Μια... άλλη χώρα
ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)Μερικές φορές είναι καλό να βρίσκεσαι μακριά από την Ελλάδα για να... θυμηθείς πόσο πιο μεγάλος και σύνθετος είναι ο κόσμος στον οποίο ζούμε. Η Ιαπωνία είναι μια μακρινή χώρα, η οποία βρίσκεται στο επίκεντρο τεκτονικών αλλαγών που αφορούν όλους μας.
Είναι μια χώρα σοβαρή και πολύ διαφορετική. Απλά πράγματα σου κάνουν τρομερή εντύπωση. Ενα κτίριο ανακαινίζεται στην καρδιά του Τόκιο. Οι εργασίες συνεχίζονται έως αργά το βράδυ, αλλά δεν ακούγεται τίποτα, ούτε φωνές ούτε άλλοι ήχοι. Το πεζοδρόμιο έχει κλείσει με δεκάδες φωτάκια και δεκάδες (κυριολεκτικά) ανθρώπους με φωσφορίζοντα γιλέκα, οι οποίοι καθοδηγούν και μετά ευχαριστούν με ελαφρά υπόκλιση τους περαστικούς, που αναγκάζονται να κάνουν μία μικρή παράκαμψη. Οταν φτάνει το τρένο-σφαίρα στον σταθμό, ένα συνεργείο τριών ανθρώπων περιμένει εκεί ακριβώς όπου θα ανοίξει η πόρτα. Και οι τρεις υποκλίνονται ελαφρά την ώρα που βγαίνουν οι επιβάτες, μετά το καθαρίζουν σε πέντε λεπτά και στη συνέχεια υποκλίνονται ξανά σε όσους μπαίνουν για να ταξιδέψουν. Είπαμε, άλλη χώρα... Οι άνθρωποι εργάζονται πάρα πολύ σκληρά και μετά βγαίνουν έξω αρκετά, γιατί τα διαμερίσματά τους είναι πολύ μικρά, και συχνά πολύ μακριά από τα γραφεία τους.
Τώρα αντιμετωπίζουν έντονο δημογραφικό πρόβλημα. Η διευθύντρια της μεγαλύτερης εφημερίδας τους μας έλεγε πως οι άνθρωποι που παραδίδουν την εφημερίδα στα σπίτια των συνδρομητών «τσεκάρουν και αν είναι ζωντανοί», γιατί οι περισσότεροι είναι μεγάλης ηλικίας. Κανείς δεν ξέρει πώς μπορεί να λυθεί αυτό το θέμα, αλλά, προς το παρόν, έχει αποκλεισθεί η λύση της αύξησης της μετανάστευσης. Ακαδημαϊκοί και επιχειρηματίες προτιμούν να επικεντρώνονται στο πώς η τεχνολογία, και μάλιστα τα ρομπότ, θα μπορέσουν να υποστηρίξουν τον πληθυσμό που γερνάει...
Η Ιαπωνία βρίσκεται, όμως, απέναντι από την Κίνα. Η ιστορία των σχέσεών τους είναι «βαριά» και δύσκολη. Η Κίνα νιώθει τη δύναμή της, επιδιώκει την ηγεμονία στην περιοχή, ενισχύει το στρατηγικό της αποτύπωμα παντού. Για να έχουμε μια αίσθηση μεγεθών, η Κίνα, όπως διάβασα πρόσφατα σε ένα βιβλίο, δημιουργεί κάθε τέσσερις μήνες μία νέα «Ελλάδα» από πλευράς ΑΕΠ.
Αν όμως υπάρχει μία πρωτεύουσα όπου η ανησυχία για το αν η Δύση –και κυρίως οι ΗΠΑ– εισέρχεται σε φάση παρακμής και απαγκίστρωσης από τις μεταπολεμικές αξίες και συμμαχίες, αυτή είναι το Τόκιο. Υπάρχουν βέβαια πολιτικοί και άλλοι που πιστεύουν ότι η Ιαπωνία, ως νησί που είναι, θα μπορούσε να περιχαρακωθεί στα σύνορά της και να είναι αυτάρκης. Οσοι σχεδιάζουν όμως το μέλλον της με ιαπωνική μεθοδικότητα και αυτοπεποίθηση αντιλαμβάνονται ότι τώρα, που η παγκόσμια ισχύς και ο πλούτος μετακινούνται προς την Ασία, η χώρα τους θα βρεθεί σε σημαντικά στρατηγικά διλήμματα. Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία. Η Κριστίν Λαγκάρντ προέβλεψε πρόσφατα ότι η έδρα του ΔΝΤ μπορεί να μετακομίσει στο Πεκίνο τα επόμενα χρόνια, όταν η Κίνα θα υπερκεράσει τις ΗΠΑ σε πλούτο. Για εμάς αυτά όλα είναι ίσως ακαδημαϊκά ζητήματα που αφορούν έναν άλλο πλανήτη. Για μία σημαντική χώρα με ιστορία και συνέχεια, σαν την Ιαπωνία, αποτελούν απολύτως πραγματικές και σχετικά άμεσες προκλήσεις.
