Φοβούνται τις επιπτώσεις λόγω της κρίσης – Αντιδρά η Γερμανία στις προτάσεις για χαλάρωση της πολιτικής της λιτότητας
Της Κατερίνας Σώκου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/)
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Οι Αμερικανοί παρακολουθούν με προβληματισμό, απορία και απογοήτευση την αδυναμία της Ευρώπης να διαχειρισθεί τα του οίκου της. Φοβούνται ιδιαίτερα τις επιπτώσεις μιας επιδείνωσης της ευρωπαϊκής κρίσης στη δική τους οικονομία, τη στιγμή που έχει αρχίσει να ανακάμπτει.
Καθώς όμως συναντούν την αντίδραση της Γερμανίας σε κάθε πρόταση χαλάρωσης της πολιτικής της λιτότητας, ελπίζουν –όπως και πολλοί στην Ευρώπη– σε μία αλλαγή πολιτικής μετά τις εκλογές του φθινοπώρου στη χώρα. Σε διαφορετική περίπτωση, προτείνουν τη διάσπαση της Ευρωζώνης, με την έξοδο της Γερμανίας ή τη δημιουργία μιας ξεχωριστής νομισματικής ένωσης των χωρών του Νότου.
Η κυβέρνηση Ομπάμα κάνει πλέον έκκληση στον πραγματισμό των Ευρωπαίων, σημειώνοντας ότι τα προγράμματα στήριξης της ανάπτυξης και η χαλαρότερη νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ είναι υπεύθυνα για τον ταχύτερο ρυθμό ανάκαμψης των ΗΠΑ από την Ευρωζώνη. Στο πρώτο του ταξίδι στη Γερμανία, ο νέος υπουργός Οικονομικών της χώρας Τζέικομπ Λιου πρότεινε αύξηση της εσωτερικής ζήτησης στη χώρα, ώστε να μειωθεί το βάρος της προσαρμογής στις ελλειμματικές χώρες της Ευρωζώνης. Ωστόσο, σκόνταψε και αυτός στον γερμανικό δογματισμό περί λιτότητας.
Μπορεί ο ομόλογός του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να ανθίσταται –και να υποστηρίζει μάλιστα ότι «κανείς στην Ευρώπη δεν βλέπει αντίφαση μεταξύ δημοσιονομικής προσαρμογής και ανάπτυξης»– ωστόσο η ιδέα κερδίζει συνεχώς έδαφος στις ΗΠΑ. Βοηθάει σε αυτό η εκτόξευση του πλεονάσματος τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας στο 7% του ΑΕΠ της το 2012, όταν η Κίνα –που μέχρι πρόσφατα βρισκόταν στο στόχαστρο των ΗΠΑ για τον ίδιο λόγο– το έχει περιορίσει στο 2,6%! Σύμφωνα με έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών που παρουσιάστηκε στο Κογκρέσο στα τέλη του περασμένου έτους, οι εσωτερικές ανισορροπίες της Ευρωζώνης διαταράσσουν το παγκόσμιο εμπόριο – και χώρες όπως η Γερμανία δεν κάνουν τίποτε για να τις αντιμετωπίσουν.
Σύμφωνα με τον επενδυτή Τζορτζ Σόρος, η Ευρώπη είναι η εξαίρεση που ακολουθεί ακόμη ορθόδοξη οικονομική πολιτική, όταν όλες οι άλλες μεγάλες οικονομίες του κόσμου προχωρούν σε ποσοτική χαλάρωση. Αυτό μπορεί να γίνει και εμμέσως, με την υποτίμηση του νομίσματος, ωστόσο ούτε μία υποτίμηση του ευρώ φαίνεται να είναι αποδεκτή στη Γερμανία, τουλάχιστον όχι πριν από τις εκλογές του φθινοπώρου. Την περασμένη εβδομάδα, ο Αμερικανός εκατομμυριούχος έθεσε ένα δίλημμα στη Γερμανία: Ή να αποδεχθεί την έκδοση ευρωομολόγων ή να φύγει από το ευρώ. Επισημαίνοντας ότι προτιμά την πρώτη λύση, σημειώνει, πάντως, ότι θα είναι προτιμότερο για όλους να φύγει η Γερμανία από το ευρώ, παρά μία αδύναμη χώρα όπως η Ιταλία. Την ίδια ώρα, ο γκουρού του value investing Μπρους Γκρίνγουολντ φέρεται να συμβουλεύει τον κωμικό και ηγέτη του τρίτου κόμματος των ιταλικών εκλογών Μπέπε Γκρίλο να δημιουργήσει μία ξεχωριστή νομισματική ένωση με τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.
Ο οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ, επίσης, προτείνει την έκδοση ευρωομολόγων, στο πλαίσιο δημιουργίας της απαιτούμενης δημοσιονομικής ένωσης. Καθώς εκτιμά ότι τα προβλήματα του τραπεζικού κλάδου της Ευρώπης εκτραχύνονται, προτείνει τη δημιουργία μιας πλήρους τραπεζικής ένωσης, με τραπεζική εποπτεία, εγγύηση καταθέσεων και μηχανισμό διάλυσης τραπεζών. Ζητεί μία στρατηγική για την ανάπτυξη και μία πολιτική που θα επιτρέψει στην Ευρώπη να χαράξει βιομηχανική πολιτική ώστε να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της. O κ. Στίγκλιτζ επίσης τάσσεται υπέρ των αυξήσεων των μισθών στη Γερμανία, ώστε να γίνει ευκολότερα η προσαρμογή των ανισορροπιών στην Ευρωζώνη, διότι «η εσωτερική υποτίμηση δεν έχει αποδώσει ποτέ».
Μπορεί οι Αμερικανοί να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τον τρόπο λειτουργίας και τις επιλογές της Ευρωζώνης, αλλά τρία χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης, αντιλαμβάνονται πλέον το πολιτικό κεφάλαιο που είναι επενδεδυμένο στο ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη εβδομάδα, ένας άλλος νομπελίστας οικονομολόγος, ο Πολ Κρούγκμαν, παραδέχθηκε ότι υποτίμησε την πολιτική βούληση της Ελλάδας να παραμείνει στην Ευρωζώνη.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, οι Αμερικανοί οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η ακολουθούμενη πολιτική της λιτότητας στον ευρωπαϊκό Νότο διχάζει την Ευρώπη και δημιουργεί στην πράξη χώρες δεύτερης κατηγορίας. Καθώς η λιτότητα αγγίζει τα κοινωνικώς αποδεκτά όρια, προτείνουν επιστροφή στο πνεύμα της αλληλεγγύης, αναπτυξιακή πολιτική και ένα ριζικό επανασχεδιασμό της Ευρωζώνης. Σε διαφορετική περίπτωση, όπως σημειώνει ο Τζόζεφ Στίγκλιτζ, ίσως χρειαστεί να θυσιαστεί το ευρώ ώστε να διασωθεί η Ενωμένη Ευρώπη.
Είναι δε γεγονός ότι στην αμερικανική αγορά, τα ιστορικά ρεκόρ των τελευταίων ημερών σκιάζει η ανησυχία για τη νέα τροπή της κρίσης στην Ευρωζώνη, ιδιαίτερα μετά την έκπληξη για το «κούρεμα» των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο.
