Ελευθερία ή θάνατος
Στέφανος Κασιμάτης
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Προσπάθησα όσο μπορούσα να μείνω εκτός εκλογικού κλίματος, εξαιτίας της κούρασης που προκαλεί η καθημερινή ενασχόληση με αυτό το ***. (Στη θέση των αστερίσκων βάζετε λέξη της αρεσκείας σας.)
Εξ ου η προτίμησή μου, τον τελευταίο καιρό εδώ στον «Φαληρέα», σε θέματα από την κωμική-γραφική, την ελαφρολαϊκή διάσταση του δράματος. Ομως η πραγματικότητα πάντα σε προλαβαίνει και εμένα με πρόλαβε με τη μορφή της χθεσινής ανακοίνωσης του υπουργείου Οικονομικών.
Αν ο Γκίκας Χαρδούβελης συνέβαλε ο ίδιος στη σύνταξη της ανακοίνωσης (πράγμα το οποίο θεωρώ πολύ πιθανό, λόγω του academic clarity του ύφους), τότε το κείμενο αυτό ίσως να είναι η μεγίστη υπηρεσία που προσέφερε στην πολιτική ως υπουργός. (Λυπάμαι για την ειρωνεία, αλλά την εννοώ...) Διότι, με τρόπο απολύτως σαφή και κατανοητό, εξηγεί, σε όποιον ξέρει ανάγνωση και έχει μια γενική ιδέα του πλαισίου των θεσμών μέσα στο οποίο λειτουργεί η χώρα, το πραγματικό πεδίο των δυνατοτήτων της πολιτικής. Μας δίνει, να το πω μεταφορικά, τον οδικό χάρτη και τους κανόνες του παιχνιδιού στο οποίο μετέχουμε όσοι έχουμε ψήφο―δηλαδή, όσοι έχουμε λόγο και ευθύνη για την πορεία που θα ακολουθήσουμε.
Η ανακοίνωση λέει, με λίγα λόγια, ότι έντοκα γραμμάτια για να αντλήσει κεφάλαια από την αγορά δεν μπορεί να εκδώσει το ελληνικό Δημόσιο υπό οιαδήποτε κυβέρνηση. Πρώτον, διότι χρειάζεται έγκριση όλων των εταίρων-δανειστών και, δεύτερον, γιατί... σιγά μην τα πάρει κανείς, υπό συνθήκες παρόμοιας αβεβαιότητας! Οι μόνοι που -θέλουν δε θέλουν- θα αγοράσουν τα χαρτιά μας είμαστε εμείς: οι ελληνικές τράπεζες. Ομως η ΕΚΤ στη Φρανκφούρτη έχει πει ότι θα διακόψει τη ρευστότητα προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, εφόσον ώς τις 28 Φεβρουαρίου δεν έχει κλείσει η περίφημη διαπραγμάτευση. Επομένως, τι; Επομένως, πολύ απλά, πάμε σε συμβιβασμό ή πάμε σε σύγκρουση.
Συμβιβασμός σημαίνει ξανά μανά τα ίδια: επιστροφή στο σούρσιμο, τα παρακάλια, τα παράπονα. Επιστροφή στη γνωστή μιζέρια και σε μια άλλης μορφής αβεβαιότητα. Οι υποστηρικτές των κομμάτων της συγκυβέρνησης δεν θα συμφωνήσουν με τον τρόπο που θέτω το ζήτημα και ίσως ενοχληθούν από την απαισιοδοξία μου. Καταλαβαίνω τον πόνο τους (άλλωστε Ν.Δ. ψήφισα στις δεύτερες εκλογές του 2012 και δεν το έκρυψα), αλλά προτιμώ να είμαι ρεαλιστής: οι πολιτικοί που θα αναλάβουν να φέρουν εις πέρας τον συμβιβασμό, κατά τον ευμενέστερο τρόπο μάλιστα για τα ελληνικά συμφέροντα, θα είναι περίπου οι ίδιοι με εκείνους που, αφού μας πήγαν μπροστά για δύο χρόνια, μετά το έβαλαν στα πόδια πανικόβλητοι. Αυτούς όμως έχουμε―τι να κάνουμε; (Ας φροντίσουμε τουλάχιστον αυτή τη φορά να ψηφίσουμε τους σοβαρότερους...)
