Με το ίδιο τραγικό αποτέλεσμα
Του Αντώνη Καρπετόπουλου
(Πηγή : http://www.sport.gr)
Περισσότερο και από τις χιλιάδες υπερβολές που ακούστηκαν με αφορμή το θέμα της ΕΡΤ, με χαλάει η απόλυτη αδυναμία μιας ουσιαστικής συζήτησης για οτιδήποτε σχετίζεται με οικονομικές και πολιτικές προτεραιότητες: εγώ τουλάχιστον ως τέτοιο βλέπω το θέμα της ΕΡΤ.Στην πραγματικότητα δεν είναι πολύ διαφορετικό από κανένα άλλο από τα θεμελιώδη ζητήματα που μας απασχόλησαν τα τελευταία χρόνια: όλα - (από τη δανειακή σύμβαση μέχρι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και από τις Σκουριές μέχρι το αντιρατσιστικό νομοσχέδιο) - χάνονται στην αιθαλομίχλη γενικόλογων τοποθετήσεων, χωρίς να συνοδεύονται από ξεκάθαρες πολιτικές προτάσεις.
Ζούμε σε μια χώρα που καταρρέει και μπουρδολογεί, όμηροι πολιτικών ηγεσιών και σχημάτων που θεωρούν ότι πολιτική πρόταση μπορεί να είναι η αδράνεια, ο λαϊκισμός, το κρυφτούλι με την πραγματικότητα, και τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Δεν είναι παράξενο. Αυτό που λέμε «μεταπολίτευση» βασίστηκε κυρίως σε συνθηματολογική ρητορική: αν έβρισκες τι θέλουν να ακούσουν διάφορες μερίδες του κόσμου έκανες πολιτική καριέρα.
Ετσι όταν έφτασε η χρεοκοπία χρεοκόπησε και ο πολιτικός λόγος: μια χώρα που ποτέ δεν ήθελε ν ακούει για λύσεις (γιατί έχουν κόστος…) ή για σχέδια (γιατί κάποιος πρέπει να τα κάνει και γιατί θα αποτιμούνταν κιόλας…) βρέθηκε να παραληρεί σαν ασθενής ψάχνοντας νέα συνθήματα που ονομάστηκαν «αντιμνημόνειο», «επαναδιαπράγματευση», «μεταρρύθμιση», «ανάπτυξη» κτλ. Νομίζω ότι και η ιστορία της ΕΡΤ θα ολοκληρωθεί με ένα ακόμα από τα συνηθισμένα ελληνικά θαύματα: τελικά δεν θα γίνει τίποτα.
Εγώ ακριβώς αυτό πιστεύω: αφού οι μεν καταγγείλουν τον κρατικό αυταρχισμό μιλώντας για τη δημοκρατία και τις αξίες της κι αφού οι δε κάνουν κατανοητή τη σπατάλη της επιχείρησης και τις στρεβλώσεις της λειτουργίας της, στο τέλος θα βρεθούμε με την ίδια ακριβώς ΕΡΤ. Μπορεί να τη λένε αλλιώς ή μπορεί και να μείνει ακριβώς ως έχει, αλλά η διαφορά μεγάλη δεν θα είναι: το πρόβλημα θα μείνει περίπου το ίδιο γιατί κανείς που δημιουργεί ένα πρόβλημα δεν μπορεί και να το λύσει κιόλας.
Το πρόβλημα της ΕΡΤ δεν ήταν οι υπάλληλοι της ή η διοίκησή της: είναι το στήσιμό της που οδηγεί ακόμα και ικανούς ανθρώπους σε ένα συμβιβασμό με τη μετριότητα. Κανείς δεν θα τολμούσε να πειράξει μια δημόσια τηλεόραση με τηλεθέαση, παρεμβατικότητα, κύρος και δυναμική. Από την άλλη όταν ακούω ότι «φταίνε οι άνθρωποι που δουλεύουν εκεί» θυμώνω, γιατί χειρότερο και από το ψέμα είναι οι μισές αλήθειες.
Προφανώς υπάρχουν και πολλά «βύσματα» και αρκετοί αφισοκολλητές και κάμποσοι που δεν χρειάζονται, όμως κανείς από αυτούς δεν απαίτησε την πρόσληψή του. Αλλωστε και το ίδιο το κόστος τους τεράστιο δεν είναι: σωστά κάποιος θα επισημάνει ότι το κόστος των εξωτερικών παραγωγών είναι μεγαλύτερο από το κόστος των μισθολογίων των διοικητικών υπαλλήλων, ότι το κόστος του αθλητικού τμήματος είναι μικρότερο από τα χρήματα που δίνονται για τις ΚΑΕ του Ολυμπιακού και του ΠΑΟ, ότι κανένας υπάλληλος δεν έκανε μεγαλύτερη οικονομική ζημιά από αυτή που προκαλούν οι ζωντανές μεταδώσεις της κάθε υπουργικής τσάρκας.
Όμως βλέπετε ποιο είναι το πρόβλημα; Όταν φτάνουμε να μιλάμε αποκλειστικά για κόστη (είτε του προσωπικού είτε του προγράμματος) ξεχνούμε πράγματα που είναι σαφώς σημαντικότερα, όπως η ποιότητα του προγράμματος, η δύναμή του, η ταυτότητα του. Γιατί τα ξεχνάμε; Γιατί σπανίως ασχοληθήκαμε! Θα ασχολούνταν πιστεύετε ποτέ Κυβέρνηση με την βαρετή ΕΡΤ και τους όποιους υπεράριθμους υπαλλήλους της, αν δεν υπήρχε η δέσμευση στην τρόικα για απόλυση 2000 ανθρώπων από το δημόσιο μέσα στο καλοκαίρι; Δεν το πιστεύω!
