Η εξέγερση ανέδειξε στοιχεία εθνικού διχασμού στην Τουρκία
Της Ζέζας Ζήκου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Ο Ερντογάν βιάζεται πολύ να μεταλλάξει την Τουρκία... Πιστεύει ότι ο χρόνος κυλάει εις βάρος του. Ομως, η μετάλλαξη αυτή πυροδοτεί το μίσος που ενυπάρχει στη διχασμένη μεταξύ κεμαλιστών-ισλαμιστών, Τουρκία.
Τη μετάλλαξη αυτή την αισθάνονται στο πετσί τους οι νέοι, που άρχισαν να αντιδρούν. Ο Ταγίπ Ερντογάν απέτυχε να επανασυγκολλήσει τις δύο Τουρκίες επαναφέροντας σταδιακά το πολιτισμικό Ισλάμ στην καθημερινή ζωή των Τούρκων.
Ομως, στη σύγκρουση αυτή την απόλυτη υπεροχή την έχει ήδη εξασφαλίσει ο Ερντογάν έχοντας εξοντώσει το λεγόμενο κεμαλικό βαθύ κράτος. Ελέγχοντας ταυτοχρόνως το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα και την κυβέρνηση, μπόρεσε από πολύ ενισχυμένες θέσεις να δημιουργήσει μια ευνοϊκή γι’ αυτόν και το κόμμα του, ισορροπία με τους στρατηγούς.
Αν δεν στραφούν εναντίον του οι Κούρδοι και οι Αλεβίτες, ο Ερντογάν εύκολα θα καταστείλει την εξέγερση των νέων της πλατείας Ταξίμ. Δεδομένου ότι η εκλογή προέδρου Δημοκρατίας, που αναμένεται να θέσει υποψηφιότητα ο Ερντογάν, θα γίνει για πρώτη φορά απευθείας από τον λαό τον Αύγουστο του 2014, καθώς και ότι μόνος εφικτός τρόπος για την αναθεώρηση του τουρκικού Συντάγματος κατά τις επιθυμίες του Τούρκου πρωθυπουργού είναι το δημοψήφισμα, είναι δύσκολο να παρατηρηθεί ουσιαστική απόκλιση από την παρούσα πολιτική. Σίγουρα θα αποτελούσε τη μέγιστη θεραπευτική αγωγή σε μια χώρα με σοβαρές διχαστικές τάσεις και θα εξασφάλιζε για τον ίδιο μια μόνιμη εκλογική πελατεία από έναν πληθυσμό της τάξεως του ενός πέμπτου της σημερινής Τουρκίας. Ομως οι στρατιωτικοί και το «βαθύ κράτος» απέρριψαν με οργή την προσπάθεια και ο Ερντογάν τους συνέτριψε. Ο κεμαλισμός έχασε την αποκλειστικότητά του στον κεντρώο και αριστερό χώρο του πολιτικού φάσματος, και ο Ερντογάν με πολιτικούς τύπου Νταβούτογλου δρομολόγησαν την επανίδρυση του τουρκικού κράτους το οποίο θα αναγνωρίζει τους Κούρδους, τους Αλεβί (Σιίτες Τούρκους), τους Λαζούς και όλους όσοι συνδέει ένα κοινό μουσουλμανικό παρελθόν που παρά τις προσπάθειές του δεν κατάφερε να εξαφανίσει ο κεμαλισμός. Στο κουρδικό ζήτημα η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει λειτουργήσει καταλυτικά για τη βελτίωση της νομοθεσίας, σχετικά με τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Με τη συστηματική υπονόμευση του στρατού, του δικαστικού σώματος και του εκπαιδευτικού συστήματος, των τριών αυτών πυλώνων της κοσμικής και δυτικής ταυτότητας της Τουρκίας, ο Ερντογάν ενεδύθη επιτυχώς τον μανδύα του φιλοευρωπαίου, ενώ η αντιπολίτευση υιοθέτησε αντιευρωπαϊκή στάση. Ηταν η μεγάλη παγίδα. Η αντιδυτική στάση της αντιπολίτευσης θυμίζει αυτήν του προδομένου εραστή. Και αυτή υποστηρίζει την ένταξη στην Ε.Ε. Φοβάται όμως ότι οι Ευρωπαίοι θα ασκήσουν πιέσεις για την επιβολή μεταρρυθμίσεων που θα εντείνουν τον ισλαμικό χαρακτήρα της Τουρκίας. Και σ’ αυτό το πεδίο νικητής αναδύθηκε ο Ερντογάν.
Είναι πασίγνωστες οι φιλοδοξίες και οι ακόρεστες επεκτατικές διαθέσεις της Τουρκίας με όπλο τη μειονότητα των Tουρκομάνων να προσαρτήσει το Kιρκούκ και τη Mοσούλη. H Aγκυρα που δεν έπαψε ποτέ να ονειρεύεται ότι θα ξαναβάλει πόδι στις πετρελαιοφόρες περιοχές του Kιρκούκ και της Mοσούλης, τώρα ανησυχεί. Eάν η ίδρυση κουρδικού κράτους είναι μία βραδυφλεγής βόμβα για την Aγκυρα, η συμπερίληψη σ’ αυτό το κράτος των πετρελαιοπηγών του Kιρκούκ και της Μοσούλης καθιστά το σενάριο πραγματικό εφιάλτη.
O ιστορικός αυτός λαός, μετά από πολλούς αιώνες δυσμενών συνθηκών αποκτά ξεχωριστή βαρύνουσα θέση στη νέα τάξη πραγμάτων στην περιοχή. Mολονότι ανήκουν στον ισλαμικό κόσμο είναι φυσικοί εχθροί των Iρακινών και των Iρανών, οι οποίοι μαζί με τους Tούρκους, είναι δυνάστες και κατακτητές τους. Μια αυτόνομη κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση είναι επικεφαλής τώρα στο πλούσιο σε πετρέλαιο βόρειο Ιράκ, ενώ με την εξέγερση της Συρίας δημιουργήθηκε μια κουρδική περιοχή αυτόνομη τόσο από το καθεστώς Ασαντ όσο και από την αντιπολίτευση, η οποία ελέγχεται από δυνάμεις που συνδέονται με το PKK.
H ενδυνάμωση, βεβαίως, της κουρδικής εθνότητας αποτελεί μακροπρόθεσμα κίνδυνο για την εδαφική ακεραιότητα της Tουρκίας, καθώς περίπου 20 εκατ. Kούρδων ζουν στη γείτονα χώρα. Το PKK έχει τώρα μια παρουσία στην περιοχή που ελέγχεται από την κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση του Ιράκ, καθώς και στη Συρία και στο Ιράν.
Το σοβαρό ενδεχόμενο να διαιρεθεί η Τουρκία έως το 2030, λόγω του κουρδικού παράγοντα, επισημαίνεται στην έκθεση του αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου Πληροφοριών. Ενα από τα έξι σενάρια που παρουσιάζονται στην έκθεση κάνει λόγο για τη δημιουργία «μιας οντότητας με βάση την περιοχή του Κουρδιστάν, που θα επηρεάσει την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, ενισχύοντας τον κίνδυνο διαίρεσής της». Ινσαλάχ.
