Τι σημαίνει ΟΧΙ στην Ελλάδα της Ευρώπης;
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΛΙΤΣΗΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
(α) Να του στερήσει τα 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ, τα 3,5 δισ. ευρώ που θα μας έδινε η ΕΚΤ και τα 12 δισ. ευρώ που θα μας έδινε το ΔΝΤ – συνολικά, τα 27 δισ. ευρώ περίπου που δεν τα κέρδισε ο ίδιος, αλλά είχαν συμφωνηθεί από τις αρχές του 2015.
(β) Να του στερήσει τη (μοναδική) ασφάλεια που προσέφερε η υπαγωγή της χώρας σε πρόγραμμα της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, αφήνοντάς την, από τα μεσάνυχτα της Τρίτης, έκθετη σε κινδύνους ατυχήματος και στη βεβαιότητα επιβολής σκληρότερων μέτρων.
(γ) Να του στερήσει την πρόσβαση στις καταθέσεις του και στις λειτουργίες των τραπεζών, καθώς προκάλεσε τη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να διακόψει τη χορήγηση νέας ρευστότητας στις τράπεζες έναντι των καταθέσεων που χάνονται.
Η χώρα οδηγήθηκε σε αυτό το κατάντημα, παρότι η πρόταση της κυβέρνησης δεν διέφερε από την πρόταση Γιουνκέρ παρά μόνο κατά 0,5 δισ. ευρώ περίπου. Ποια θα είναι η συνέχεια τις επόμενες ημέρες, αν επικρατήσει το ΟΧΙ;
(α) Αρχές της εβδομάδας (ίσως κάποιες νωρίτερα…) οι τράπεζες θα έχουν στεγνώσει από ρευστό. Δεν θα μπορούν να δίνουν ούτε 60 ούτε 10 ευρώ, διότι, απλά, δεν θα έχουν. Γι’ αυτό, οι τράπεζες δεν θα ανοίξουν την επόμενη εβδομάδα. Θα παραμείνουν κλειστές όχι επί 5 εργάσιμες ημέρες (όπως ψευδώς είχε ανακοινωθεί), όχι μέχρι την Τρίτη, αλλά επ’ αόριστον. Κλειστές τράπεζες, με νεκρά ATMs.
Αμεσες συνέπειες, η μερική καταβολή μισθών και συντάξεων, η καταστροφή θέσεων εργασίας, ελλείψεις (και κρίσιμων…) αγαθών στην αγορά, καταπόνηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ιδιαίτερα, προβλήματα στη λειτουργία του κράτους, με επιπτώσεις σκληρότερες για τα οικονομικά πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα.
(β) Απο τη Δευτέρα, η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας δεν θα μπορεί να παραμείνει πλέον αδρανής. Θα είναι υποχρεωμένη να λάβει μέτρα για την προστασία της περιουσίας των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών, σε τελευταία ανάλυση των φορολογουμένων πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Τι θα κάνει η διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; Αν στην αρχή της εβδομάδας (i) δεν έχουμε πληρώσει ή δεν έχουμε ανακοινώσει ότι θα πληρώσουμε εντός των επόμενων 24ώρων τη δόση 1,6 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, (ii) δεν έχουμε συμφωνήσει με τους εταίρους μας και η χώρα δεν βρίσκεται σε πρόγραμμα και επίσης (iii) αν στο δημοψήφισμα έχει υπερισχύσει το ΟΧΙ στη συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη, τότε:
Πρώτον, και πλέον άμεσο, «κούρεμα» των ενεχύρων που έχουν δώσει οι ελληνικές τράπεζες ως εγγύηση για τη ρευστότητα που έχουν δανειστεί. Το «κούρεμα» των εγγυήσεων συνεπάγεται ότι οι τράπεζες θα πρέπει να δώσουν πρόσθετες εγγυήσεις για τη ρευστότητα που ήδη έχουν πάρει ή να επιστρέψουν (είτε όλη είτε) μέρος της ρευστότητας που είχαν λάβει από την ΕΚΤ. Επειδή (α) οι εγγυήσεις που μπορούν να δώσουν οι τράπεζες αξιολογούνται ως «σκουπίδια» και ισχύουν (κατ’ εξαίρεση) μόνο εφόσον μια υπό πτώχευση χώρα είναι σε πρόγραμμα, ενώ η Ελλάδα δεν είναι· και (β) επειδή οι τράπεζες δεν έχουν ρευστότητα για να επιστρέψουν, το αποτέλεσμα είναι ότι θα υποχρεωθούν να κηρύξουν πτώχευση.
Δεύτερον, βίαιη λύση του προβλήματος κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών. Από τα 27 δισ. ευρώ που είναι τα κεφάλαια των ελληνικών τραπεζών, τα 14 δισ. είναι λογιστική προεξόφληση, ο λεγόμενος αναβαλλόμενος φόρος. Αν κριθεί αμφίβολο ότι ένα χρεοκοπημένο κράτος μπορεί να εγγυηθεί τα 14 δισ. και μηδενιστούν αυτά τα virtual κεφάλαια, τότε ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών πέφτει από το 12% στο 6%. Και μετά από μια εύλογη επανεκτίμηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (τα οποία εκτινάσσονται σε συνθήκες χρεοκοπίας…) εύκολα τα κεφάλαια των τραπεζών τείνουν να μηδενιστούν.
Και στις δύο περιπτώσεις, οι καταθέτες θα πληρώσουν το μάρμαρο (το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων έχει 2 δισ. ευρώ, αυτά είναι όλα και όλα η «εγγύηση» για 120 δισ. ευρώ καταθέσεις). Αυτό θα είναι η αρχή. Το τέλος θα είναι η έξοδος της κατεστραμμένης χώρας από την οικογένεια της Ευρωζώνης.
Αντί επιλόγου: Μια κοινωνία –έγραφε ο συγγραφέας της «Κατάρρευσης», Jared Diamond– μπορεί να καταστραφεί εξαιτίας τεσσάρων λόγων: (α) Είτε επειδή δεν μπόρεσε να προβλέψει το μεγάλο πρόβλημα που ερχόταν, (β) είτε επειδή δεν μπόρεσε να κατανοήσει το πρόβλημα όταν εκδηλώθηκε, (γ) είτε επειδή, όταν τελικά το κατανόησε, δεν προσπάθησε σοβαρά να το αντιμετωπίσει, (δ) είτε, τέλος, επειδή, όταν αγωνίστηκε να το αντιμετωπίσει, αποδείχτηκε ότι δεν διέθετε τις απαιτούμενες δυνάμεις για να τα καταφέρει. Η Ελλάδα κρέμεται στον τελευταίο κρίκο αυτής της αλυσίδας. Εχουμε, ως κοινωνία, τις δυνάμεις;..
