Ο ηγέτης που λάτρευε να εξοργίζει και να προκαλεί τη Δύση
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Απολογισμός της οκταετίας του Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ, καθώς την ερχόμενη Παρασκευή θα αφήσει τον προεδρικό θώκο του Ιράν
Σε ορμητική αντικυβερνητική διαδήλωση, μία από τις μεγαλύτερες των τελευταίων ετών, εξελίχθηκε η κηδεία του αγιατολάχ Τζαλαλεντίν Ταχερί, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή στο Ισπαχάν.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι που συγκεντρώθηκαν για να πουν το τελευταίο αντίο σε έναν από τους σκληρότερους επικριτές των σκληροπυρηνικών κληρικών της Τεχεράνης, βροντοφώναξαν συνθήματα υπέρ της αποφυλάκισης των ηγετών της αντιπολίτευσης, κατά της κυβέρνησης και εναντίον του πνευματικού ηγέτη της χώρας αγιατολάχ Χαμενεΐ, τον οποίο χαρακτήρισαν δικτάτορα.
Τι συμβαίνει, όμως, στο Ιράν; Στις 14 Ιουνίου, την ερχόμενη Παρασκευή, θα διεξαχθούν εκλογές για την ανάδειξη προέδρου και ο σημερινός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ θα ανήκει πλέον στην κρίση της Ιστορίας. Ποιος, όμως, ήταν αυτός ο διεθνής «ταραχοποιός», που τώρα ετοιμάζεται να περάσει στο παρασκήνιο; Η πρόσφατη επίσκεψή του στην Γκάνα αποτελεί μία «φωτογραφία» τού τι τον ενίσχυσε τα οκτώ χρόνια που παρέμεινε στον προεδρικό θώκο του Ιράν.
Στην Γκάνα, ο Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ –αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του βρετανικού ειδησεογραφικού δικτύου BBC– εμφανίστηκε μελαγχολικός. Ο πρόεδρος της χώρας, Τζον Μαχάμα, τον συνόδευσε στον τερματικό σταθμό του αεροδρομίου, αλλά ο Αχμεντινετζάντ, με μία κίνηση των χεριών του, έδωσε να καταλάβει ότι ήθελε να έρθει σε επαφή με το κοινό που είχε συγκεντρωθεί εκεί. Νεαροί μαθητές με λευκά μπλουζάκια έτρεξαν να τον χαιρετήσουν και τότε αυτός άρχισε να χαμογελά, δείχνοντας ότι ήθελε να βρίσκεται μέσα στο πλήθος.
Το ευτελές σακάκι του και το απεριποίητο γένι του δεν είναι αυτά που θα περίμενε κανείς από έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο. Οι ενδυματολογικές του επιλογές πάντα έκαναν τους Ιρανούς μεσοαστούς να τρέμουν. Και αυτός ακριβώς ήταν και ο στόχος του. Ο απερχόμενος Ιρανός πρόεδρος ανέκαθεν αποζητούσε την υποστήριξη της εργατικής τάξης.
«Οι προκάτοχοί του είχαν απόλυτη εξάρτηση από τους Ιρανούς κληρικούς», εξηγεί ο Φαρχάντ Τζαφάρι, συγγραφέας και ένθερμος υποστηρικτής του σημερινού προέδρου του Ιράν. «Ο ίδιος, όμως, ήταν λαϊκός άνθρωπος. Εν αντιθέσει με τους προκατόχους του, ο Αχμεντινετζάντ μιλάει και καταλαβαίνει τον απλό Ιρανό πολίτη, αυτόν που θα συναντήσει κανείς στους δρόμους. Ωστόσο, ήδη από την πρώτη του προεδρική θητεία, ο Αχμεντινετζάντ κατάλαβε ότι δεν ήταν δυνατόν να αδιαφορήσει για τους κληρικούς, που τον είχαν βοηθήσει να αναλάβει στα χέρια του τα ηνία της χώρας». Ομως, δεν είχε πρόβλημα να τα βάλει με τη Δύση. Ετσι, λίγες ημέρες αφότου ανέλαβε τα προεδρικά του καθήκοντα, έβαλε ξανά μπροστά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. «Δεν φοβόταν τίποτα, απολύτως τίποτα», θυμάται ο Χουσεΐν Μουσαβιάν, πρώην μέλος της ομάδας διαπραγματευτών του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. «Δεν κατάλαβα ποτέ αν ήταν θαρραλέος ή άπειρος. Προφανώς αδιαφορούσε για το τι θα αποφάσιζε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Πίστευε ότι δεν θα μπορούσαν να κάνουν τίποτα», καταλήγει ο Τζαφάρι.
Πράγματι, ο Αχμεντινετζάντ δεν εκάμφθη από σκληρές κυρώσεις που επέβαλε στη χώρα ο ΟΗΕ. Αντιθέτως, όσο περισσότερο μιλούσε και προκαλούσε, τόσο ενίσχυε την εικόνα του. Ο πρώην Αμερικανός πρέσβης Ράιαν Κρόκερ, βαθύς γνώστης της κατάστασης στη χώρα, ο οποίος ασχολήθηκε με το Ιράν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο Αμερικανό αξιωματούχο τα τελευταία τριάντα χρόνια, πιστεύει ότι οι ΗΠΑ πήραν υπερβολικά στα σοβαρά τον Αχμεντινετζάντ και ήταν αυτό ακριβώς που αποζητούσε, που τον έτρεφε. Ο Αχμεντινετζάντ ήθελε να προκαλεί οργή και να δέχεται επιθέσεις από τη Δύση. Ομως είναι πολύ αβέβαιο αν είχε ειδικό βάρος στη διαμόρφωση των πολιτικών της χώρας του.
Αντιμέτωπος με αυτή την πραγματικότητα, ο Αχμεντινετζάντ αναζήτησε τρόπους που θα του επέτρεπαν να εμφανιστεί κυρίαρχος και ισχυρός. Η πιο αξιόπιστη μέθοδος αποδείχθηκε αυτή των ατέρμονων προκλήσεων προς τις ΗΠΑ ή η ανοικτή σύγκρουση. Το 2006 έστειλε ανοικτή επιστολή 18 σελίδων στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους τον νεότερο. «Aπό ό,τι θυμάμαι, ήταν ένα παραληρηματικό κείμενο», λέει ο Στιβ Χάντλεϊ, πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του προέδρου Μπους. «Οταν σκεφτήκαμε κατά πόσο θα έπρεπε να απαντήσουμε, καταλήξαμε ότι πρώτα θα έπρεπε να βρούμε σε τι να απαντήσουμε».
Εκτός από τη Δύση, όμως, φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο ο Αχμεντινετζάντ προσπάθησε να «προκαλέσει» και τους κληρικούς, διεκδικώντας περισσότερη δύναμη και εξουσία για τον ίδιο και το περιβάλλον του. Τα οκτώ χρόνια που παρέμεινε στον προεδρικό θώκο του Ιράν, ο Αχμεντινετζάντ υπήρξε ταυτόχρονα λαϊκιστής και παρίας. Προκάλεσε τόσο τη Δύση όσο και τους Ιρανούς κληρικούς, αλλά δεν κέρδισε καμία μάχη...