Μην τσιμπάτε σε διάφορα υπερβολικά που ακούτε. Μπορείς να φτιάξεις μια ΕΡΤ 300 υπαλλήλων που να είναι ακριβότερη και χειρότερη από την τωρινή. Αν π.χ την φορτώσουμε με κάμποσες ακόμα εξωτερικές υπερπαραγωγές, αν της πουλήσουμε κι άλλα αθλητικά με σκοπό να ικανοποιήσουμε διάφορους πολιτικά φίλους μας που συμβαίνει να έχουν μπλέξει με το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο, αν εξακολουθούμε να ταυτίζουμε την έννοια του πολιτισμού με κρατικές ορχήστρες και κρατικά θέατρα, αν χρησιμοποιούμε το μαγαζί για να αγοράζουμε προγράμματα ημέτερων παραγωγών και ημέτερων δημοσιογράφων, θα κάνουμε πάλι μια τρύπα στο νερό. Θα αλλάξει απλά ο τρόπος της σπατάλης και καθόλου το τελικό αποτέλεσμα.
Να σας πω το χειρότερο; Αν τα πολιτικά μας κόμματα καλούνταν αύριο να παρουσιάσουν ένα σχέδιο για την ΕΡΤ (με ή χωρίς τους 2600 υπάλληλους της, δεν έχει και τόση σημασία) ξέρετε τι θα συνέβαινε; Περίπου αυτό που έγινε και στην ιστορία του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου! Κάποιοι θα λέγαν να αφήσουμε το πράγμα ως έχει γιατί μια χαρά είναι, κάποιοι θα επέμεναν να μειωθούν οι υπάλληλοι και κάποιοι θα πρότειναν να προσληφθούν άλλοι τόσοι.
Και μολονότι οι προτάσεις αυτές θα ήταν διαφορετικές, ΟΛΕΣ θα στηρίζονταν σε μια συνθηματολογική ρητορική που είναι το μόνο που μπορεί να περιμένεις: θα υπήρχε το σχέδιο για τη «δημοκρατική» ΕΡΤ, το σχέδιο για τη «μεταρρυθμισμένη», το σχέδιο για την «πλουραλιστική», το σχέδιο για την «αναβαθμισμένη» ή την «ελεύθερη» ή αυτή στην οποία δεν ξοδεύονται τα λεφτά του ελληνικού λαού κτλ.
Κι όλα αυτά τα πομπώδη επί της ουσίας θα χαρακτηρίζονταν από μια συναρπαστική κενότητα τρόπων, δηλαδή σχεδιασμού και προγράμματος. Τα κόμματα ξέρετε δεν μπορούν να φτιάξουν τηλεοπτικά κανάλια: αν μπορούσαν, οι επικεφαλής τους θα δούλευαν στην τηλεόραση και δεν θα κλωθογύριζαν στα κομματικά θερμοκήπια.
Δεν υπάρχει πρόβλημα ΕΡΤ: η ΕΡΤ μπορεί να μετονομαστεί ή να παραμείνει ίδια – δε θα αλλάξει σε τίποτα όσο η διαχείρισή της βασίζεται σε ένα ατελείωτο νταραβέρι με τις κυβερνητικές, πολιτικές και κομματικές εξουσίες.
Η ΕΡΤ έχει τα ίδια αδιέξοδα με τη χώρα: η διαχείριση της πτώχευσή της απαιτεί ένα μεγάλο σχέδιο δράσης, από το οποίο δεν μπορεί να εξαιρεθούν παρά μόνο δυο υπεύθυνοι: αυτοί που μας έφεραν ως εδώ (γιατί ξέρουν μόνο να σκορπάνε χρήματα) κι αυτοί που νομίζουν ότι δεν πρέπει ν αλλάξει τίποτα (γιατί περιμένουν απλά την ευκαιρία του για να σκορπάνε) – όλοι οι άλλοι είναι απαραίτητοι.
Σε αμιγώς τεχνικά ζητήματα, όπως είναι τα οικονομικά, λύσεις δεν δίνουν τα συνθήματα: λύσεις δίνουν οι δράσεις, δηλαδή οι τομές, τα κοστολογημένα σχέδια, οι συγκεκριμένοι τρόποι. Παίζοντας κρυφτούλι με την πραγματικότητα στην ελπίδα μιας ανάπτυξης που θα ρθει μαγικά, δεν κερδίζεις χρόνο: χάνεις χρόνο. Εξαγγέλλοντας ότι θα λύσεις κάθε πρόβλημα χωρίς στοιχειωδώς να μπορείς να εξηγήσεις το πώς, δεν συμπαραστέκεσαι στον κόσμο – τον κοροϊδεύεις. Αν αύριο κάνουμε πάλι εκλογές κι έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε δυο ψέματα, θα βρεθούμε σε χρόνο ρεκόρ αιχμάλωτοι των ίδιων αδιεξόδων. Όπως ακριβώς η ΕΡΤ.
Για την οποία ΕΡΤ θα μπορούσαν να υπάρξουν τουλάχιστον κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις: ας γίνονταν ώστε να μπορούσε ο καθένας μας να τις αξιολογήσει. Αλλά είμαστε πάντα παγιδευμένοι στον ίδιο φαύλο κύκλο. Ποιος να τις κάνει;
