ.τ.λ.
Η εντυπωσιακή συλλογή μεταλλίων από τη ρωσική ομάδα στους πρόσφατους χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι έφερε στην επιφάνεια την υπόθεση. Πριν από λίγες ημέρες, ο γερμανικός ραδιοσταθμός «WDR», καθώς και ρεπορτάζ από άλλα διεθνή ΜΜΕ ανέφεραν ότι κορυφαίοι Ρώσοι αθλητές χρησιμοποιούν κατά κόρον το Ξένον για να βελτιώνουν την απόδοσή τους, από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 έως και σήμερα.
«Η επιτροπή που ελέγχει τον κατάλογο με τις απαγορευμένες ουσίες θα ασχοληθεί με το θέμα» δήλωσε στο «WDR» ο νέος πρόεδρος του WADA, ο Βρετανός, Κρεγκ Ρίντι. Και αυτό δεν θα αργήσει να γίνει. Σε επικοινωνία που είχε η «Κ» με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Αντιντόπινγκ εκπρόσωπός του μας επιβεβαίωσε ότι το Ξένον και η χρήση του απασχολούν τον WADA και γρήγορα αναμένεται να ξεκαθαρίσει η νομιμότητα της χρήσης του από αθλητές. «Αναφορικά με το Ξένον η αρμόδια επιτροπή θα συνέλθει, όπως κάνει κάθε χρόνο, τον Απρίλιο και θα συζητήσει τότε όλα τα τρέχοντα θέματα», μας είπε ο εκπρόσωπος του Οργανισμού.
Το Ξένον, αν και άχρωμο αέριο, έχει καταφέρει να δημιουργήσει μία... γκρίζα ζώνη, ως προς τη νομιμότητα της χρήσης του από αθλητές. Η εξωτερική χρήση της ερυθροποιητίνης έγινε για πρώτη φορά γνωστή πριν από, περίπου, 15 χρόνια όταν σκευάσματά της ανακαλύφθηκαν από αστυνομικούς σε συνοδευτικά οχήματα των ποδηλατικών ομάδων που έπαιρναν μέρος στον Γύρο της Γαλλίας.
Αμέσως, ο WADA συμπεριέλαβε τα σχετικά σκευάσματα στις απαγορευμένες ουσίες.
Η εισπνοή του Ξένον, όμως, δεν εμπίπτει στην παραπάνω απαγόρευση. Το αέριο τονώνει τη φυσική παραγωγή της ΕΡΟ μέσα στο σώμα, κάτι που τυπικά δεν απαγορεύεται, σύμφωνα με μερικούς επιστήμονες. Οι περισσότεροι ειδικοί, όμως, το θεωρούν γκρίζα περιοχή.
Ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Βιοϊατρικής της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Ούιμπα, ήταν ο πρώτος Ρώσος αξιωματούχος που αντέδρασε, δηλώνοντας ότι είναι πιθανόν το αέριο να χρησιμοποιείται από Ρώσους αθλητές, χωρίς πάντως να το επιβεβαιώνει: «Το Ξένον δεν είναι παράνομο αέριο», είπε σε ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων. «Εμείς έχουμε ως αρχή να μη χρησιμοποιούμε ό,τι είναι απαγορευμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό κατά του Ντόπινγκ (WADA)».
Και μπορεί οι Ρώσοι να εναρμονίζονται με το... γράμμα του κανονισμού, ως έχει σήμερα, του Παγκόσμιου Οργανισμού αλλά, όπως εμμέσως οι αξιωματούχοι τους παραδέχονται επωφελούνται και από τις, προς το παρόν, «γκρίζες» ζώνες. «Είναι πιθανόν οι αθλητές μας να χρησιμοποιούν συσκευές εισπνοής, αλλά δεν υπάρχει κάτι κακό σε αυτό. Χρησιμοποιούμε ό,τι δεν είναι παράνομο, δεν είναι καταστροφικό και δεν έχει παρενέργειες», είπε με νόημα ο κ. Ούιμπα.
Στους χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι, οι Ρώσοι κατέκτησαν 13 χρυσά μετάλλια χωρίς κανένας αθλητής τους να βρεθεί θετικός σε ουσίες. Πριν από την έναρξη της διοργάνωσης, η αθλήτρια του διάθλου, Ιρίνα Στάριχ, αποκλείστηκε εξαιτίας της χρήσης παράνομων σκευασμάτων. Στο Σότσι, συνολικά, βρέθηκαν έξι αθλητές «θετικοί».
Η χρήση του αερίου Ξένον για την αύξηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων στον ανθρώπινο οργανισμό δεν έχει ακόμη αποδειχθεί εργαστηριακά. Τα πειράματα που απέδειξαν την ενίσχυση της ερυθροποιητίνης έχουν γίνει έως τώρα μόνο σε ποντίκια. Ετσι κανένας δεν μπορεί να αναφερθεί και σε παρενέργειες σε ανθρώπους.
