Το Κυπριακό και πάλι στο προσκήνιο
Του Θάνου Π. Ντόκου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/)
Ολα δείχνουν ότι το ερχόμενο φθινόπωρο θα ξεκινήσουν εκ νέου οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Οι οιωνοί δεν είναι πολύ καλοί.
Η Κυπριακή Δημοκρατία και ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είναι σημαντικά αποδυναμωμένοι, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και της αδεξιότητας-σκληρότητας των ευρωπαϊκών χειρισμών (ενώ δεν θα πρέπει να θεωρείται απολύτως δεδομένη η πολιτική στήριξη από τη Ρωσία). Με βασικό διαπραγματευτικό χαρτί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, οι Ελληνοκύπριοι -ο ένας από τους δύο κεντρικούς παίκτες (αφού οι Τουρκοκύπριοι ελάχιστη επιρροή έχουν έναντι της Τουρκίας) στο Κυπριακό ζήτημα- αντιμετωπίζουν τον έτερο δρώντα, μια Τουρκία με σημαντικό ειδικό βάρος και αναβαθμισμένο περιφερειακό ρόλο, αλλά και μια σειρά εσωτερικών και εξωτερικών προβλημάτων.
Ποιος είναι ο επισπεύδων για μια νέα διαπραγματευτική προσπάθεια; Κυρίως οι ΗΠΑ και δευτερευόντως η Ε.Ε., που θέλουν να κλείσουν τις συγκριτικά ευκολότερες εκκρεμότητες στην Ανατολική Μεσόγειο ενόψει των τεκτονικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα ως αποτέλεσμα των αραβικών εξεγέρσεων, ιδιαίτερα σε Αίγυπτο και Συρία (αλλά και με το Παλαιστινιακό, καθώς και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν επίσης σε εκκρεμότητα). Αλλά και η Αγκυρα δεν θα έλεγε όχι σε μια λύση κοντά στις πάγιες επιδιώξεις της (δηλαδή τη διατήρηση του ελέγχου στη στρατηγικής σημασία νήσο), που παράλληλα θα επέτρεπε και τη συμμετοχή της στο ενεργειακό παιγνίδι της Ανατολικής Μεσογείου.
Δεν είναι σαφές αν οι ΗΠΑ έχουν τη διάθεση (και δυνατότητα ενόψει των συνολικότερων εξελίξεων στην περιοχή) να ασκήσουν ισχυρές πιέσεις στις εμπλεκόμενες πλευρές για να επιτευχθεί συμφωνία για τη λύση του Κυπριακού. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν θα πρέπει να υιοθετήσει στείρα αρνητική στάση και να δώσει αφορμές χαρακτηρισμού της ως κακόπιστης και αντίθετης σε μια δίκαιη λύση του προβλήματος. Αντίθετα, έχει και τα επιχειρήματα και τις προτάσεις που, αν γίνουν αποδεκτές, θα μας φέρουν κοντύτερα σε μια λύση που θα κατοχυρώνει τα ζωτικά συμφέροντα του Κυπριακού ελληνισμού, αν όχι, τότε θα δείξουν ξεκάθαρα την έλλειψη βούλησης της άλλης πλευράς. Προτάσεις όπως η επιστροφή των Βαρωσίων και η μείωση των τουρκικών δυνάμεων σε συνδυασμό με τη λειτουργία του αεροδρομίου Τύμπου ως τμήματος του αεροδρομίου Λευκωσίας και το ξεμπλοκάρισμα μικρού αριθμού κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις Ε.Ε. -Τουρκίας θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για μια ουσιαστική διαπραγμάτευση.
Παρά τα σημαντικά προβλήματα και τις διαφορές ανάμεσα στις δύο πλευρές για ζητήματα όπως το εδαφικό, η ασφάλεια, το πολιτειακό και οι περιουσίες, υπάρχουν λύσεις που ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες και επιδιώξεις των δύο πλευρών. Η καρδιά του προβλήματος είναι η διάθεση των δύο κοινοτήτων να ξαναδοκιμάσουν τη δύσκολη εμπειρία της συμβίωσης και η απροθυμία της Αγκυρας να χαλαρώσει τον ασφυκτικό έλεγχό της επί (τμήματος) της νήσου. Τέλος, όλοι οι καλόπιστοι τρίτοι έχουμε το δικαίωμα έκφρασης γνώμης ή κατάθεσης ιδεών και απόψεων αλλά κάθε πιθανή λύση του Κυπριακού προβλήματος θα πρέπει να πληροί το σημαντικότερο κριτήριο: την αποδοχή, κατόπιν υπεύθυνης ενημέρωσης και νηφάλιας δημόσιας συζήτησης, από μια καθαρή πλειοψηφία σε κάθε κοινότητα.
*Γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ
