Το διαχρονικό ιταλικό ζήτημα
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)Ηλθε λοιπόν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι –ένας ζωντανός νεκρός πολιτικός, που διατηρεί τις καταστροφικές του δυνάμεις– με μία ιδέα που κι αυτή αντιστέκεται στη φθορά του χρόνου, το παράλληλο νόμισμα, και μας θύμισε ότι η νηνεμία των τελευταίων μηνών στην Ευρωζώνη μπορεί να αποδειχθεί βραχύβια.
Η Ιταλία θα οδηγηθεί σε εκλογές το αργότερο έως τον Μάιο του 2018. Ο 80χρονος κ. Μπερλουσκόνι δεν έχει δικαίωμα να είναι υποψήφιος, λόγω των καταδικαστικών αποφάσεων εναντίον του για φορολογική απάτη. Παραμένει ωστόσο ο ισχυρός άνδρας της Forza Italia, του κύριου κεντροδεξιού κόμματος. Δύο ακόμα κόμματα –το λαϊκιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, που προπορεύεται στις περισσότερες δημοσκοπήσεις, και η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά– έχουν ταχθεί υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Η Λέγκα είναι πιο σαφής στο σημείο αυτό, ενώ το Κίνημα των Πέντε Αστέρων παλινωδεί, φλερτάροντας και με το παράλληλο νόμισμα (υπενθυμίζεται ότι σε δική τους εκδήλωση μετέφερε τη σχετική του «τεχνογνωσία» ο σύμβουλος των κ. Βαρουφάκη και Τσακαλώτου, Γκλεν Κιμ).
Η παρέμβαση του κ. Μπερλουσκόνι, συνεπώς, αν δεν θεωρηθεί απλώς ένας επικοινωνιακός ελιγμός, ανοίγει τον δρόμο για έναν ευρωσκεπτικιστικό κυβερνητικό συνασπισμό. Ακόμα κι αν η νέα αυτή κυβέρνηση δεν υιοθετήσει την έξοδο από το ευρώ ή το παράλληλο νόμισμα ως επίσημη πολιτική, η θετική προδιάθεση των τριών κομμάτων απέναντι σε αυτούς τους πειραματισμούς κινδυνεύει να μετατραπεί με μεγάλη ταχύτητα σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Ιδιαίτερα αν οι λαϊκιστές του κ. Γκρίλο, που δεν έχουν καμία εμπειρία διαχείρισης σε εθνικό επίπεδο, είναι ο μείζων κυβερνητικός εταίρος, ο πανικός θα κυριεύσει αστραπιαία τις χρηματαγορές. Το δημόσιο χρέος της Ιταλίας έκλεισε πέρυσι στο 132,6% του ΑΕΠ – ή, σε απόλυτους αριθμούς, στα 2,22 τρισ. ευρώ. Εχει τη δύναμη πυρός η ΕΚΤ να σβήσει μία φωτιά τέτοιου μεγέθους· και θα τη χρησιμοποιούσε για μία κυβέρνηση με σχέδια για παράλληλα νομίσματα ή για δημοψήφισμα επί της παραμονής της Ιταλίας στο ευρώ;
Η κρίση στην Ευρωζώνη αφορούσε εξαρχής, σε τελική ανάλυση, την Ιταλία. Ηταν η χώρα με τους πιο αναιμικούς δείκτες ανάπτυξης στα πρώτα, καλά χρόνια του ευρώ. Σήμερα, το ιταλικό ΑΕΠ παραμένει χαμηλότερο κατά 6,2% από το προ κρίσης υψηλό. Η άνοδος των ιταλικών spreads το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2011 οδήγησε σε μαζικές παρεμβάσεις της ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων και, τελικά, στην παραίτηση του κ. Μπερλουσκόνι εκείνο τον Νοέμβριο, υπό την ασφυκτική πίεση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και του ΔΝΤ. Ακόμα και το αυθαίρετο όριο βιωσιμότητας που ορίστηκε για το ελληνικό χρέος στο δεύτερο μνημόνιο (120% του ΑΕΠ) συνδεόταν με την πολιτική διαχείριση του ιταλικού χρέους. Μία νέα ιταλική ανάφλεξη θα επαναφέρει την Ευρωζώνη εν ριπή οφθαλμού σε συνθήκες συναγερμού, χωρίς προφανή διέξοδο.