Σύγκρουση, από την άλλη πλευρά, σημαίνει ότι θα περάσει είτε το δικό μας είτε το δικό τους. Συγχωρήστε μου την αξιοθρήνητη έλλειψη εθνικού ενθουσιασμού που αποκαλύπτω με την πρόβλεψη αυτή, αλλά θεωρώ μάλλον απίθανο το ενδεχόμενο ο ελληνικός εθνολαϊκισμός (σ.σ.: παραδόξως, ένα τοπικό είδος κόκκινου εθνικοσοσιαλισμού με αναφορές στην Αριστερά) να αλλάξει τον ρου της ευρωπαϊκής Ιστορίας.
Οχι, δηλαδή, ότι η Ευρώπη πορεύεται μια χαρά, έτσι όπως τα κατάφερε με τις αντιφάσεις του ευρώ· αλλά δεν βλέπω πώς οι ιδιοτροπίες κάποιων ιδιόρρυθμων ψωνισμένων και κομπλεξικών Βαλκάνιων μπορούν να επηρεάσουν την Ευρώπη. Στο κάτω κάτω, η Ελλάδα που έχει την αληθινή αξία για την Ευρώπη είναι αυτή την οποία ήδη έχει στην παιδεία και στους θεσμούς της. Τι να το κάνουν το «πατρικό», γιατί να το διατηρούν, όταν η συντήρησή του κοστίζει τόσο;
Υπάρχει και κάτι ακόμη, που αποβαίνει εις βάρος της ελληνικής πλευράς στην ενδεχόμενη σύγκρουση με την Ευρώπη. Παρότι οι λόγοι της σύγκρουσης θα είναι οικονομικοί, το υπόβαθρό της θα είναι πολιτισμικό. Ετσι το αντιλαμβάνονται στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες και στα άλλα κέντρα αποφάσεων της Ευρώπης, αφού πια μας έμαθαν απ’ την καλή και την ανάποδη τα τελευταία χρόνια. Γι’ αυτό και οι παρεμβάσεις τους, με τις γνωστές δηλώσεις, απευθύνονται ευθέως στους Ελληνες ψηφοφόρους. Το κάνουν αυτό επειδή όλο και περισσότερο πείθονται ότι εμείς οι ίδιοι πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε την Ευρώπη της πραγματικότητας και των περιορισμένων δυνατοτήτων που έχουμε μέσα σε αυτήν ή την Ευρώπη της φαντασίας μας και των ανύπαρκτων δυνατοτήτων που δήθεν μας προσφέρει. Οι δε οργισμένες αντιδράσεις για «το θράσος της ωμής παρέμβασης στα εσωτερικά μας» και τα τοιαύτα, από κόμματα που διεκδικούν να κυβερνήσουν, αποκαλύπτουν περίτρανα την ψυχολογική απόσταση που μας χωρίζει από την Ευρώπη. Βεβαίως, παρεμβαίνουν οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και είναι δικαίωμά τους να το κάνουν, εφόσον μετέχουμε σε διάφορα κοινά σχήματα στο πλαίσιο της Ε.Ε., όπως το ευρώ. Δεν υπάρχει τίποτε το ηθικά μεμπτό στις παραινέσεις που μας απευθύνουν οι Ευρωπαίοι για να σκεφθούμε τις ευρύτερες επιπτώσεις των αποφάσεών μας. Εχουν υποχρέωση να το κάνουν, διότι μαζί τους μας συνδέουν κοινές υποχρεώσεις. Η ανάδειξη, λοιπόν, ενός πολιτισμικού χάσματος μεταξύ της «ωραιότερης χώρας του κόσμου» και της Ευρώπης δεν συμφέρει καθόλου τον «εξυπνότερο λαό του κόσμου», ειδικά στη σημερινή καμπή της εξέλιξης των πραγμάτων: όταν η Ευρώπη βλέπει τις ιερές ευαισθησίες και τις παραδεδεγμένες βεβαιότητες της πολυπολιτισμικής κοινωνίας να θρυμματίζονται.
Κατά συνέπεια και για να το πω με όρους που όλοι καταλαβαίνουν, η επιλογή της σύγκρουσης εκφράζεται με το ηρωικό, ιστορικό, μεγαλειώδες δίλημμα «ελευθερία ή θάνατος». Ας έχουμε υπ’ όψιν, απλώς, ότι η ελευθερία δεν είναι η δεδομένη απάντηση στο δίλημμα...
(Στην φωτογραφία : Στο στοιχείο του! Δεν βλέπετε το χαμόγελο;)
