Το διακύβευμα και τα αληθινά συμφέροντα
PAUL ΚRUGMAN / THE NEW YORK TIMES
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Οι αγορές τελούν υπό πανικό. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε πως δεν πρόκειται για την ετυμηγορία τους σχετικά με τη νέα κυβέρνηση της Ελλάδας ή μόνον για τη νέα της κυβέρνηση σε οποιονδήποτε βαθμό.
Πρόκειται για την εκτίμηση ότι είναι υψηλός ο κίνδυνος να μην επιτευχθεί συμφωνία κυβέρνησης - δανειστών και να προκληθεί άτακτη κατάρρευση της όλης διαδικασίας. Είναι σημαντικό να είμαστε όσο ξεκάθαροι μπορούμε για το τι διακυβεύεται και ποια είναι τα αληθινά συμφέροντα εδώ, μη τυχόν και οι παίκτες εμπλακούν σε μια καταστροφική διαδικασία την οποία και μπορούσαν και έπρεπε να έχουν αποφύγει. Ας αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία:
1. Δεν συζητούμε εάν η Ελλάδα θα αποπληρώσει το χρέος της. Το ερώτημα έχει να κάνει με το πόσο πολύ θα μεταβιβάσει στους πιστωτές της, εμφανίζοντας πρωτογενή πλεονάσματα. Σε αυτό το σημείο δεν υπάρχει πιθανότητα οι πιστωτές να μεταβιβάσουν περισσότερους πόρους στη χώρα.
2. Εάν η Ελλάδα επρόκειτο να συμμορφωθεί πλήρως με τους προηγούμενους όρους την προσεχή πενταετία, θα μεταβίβαζε πόρους σχεδόν 20% επί του ΑΕΠ ενός έτους. Από τη σκοπιά των πιστωτών το ποσό είναι ασήμαντο, αλλά από τη σκοπιά των Ελλήνων είναι κρίσιμο. Η διαφορά μεταξύ ενός πρωτογενούς πλεονάσματος 4,5% του ΑΕΠ και 1,5% του ΑΕΠ είναι τεράστια για την οικονομία και την ευημερία των πολιτών της. Ο μόνος λόγος που θα ήθελαν οι πιστωτές να παίξουν σκληρό παιχνίδι με την Ελλάδα θα ήταν για να την κάνουν παράδειγμα προς αποφυγήν σε άλλες χώρες-δανειολήπτριες που θα προσπαθούσαν να διαπραγματευθούν μια ελάφρυνση χρέους.
3. Εάν ήταν σκληρό το παιχνίδι των πιστωτών, το κίνητρό τους δεν θα συνδεόταν με τη δυνατότητά τους να αρνηθούν νέες πιστώσεις στην Αθήνα. Με την Ελλάδα να έχει πρωτογενές πλεόνασμα, όλα τα ενδεχόμενα νέα δάνεια θα δίνονταν για αποπληρωμή παλαιών.
4. Η ισχύς των πιστωτών προέρχεται από την ικανότητά τους να διαλύσουν το τραπεζικό σύστημα της χώρας, το οποίο εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από τη δυνατότητά του να δανείζεται από την ΕΚΤ. Το θέλουν, όντως, όμως μέσα σε μια Ε.Ε. που υποτίθεται είναι αφοσιωμένη στα δημοκρατικά ιδεώδη; Εάν η κατάσταση εξακολουθήσει να εξελίσσεται ως έχει, περιμένω ο Μάριο Ντράγκι να δηλώσει κάτι για να διαβεβαιώσει τις αγορές ότι δεν συζητείται η διακοπή δανειοδότησης των ελληνικών τραπεζών.
5. Παραμερίζοντας τα ιδεώδη, οι συνέπειες του σκληρού παιχνιδιού με την Ελλάδα για τις τράπεζές της θα απέβαιναν πολύ εύκολα τεράστιες. Η έξοδος της χώρας από την Ευρωζώνη καθίσταται ρεαλιστική πιθανότητα εάν οι Ευρωπαίοι πιστωτές αποπειραθούν να ασκήσουν πιέσεις, αφαιρώντας το δίχτυ ασφαλείας από τις τράπεζες της χώρας.
6. Κι αν στην πραγματικότητα η Ελλάδα εγκαταλείψει το ευρώ, πιστεύετε πως δεν θα υπάρξει μετάδοση του φαινομένου;
7. Ειδικότερα, σκεφθείτε τι θα συμβεί εάν η Ελλάδα αποχωρήσει από την Ευρωζώνη και κατορθώσει να ξαναβρεί το βήμα της. Αυτό μάλλον θα γίνει ύστερα από μία διετία χαοτική. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε να το εμποδίσει, υπονομεύοντας αυθαίρετα την ελληνική οικονομία στη μετα-ευρώ εποχή. Θα επρόκειτο τότε για μια προδοσία των ευρωπαϊκών αρχών.
8. Προς το παρόν η Γερμανία μιλάει σαν να προτίθεται να ακολουθήσει τη στρατηγική του Μάικλ Κορλεόνε. Πιστεύουμε στ’ αλήθεια πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα υποχωρήσει ή μπορεί να υποχωρήσει με τρόπο ατιμωτικό αμέσως μετά τη μεγάλη του εκλογική νίκη; Οπως το θέτει ο σχολιαστής Ντάνιελ Ντέιβις, «οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν είναι ηλίθιοι». Εντούτοις, λένε ηλίθια πράγματα, εξακολουθώντας να μιλούν για επέκταση λιτότητας και να αντιμετωπίζουν το χρέος ως ένα αμιγώς ηθικό θέμα. Θέλουν και μπορούν να είναι ρεαλιστές και να δεχθούν ότι δεν είναι δυνατόν να ζητήσουν πλεονάσματα -σε οποιοδήποτε ποσοστό και όχι στο 4,5% του ΑΕΠ- τη στιγμή που πρέπει να εμποδίσουν την περιδίνηση να εκτραπεί σε καταστροφή;
