Τρεις μύθοι για τη δημοκρατία
ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Και αυτός ο δημοκρατικός πατριωτισμός της εποχής εκείνης είναι και σήμερα οδηγός στους αγώνες του λαού μας για να επιστρέψει στον τόπο μας η κυριαρχία, η κυριαρχία και η ανεξαρτησία που χάσαμε εξαιτίας της μεγάλης οικονομικής κρίσης». Αυτά δήλωσε ο κ. Τσίπρας στο Πάρκο Ελευθερίας, στην τελετή που είχε οργανωθεί για την αντίσταση κατά της δικτατορίας. Λογικό χάσμα; Ή μήπως κάτι παραπάνω; Πάντως, κάτι γίνεται με τη λογική όταν ένας πρωθυπουργός εκλεγμένης κυβέρνησης θεωρεί ότι ηγείται μιας χώρας η οποία έχει χάσει την ανεξαρτησία της και την κυριαρχία της. Ακόμη κι αν αποδώσουμε τη διαστροφή στη σεμνή παρουσία της προέδρου της Βουλής την ημέρα εκείνη, κάτι δεν πάει καλά.
Ας αφήσουμε όμως κατά μέρος τις λογικές υπερβάσεις, που στο κάτω κάτω συνθέτουν την πολιτική ρουτίνα της χώρας. Θα πρότεινα να αφήσουμε κατά μέρος και την ανιστόρητη σύγκριση του τότε με το τώρα.
Συνιστά τουλάχιστον ασέβεια προς την ιστορική μνήμη να παραβάλλεις την Ελλάδα του 2015 με την Ελλάδα των συνταγματαρχών, τα βασανιστήρια στο ΕΑΤ ΕΣΑ με τα βασανιστήρια στις Συνόδους Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα μου πείτε, εδώ, με το που ανέλαβε, προσκύνησε τον τόπο εκτέλεσης στην Καισαριανή, λες και η εκλογή του αποτελούσε δικαίωση για τα θύματα της Κατοχής. Κι ο κουκουλοφόρος που τρώει μια σφαλιάρα από τον αστυνομικό νομίζει πως είναι ήρωας του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και καίει την Αθήνα, όπως ο δύσμορφος χρυσαυγίτης ταυτίζεται με τον Λεωνίδα και τους τριακόσιους του. Στο κάτω κάτω, ο κ. Τσίπρας δεν έζησε τη δικτατορία, οπότε δικαιούται να την φαντάζεται όπως του την δίδαξαν στο μεγάλο σχολείο της ΚΝΕ.
Τα προσπερνάω όλ’ αυτά για να φτάσω στον πυρήνα του ανιστόρητου λόγου, στο «πρώτο κινούν», στον συστατικό μύθο της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Κι αυτόν τον άγγιξε ο κ. Τσίπρας αναφερόμενος στον «δημοκρατικό πατριωτισμό της εποχής εκείνης». Κοινώς στα δημοκρατικά αισθήματα του ελληνικού λαού, στην παλλαϊκή αντίσταση κατά της δικτατορίας, που οδήγησε στην πτώση της.
Ιστορικός δεν είμαι, όμως δεν χρειάζεται να είσαι ιστορικός για να ξέρεις πως η «παλλαϊκή» αντίσταση ήταν ένας συλλογικός μύθος που φτιάξαμε για τους εαυτούς μας, για να τους εξιλεώσουμε για μια ακόμη φορά και να τους απαλλάξουμε από τις ευθύνες τους. Η δικτατορία μπορεί να μην επέβαλε την ιδεολογία της στον πληθυσμό, αν και άγγιξε τα ελληνοχριστιανικά του αισθήματα, όμως κράτησε μια ολόκληρη επταετία, διότι είχε την ανοχή του μεγαλύτερου μέρους των Ελλήνων. Οι πυρήνες της αντίστασης ήταν λίγοι και δακτυλοδεικτούμενοι. Γι’ αυτό και τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αντιμετωπίσθηκαν στην αρχή με καχυποψία από το σύνολο σχεδόν των παλαιών δημοκρατικών δυνάμεων και χρειάστηκε η επέμβαση των τεθωρακισμένων για να προκληθεί η συμπαράσταση του πληθυσμού.
