Ακαδημίες επιτυχίας αλλά και... οικονομίας
Τα πέντε καλύτερα τμήματα υποδομής της Ευρώπης δείχνουν τον σωστό δρόμο
M. Tσιγκρής
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Η ανακάλυψη των ταλέντων από μικρή ηλικία και η μετέπειτα αξιοποίησή τους ως επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, αποτελεί την ιδανική λύση στην... ανισορροπία μεταξύ ακριβών μεταγραφών και τίτλων.
Πλην της Ρεάλ Μαδρίτης που βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα των καλύτερων ακαδημιών του κόσμου, ο Αγιαξ, η Ντόρτμουντ, η Λίβερπουλ και η Μπαρτσελόνα δουλεύουν πάρα πολύ με μικρούς σε ηλικία ποδοσφαιριστές που συνήθως αργότερα στελεχώνουν και τις πρώτες ομάδες τους, φέρνοντας τίτλους αλλά και απόσβεση προσπάθειας πολλών ετών.
Τη δεκαετία του ’90 ο Αγιαξ αποτελούσε πρότυπο όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας στις Ακαδημίες του και δεν είναι τυχαίο πως η ομάδα που κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ του 1995, αποτελείτο στη συντριπτική πλειονότητά της από ποδοσφαιριστές που αναδείχθηκαν από τα σπλάγχνα της ομάδας. Επιπρόσθετα, οι εν λόγω ποδοσφαιριστές στελέχωσαν στα αμέσως επόμενα χρόνια τις μεγάλες ευρωπαϊκές ομάδες. Τρανά παραδείγματα, βεβαίως, οι Zέεντορφ, Φαν Ντερ Σαρ, αδελφοί Ντε Μπουρ, αλλά και οι Ντάβιντς, Οβερμαρς.
Η ομάδα του Αμστερνταμ έχει ένα πολυμελές επιτελείο σκάουτερ που δραστηριοποιείται ανά τον κόσμο, ψάχνοντας ταλέντα κάτω των 15 ετών από την Ελλάδα ώς την Αφρική και την Αμερική. Ο Αγιαξ διαθέτει και ομάδες «δορυφόρους» όπως τον Αγιαξ Κέιπ Τάουν. Σε περίπτωση που κάποιος ποδοσφαιριστής διακρίνεται εκεί, επιλέγεται από την ολλανδική ομάδα και παίρνει μεταγραφή χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερα κοπιαστικές διαπραγματεύσεις, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του Στίβεν Πιέναρ που τώρα αγωνίζεται στην Εβερτον.
Στη συνέχεια συναντάμε την Μπαρτσελόνα και τη διάσημη σχολή της «Μασία» που δημιούργησε και δημιουργεί ποδοσφαιριστές αστέρες. Οι μικρές ομάδες της Μπάρτσα δουλεύουν με έναν εξαιρετικό τρόπο και πάντοτε πάνω στα πρότυπα τις πρώτης ομάδας, με αποτέλεσμα την άμεση αφομοίωση του συστήματος και την ομαλή ενσωμάτωση στα πρότυπα της πρωταθλήτριας Ισπανίας. Μέσι, Βαλντές, Τσάβι, Ινιέστα, Φάμπρεγκας κ.ά. είναι μερικά από τα δημιουργήματα τις θρυλικής σχολής που αποδεικνύει περίτρανα πως ο δρόμος προς την καταξίωση δεν περνά απαραιτήτως από δυσθεώρητες μεταγραφικές δαπάνες.
Βασικός πυλώνας λειτουργίας σύμφωνα με τους υπευθύνους ακαδημιών της Μπαρτσελόνα, είναι πως «αυτό που θέλουμε να τους μάθουμε εδώ δεν είναι μόνο να παίζουν ποδόσφαιρο, αλλά και να τους περάσουμε τη φιλοσοφία και το πάθος μας». Εντυπωσιακό των αποτελεσμάτων της «Μάσια», είναι πως το 2009 οι 8 από τους 11 ποδοσφαιριστές που στελέχωναν τη βασική ενδεκάδα στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ προέρχονταν από τις ακαδημίες της ομάδας.
Στην τρίτη θέση βρίσκονται οι ακαδημίες της φετινής φιναλίστ του Τσάμπιονς Λιγκ, Ντόρτμουντ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έγινε γνωστός ο τρόπος λειτουργίας της ομάδας καθώς πολλοί ποδοσφαιριστές που οδήγησαν την ομάδα στην εξαιρετική της πορεία, προέρχονται από τα σπλάγχνα της, όντας μάλιστα και οπαδοί του συλλόγου. Η ρήτρα αποδέσμευσης ποδοσφαιριστών, αποδεικνύει πως η επένδυση σε μικρούς παίκτες είναι επικερδής, με τρανό παράδειγμα τον Μάριο Γκέτσε που μετακομίζει σε λίγες ημέρες στο Μόναχο έναντι 37 εκατομμυρίων ευρώ.
Η ιδιάζουσα περίπτωση είναι η Ρεάλ Μαδρίτης, που παρά το γεγονός πως «παράγει» σπουδαίους ποδοσφαιριστές, βλέπει τα δημιουργήματά της να μεγαλουργούν σε άλλους συλλόγους είτε στην Ισπανία, είτε σε άλλες χώρες. Χουάν Μάτα (Τσέλσι), Σολδάδο (Βαλένθια), Νεγρέδο (Σεβίλλη) είναι μερικά από τα αστέρια που δεν πήραν ευκαιρίες στη «Βασίλισσα», αλλά αγωνίζονται σε άλλες ομάδες. Τρανό παράδειγμα τέτοιας περίπτωσης και ο επί σειρά ετών ηγέτης της μισητής Μπαρτσελόνα, Λουίς Ενρίκε, που μεγαλούργησε στην Καταλονία προερχόμενος από τις ακαδημίες της Ρεάλ Μαδρίτης.
