Νέα εποχή για την Κίνα σηματοδοτεί ο Σι Τζινπίνγκ
CHRIS BUCKLEY / THE NEW YORK TIMES
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Η επίσημη τελετή στο μεγαλοπρεπές Μέγαρο του Λαού, στο Πεκίνο, επρόκειτο να παρουσιάσει σε όλο τον κόσμο τους νέους ηγέτες της Κίνας: τα επτά μέλη της Γραμματείας του Πολιτικού Γραφείου, που αποτελεί την κορυφή της πυραμίδας στην ιεραρχία του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Ενα όργανο που επί δεκαετίες κυβερνούσε με συναίνεση και παρομοιαζόταν, στη Δύση, με διοικητικό συμβούλιο μετοχικής εταιρείας.
Αντί γι’ αυτό, όμως, η τελετή η οποία μεταδόθηκε σε ζωντανή σύνδεση από το εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο, ήταν μια θεαματική επίδειξη της ισχύος που κατάφερε να συγκεντρώσει στα χέρια του ο Σι Τζινπίνγκ, στα πέντε χρόνια της προεδρίας του. Κανένα από τα υπόλοιπα έξι μέλη της Γραμματείας του Πολιτικού Γραφείου δεν μπορεί να θεωρηθεί ισότιμο με τον Σι ή δυνητικός αντίπαλός του. Ολοι τους στέκονταν ανέκφραστοι, μέσα στα σκούρα κοστούμια τους, καθώς ο Σι τους παρουσίαζε στους ομοεθνείς του και σε όλο τον κόσμο. Αφού ανακοίνωσε τα ονόματά τους, αρκέστηκε να προσθέσει: «Περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτά τα πρόσωπα μπορούν να αναζητηθούν στα μέσα ενημέρωσης».
Συγκέντρωση ισχύος
Με την παρουσίαση της νέας Γραμματείας έπεσε η αυλαία του 19ου Συνεδρίου του Κ.Κ. Κίνας, το οποίο διήρκεσε μία εβδομάδα. Το κεντρικό μήνυμα που εξέπεμψε ήταν η συγκέντρωση ισχύος στα χέρια του Σι Τζινπίνγκ και η υπόσχεσή του να οδηγήσει την Κίνα σε μια «νέα εποχή», όπου θα διεκδικήσει «κεντρική θέση στην παγκόσμια σκηνή». Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, η νέα Γραμματεία δεν περιλαμβάνει κανέναν νεότερο ηγέτη, ο οποίος θα μπορούσε να εκπαιδευτεί ως ο διάδοχος του εν ενεργεία προέδρου. Από την εποχή του Ντενγκ Ξιαοπίνγκ, αρχιτέκτονα του ανοίγματος της Κίνας στις διεθνείς αγορές, ο άγραφος νόμος ήθελε την έγκαιρη ανάδειξη διαδόχου, ώστε να αποφεύγονται φατριαστικές, παρασκηνιακές αντιπαραθέσεις και σχίσματα που είχαν ταλαιπωρήσει το κόμμα στο παρελθόν. «Η εποχή της διακυβέρνησης με συναίνεση στην Κίνα μπορεί να αποτελεί παρελθόν. Ανοίγει τώρα η εποχή των ισχυρών ηγετών», εκτιμά ο Εβαν Μεντέιρος, επικεφαλής του τμήματος ασιατικών υποθέσεων στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας επί προεδρίας Ομπάμα.
Προβάλλοντας ως ο ισχυρότερος ηγέτης της χώρας ύστερα από τον Ντενγκ, ο Σι θέτει την αναδυόμενη υπερδύναμη σε αχαρτογράφητα, ίσως και επικίνδυνα νερά. Την περασμένη Τρίτη, τελευταία ημέρα των εργασιών του, το 19ο Συνέδριο ανύψωσε τον 64χρονο Σι στο ίδιο επίπεδο με τον θεμελιωτή της Λαϊκής Κίνας Μάο Τσετούνγκ, εγγράφοντας τη «Σκέψη Σι Τζινπίνγκ» στο καταστατικό του κόμματος.
«Αν ο Σι όντως σπάσει την παράδοση και δεν διορίσει έγκαιρα διάδοχο, θα διακινδυνεύσει αντιδράσεις από άλλους, φιλόδοξους, πολιτικούς», εκτιμά η Σούζαν Σερκ, από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. «Αναλαμβάνοντας αυτό το ρίσκο, εμφανίζεται να μοιάζει με τον Μάο, σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι αρχικά νομίζαμε», προσθέτει. Η αυταρχική προσέγγιση του Σι φιλοδοξούσε να επιταχύνει τη λήψη σημαντικών πολιτικών αποφάσεων, ύστερα από τα χρόνια στασιμότητας επί του προκατόχου του, Χου Ζιντάο. Οι επικριτές του, όμως, υποστηρίζουν ότι η συγκέντρωση εξουσίας σε ένα πρόσωπο δημιουργεί τα δικά της προβλήματα, καθώς μεσαίοι αξιωματούχοι αισθάνονται ανασφάλεια ή φοβούνται να αποκλίνουν από τις διαταγές που έρχονται από πάνω.
Και μετά το 2023
Η μη ανάδειξη διαδόχου θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι ο Σι σκέφτεται να συνεχίσει να κυριαρχεί στην πολιτική ζωή της Κίνας και μετά την εξάντληση της δεύτερης, πενταετούς θητείας του, η οποία ολοκληρώνεται το 2023, είτε μένοντας στη θέση του είτε ασκώντας ισχυρή επιρροή από το παρασκήνιο. Μπορεί όμως και να σημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να αξιολογήσει τους πιθανούς διαδόχους του. Σε μια ενδεχόμενη κίνηση καθησυχασμού όσων φοβούνται τη συγκέντρωση υπερβολικής ισχύος στα χέρια του προέδρου, ουδείς εκ των υπολοίπων μελών της Γραμματείας υπήρξε για μεγάλο διάστημα στενός συνεργάτης του Σι. Ο πρωθυπουργός Λι Κετσιάν, ο μόνος εκ των έξι που ήταν μέλος και της προηγούμενης Γραμματείας, εθεωρείτο κάποτε πιθανός ανθυποψήφιός του στην κούρσα για την προεδρία.
«Φαινομενικά, ο Σι επέδειξε μεγαλοψυχία στην επιλογή των μελών της Γραμματείας», δηλώνει ο Κρίστοφερ Τζόνσον, από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, στην Ουάσιγκτον. «Φυσικά, είναι εύκολο να είσαι μεγαλόψυχος όταν έχεις πετύχει τους δύο βασικούς στόχους σου – να γίνεις ο απόλυτος ιδεολογικός διαιτητής του κόμματος και να μην υποχρεώνεσαι να ορίσεις διάδοχο», προσθέτει.
Οι επιτυχίες του Σι στο κομματικό συνέδριο είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή του, καθώς ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην Κίνα, τον ερχόμενο μήνα, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη του κόμματος στην άσκηση μιας πιο δυναμικής και φιλόδοξης εξωτερικής πολιτικής.