Τη χούντα δεν την έριξε το Πολυτεχνείο ούτε η «παλλαϊκή αντίσταση». Κατέρρευσε διότι απέτυχε το πραξικόπημα στην Κύπρο, το οποίο, μαζί με την αποτυχημένη επιστράτευση, απέδειξε πως οι μηχανισμοί που την στήριζαν είχαν αποσαθρωθεί. Το ένα εκατομμύριο κόσμου που υποδέχθηκε τον Κων. Καραμανλή στις 24 Ιουλίου μέχρι την παραμονή ήταν αδρανές. Μύθος η «παλλαϊκή αντίσταση» κατά της δικτατορίας, που γέννησε τους άλλους δύο μύθους της δημοκρατίας. Αφού ο ελληνικός λαός έπασχε από βαθύ δημοκρατικό πατριωτισμό, την κατάλυση της δημοκρατίας αποκλείεται να την απεργάστηκαν Ελληνες, εξ ορισμού δημοκράτες. Οθεν συνάγεται ότι οι πραξικοπηματίες δεν μπορεί παρά να είναι ξενόφερτα ενεργούμενα, πράκτορες και τα συμπαρομαρτούντα.
Δύο μύθοι κι ένα παραμυθάκι. Το παραμυθάκι της δημοκρατίας είναι λίγο σαν τον λύκο που ντύθηκε γιαγιά της Κοκκινοσκουφίτσας. Ενώ το 1974 τη δημοκρατία την αποκατέστησε ένας πολιτικός της παραδοσιακής δεξιάς, η αριστερά κατάφερε να την εμφανίσει ως επίτευγμά της. Η αριστερά, η οποία απέκτησε δικαιώματα στην κοινοβουλευτική νομιμότητα χάρη στον Καραμανλή, εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει τη δεξιά, της οποίας αυτός ηγείτο, ως χουντική απόφυση και να κραδαίνει το σκιάχτρο της έξωθεν παρέμβασης, με την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ. Πώς το πέτυχε αυτό; Φταίνε οι ενοχές της αστικής παράταξης για τη μετεμφυλιακή της θητεία; Φταίει το γεγονός ότι η αστική παράταξη ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να διεκδικήσει την πνευματική ηγεμονία;
Δεν λέω τίποτε πρωτότυπο. Απλώς θα το υπενθυμίσω. Δεν υπάρχει κοινωνία ή πολιτικό σύστημα το οποίο να μην στηρίζεται σε κάποιους συλλογικούς συστατικούς μύθους. Από αρχαιοτάτων χρόνων που λένε.
Ακόμη και ο Πλάτων στην «Πολιτεία» του αναφέρει το «ευγενές ψεύδος» που πρέπει να πουν στους πολίτες για να τους πείσουν ότι η κοινωνική ιεραρχία έχει αποφασισθεί από τους θεούς. Το ζήτημα είναι ότι οι μύθοι παραμένουν ζωντανοί μόνον στον βαθμό που μπορούν να φορτίσουν την πραγματικότητα με την απαραίτητη δημιουργική ενέργεια.
Οι μύθοι και τα παραμύθια της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας ξέφτισαν. Σαράντα ένα χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας, ο «δημοκρατικός πατριωτισμός» δεν είναι παρά το προπέτασμα, με το οποίο η κυρίαρχη αριστερά παλεύει να καλύψει τις ανεπάρκειές της, τις αναπηρίες της, την ανικανότητά της να διαχειρισθεί το σήμερα. Ενα ιερό κειμήλιο που το λιτανεύει ανά τας Ευρώπας, μπας και βρει κάναν χριστιανό να αφήσει κάνα φράγκο στο παγκάρι. Κι ας είναι και καπίκι.