Σχεδόν αδύνατο να ανιχνευτεί
Η χρήση απαγορευμένων ουσιών έχει αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στον ρωσικό αθλητισμό. Οι εντυπωσιακές επιτυχίες των Ρώσων αθλητών πάντα έκρυβαν κάποια αμφισβήτηση διότι η φήμη του ντόπινγκ, που είχε τις ρίζες της στη Σοβιετική Εποχή, ακολουθούσε σαν σκιά τους πρωταθλητές της «αρκούδας».
Στο πέρασμα των χρόνων, η Ρωσία έλαβε μία σειρά από μέτρα για την πάταξη της μάστιγας δημιουργώντας, μάλιστα, και δικό της Οργανισμό κατά του ντόπινγκ.
Μήπως, όμως, οι πολλοί πειραματισμοί και έρευνες έφεραν προχωρημένους τρόπους χρήσης που... προηγούνται του αντιντόπινγκ; Σύμφωνα με ρεπορτάζ στο περιοδικό «Εκόνομιστ», στις αρχές Φεβρουαρίου, ένα έγγραφο που συντάχθηκε από το ίδρυμα έρευνας του ρωσικού υπουργείου Αμυνας το 2010 έδινε οδηγίες για τη χρήση του αερίου Ξένον από αθλητές, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για πιθανούς πειραματισμούς στον ρωσικό στρατό.
Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας πρότεινε στο, προ τετραετίας, έγγραφό του ότι «η συνιστώμενη αναλογία Ξένον με οξυγόνο είναι 50:50 (ένα μέρος προς ένα), σε δόση εισπνεόμενη για μερικά λεπτά, ιδανικά πριν από τον ύπνο. Η επίδραση του αερίου εξακολουθεί επί 48 με 72 ώρες, συνεπώς η επανάληψη μετά μερικές ημέρες είναι καλή ιδέα».
Η εισπνοή του Ξένον καθεαυτή είναι σχεδόν αδύνατο να ανιχνευτεί αλλά, ίσως, να μπορεί να εντοπιστούν τα αποτελέσματά του στο αίμα. Για τον πρώην πρόεδρο του WADA, Ντικ Πάουντ, η χρήση του, ήδη, απαγορεύεται από τον κανονισμό του Οργανισμού. «Ας καταλάβουμε πέρα από κάθε αμφιβολία ότι πρόκειται για ντοπάρισμα. Δεν είναι δυνατόν να λέμε ότι στη διαδικασία αυτή δεν είναι σαφείς οι κανόνες!», είπε. Πράγματι στο τμήμα Μ1 του κανονισμού περί ουσιών του WADA, που αναφέρεται στη «χειραγώγηση του αίματος και των συστατικών του» τονίζεται ρητώς ότι «απαγορεύεται η τεχνητή αύξηση ή μεταφορά οξυγόνου... εκτός της παροχής συμπληρωματικού οξυγόνου».
Την επίσημη τοποθέτηση του WADA αναμένει και το Ελληνικό Συμβούλιο Καταπολέμησης Ντόπινγκ. «Το γνωρίζω το θέμα αλλά δεν έχουμε, προς το παρόν, κάτι επίσημο. Περιμένουμε ενημέρωση από τον WADA. Κατά καιρούς οι αθλητές προσπαθούν με διάφορους τρόπους να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Δεν σημαίνει, όμως, ότι πάντα το πετυχαίνουν», δήλωσε στην «Κ» η πρόεδρος του ΕΣΚΑΝ, δρ Χαρά Σπηλιοπούλου.
Υπονοούμενα, όμως, για το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τη χρονική συγκυρία της αποκάλυψης της χρήσης Ξένον από Ρώσους αθλητές αφήνει η διευθύντρια του Ουγγρικού Οργανισμού Κατά του Ντόπινγκ: «Εφόσον οι Ρώσοι εισπνέουν Ξένον επί δέκα χρόνια γιατί γίνεται σήμερα θέμα;», διερωτάται η Δρ Αγκνες Τίσεκερ.
* Το ευγενές αέριο Ξένον (με χημικό σύμβολο το Xe) είναι άοσμο, άχρωμο και χημικά αδρανές και δεν έχει σε φυσιολογικές τιμές επίδραση στον άνθρωπο. Η εισπνοή του όμως σε μεγάλες ποσότητες «κλέβει» χώρο στους πνεύμονες από το οξυγόνο. Για να αντισταθμίσει αυτή τη μείωση του οξυγόνου, ο οργανισμός αυξάνει την παραγωγή ερυθροποιητίνης ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα.
Κανονικά χρησιμοποιείται σε φωτεινές επιγραφές αλλά και ως γενικό αναισθητικό. H NASA έχει κατασκευάσει και ειδικό κινητήρα που μπορεί να λειτουργεί επί τουλάχιστον πέντε χρόνια συνεχώς καταναλώνοντας μόνο 900 κιλά Ξένον.