Στην πέμπτη θέση είναι οι ακαδημίες της Λίβερπουλ που παρά το γεγονός πως παρουσιάζουν μια ελαφρά κάμψη τα τελευταία χρόνια, έχουν αναδείξει σπουδαία ταλέντα, με κορυφαίο όλων τον Στίβεν Τζέραρντ που αποτελεί και τον αρχηγό της ομάδας τα τελευταία 10 χρόνια. Ο τελευταίος σπουδαίος παίκτης δείχνει να είναι ο Στέρλινγκ που πραγματοποίησε και το ντεμπούτο του στην εθνική Αγγλίας.
Κατά πολλούς, η κάμψη στην απόδοση της Ακαδημίας των «κόκκινων» οφείλεται σε αλλαγή στον τρόπο δουλειάς που εγκρίθηκε στην εποχή του Ράφαελ Μπενίτεθ, καθώς ο τρόπος λειτουργίας κα ανάδειξης ταλέντων πήρε διαφορετική κατεύθυνση από αυτήν των προηγούμενων ετών.
Καθυστερημένα η Ελλάδα
Στάθης Δημολας
Η εμφάνιση τμημάτων υποδομής κάποιας ελληνικής ομάδας στη λίστα της UEFA φάνταζε ουτοπική. Σε μία χώρα που προτιμούσε να αγοράζει ποδοσφαιριστές και όχι να «παράγει», επί πολλά χρόνια, η επένδυση έμοιαζε να είναι ένα περιττό... έξοδο. Τα δεδομένα, όμως, άλλαξαν και αυτό το «περιττό έξοδο», πλέον, είναι μονόδρομος. Οι ελληνικές ομάδες άργησαν να αντιληφθούν τα οφέλη μιας τέτοιας στρατηγικής η οποία μπήκε σε ταχύρρυθμο πρόγραμμα λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά και του «οικονομικού ευ αγωνίζεσθαι» της UEFA.
Πρωτοπόρος στον τομέα αυτό, για τα ελληνικά δεδομένα, ήταν ο Παναθηναϊκός. Το πλεονέκτημα των εγκαταστάσεων αλλά και η διορατικότητα των «πρασίνων», οδήγησαν από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 σε ένα εξελιγμένο μοντέλο Ακαδημιών, που δεν άργησε να δείξει αποτελέσματα. Καραγκούνης, Γκούμας, Μπασινάς και οι νεότεροι Νίνης, Μαυρίας, Καρνέζης, Καπίνο είναι «δείγματα» της σωστής δουλειάς που γινόταν. Τα βήματα του Παναθηναϊκού άργησαν αλλά τελικά ακολούθησαν και οι υπόλοιπες ομάδες. Ο Ολυμπιακός υιοθέτησε αυτή τη διαδικασία από το 2004 όταν δημιούργησε τις δικές του εγκαταστάσεις στου Ρέντη, από όπου αρχίζουν να βγαίνουν τα πρώτα «διαμάντια».
Αρκετά μετά τους δύο «αιωνίους», οι ομάδες της Θεσσαλονίκης έβαλαν στο «παιχνίδι» τους δικούς τους μικρούς. ΠΑΟΚ και Αρης φρόντισαν να εκμεταλλευτούν τον έμψυχο «πλούτο» της Βόρειας Ελλάδος και σίγουρα δεν το μετάνιωσαν. Αν οι «κίτρινοι» οφείλουν κάπου τη φετινή αγωνιστική σωτηρία της ομάδας, είναι στον δυνατό «κορμό» που είχε χτιστεί τα προηγούμενα χρόνια στα τμήματα υποδομής.
Αντίθετα, όταν η ΑΕΚ αναγκάστηκε να κοιτάξει στο δικό της «μαγαζί», αντίκρισε σχεδόν άδεια... ράφια. Στους Θρακομακεδόνες δεν ήταν δυνατό να εξελιχθεί κανένας ταλαντούχος ποδοσφαιριστής, ενώ αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία να χτίζεται προπονητικό κέντρο (Σπάτα) το οποίο δεν θα στεγάζει τις ακαδημίες του συλλόγου!
Την... παράδοση ανάδειξης παικτών κρατά -έστω και σε χαμηλότερο βαθμό- ο Πανιώνιος, ενώ σημαντικά βήματα προόδου έχει κάνει και ο Ατρόμητος.
Αν κάποια επαρχιακή ομάδα δικαιούται τον τίτλο της «πρωταθλήτριας», αυτή είναι η Skoda Ξάνθη, η οποία φρόντισε να αποκτήσει νωρίς προπονητικές εγκαταστάσεις και μέσα από αυτές να εξελίξει τα ταλέντα της. Τρανό παράδειγμα αποτελεί και ο Α.Ο. Ιωαννίνων με τους πιτσιρικάδες της ομάδας να ταξιδεύουν στη «Λα Μασία», για έναν φιλικό αγώνα κόντρα στους συνομηλίκους τους, της Μπαρτσελόνα. Και όλα αυτά χάρη σε ένα γκολ το οποίο θύμισε τον τρόπο παιχνιδιού των «Μπλαουγκράνα».
Ωστόσο, στη μάχη της απόκτησης των αυριανών πρωταγωνιστών οι ελληνικές ομάδες έχουν και «εχθρούς» που προέρχονται από τα προηγμένα πρωταθλήματα της Ευρώπης. Ο Αγιαξ, η Αρσεναλ, η Λίβερπουλ, η Γιουβέντους έχουν εγκαταστήσει ακαδημίες τους επί ελληνικού εδάφους, αναζητώντας την επόμενη φλέβα ποδοσφαιρικού χρυσού.
