Η χρονιά που θα κρίνει το μέλλον μας
Tου Στέφανου Κασιμάτη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Το παράδοξο για την ευρωπαϊκή και την εγχώρια Αριστερά, που δαιμονοποιεί την Παγκοσμιοποίηση, είναι ότι, βάσει των στατιστικών, το 2012 είναι «ο καλύτερος χρόνος στην ιστορία της ανθρωπότητας», για να δανειστώ τη φράση του έγκυρου περιοδικού The Spectator από το κύριο άρθρο του τελευταίου τεύχους της περασμένης χρονιάς.
Φτώχεια, πείνα, ανισότητα, θνησιμότητα από βία, ασθένειες και καιρικά φαινόμενα, όλοι αυτοί οι δείκτες σε παγκόσμιο επίπεδο συνέχισαν να πέφτουν και κατά το 2012. Αυτή η πρόοδος ήταν το αποτέλεσμα της επάρατης Παγκοσμιοποίησης. Αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους στη Δύση, ακόμη και για τους αριστερούς, η Ασία και η Αφρική βρίσκονται πολύ μακριά για να είναι μέρος της εικόνας του κόσμου. Τους διαφεύγει, λοιπόν, ότι η κρίση του καπιταλισμού στην Ευρώπη και την Αμερική, για την οποία η Αριστερά επιχαίρει, είναι ο θρίαμβος του καπιταλισμού για άλλες ηπείρους.
Ωστόσο, η κρίση στη Δύση είναι η πραγματικότητα από την οποία δεν πρόκειται να απαλλαγούμε εύκολα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες γλίτωσαν επί του παρόντος την πτώση στο «δημοσιονομικό βάραθρο» (αυτόματη αύξηση των φόρων και δραστική περικοπή των δαπανών), όμως οι σοφοί, των οποίων οι προβλέψεις φιλοξενήθηκαν στον διεθνή Τύπο καθώς πλησιάζαμε την Πρωτοχρονιά, συμφωνούν ότι ειδικά η Ευρώπη είναι σε παρακμή. Η μεταφορά κεφαλαίων προς Ανατολάς, κυρίως όμως το αβάστακτο κόστος του κοινωνικού κράτους, εξαιτίας του δημογραφικού προβλήματος, επιβάλλουν στην Ευρώπη οδυνηρές προσαρμογές αν θέλει να ανακόψει την πτώση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της. Το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη στην Ευρωζώνη το 2013 μόλις κατά 0,7%.
Παρότι οι προοπτικές των ΗΠΑ θεωρητικά είναι καλύτερες, χάρη στις ιδιαιτερότητες της οικονομίας και της κουλτούρας, στην πράξη δεν επιτρέπουν μεγάλη αισιοδοξία. Το νομοσχέδιο των 157 σελίδων με τα 1.011 άρθρα, που ψηφίστηκε την Πρωτοχρονιά από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, δεν είναι λύση ριζική. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου υπολογίζει ότι, παρά την αύξηση του φόρου κατά 4,5 % στα εισοδήματα άνω των 400.000 δολαρίων, την επόμενη δεκαετία θα προστεθούν άλλα 3,9 τρισ. δολάρια στο έλλειμμα του προϋπολογισμού, διότι οι αυξήσεις στους φόρους των πλουσίων αντισταθμίζονται από μειώσεις στους φόρους των μεσαίων στρωμάτων, που επίσης περιλαμβάνονται στον νόμο. Ας μη μας διαφεύγει, δε, ότι η μάχη Δημοκρατών και Ρεπουμπλικανών για το σκέλος της μείωσης των δαπανών μόλις ξεκινά και προμηνύεται δεινή. Ημίμετρα δεν σώζουν την κατάσταση: το ομοσπονδιακό κράτος χρειάζεται το 23% του ΑΕΠ των ΗΠΑ ώστε να λειτουργεί στοιχειωδώς, ενώ τα έσοδά του αντιστοιχούν μόλις στο 16%. Τέλος, να προσθέσουμε στην εικόνα ότι, μολονότι ο πληθυσμός των ΗΠΑ γερνά με πιο αργό ρυθμό εν σχέσει με της Ευρώπης, ο λόγος εργαζομένων προς εξαρτωμένους από κρατικά επιδόματα είναι απογοητευτικός. Το 1960 υπήρχαν 134 εργαζόμενοι και αμειβόμενοι Αμερικανοί για κάθε έναν δικαιούχο επιδόματος αναπηρίας· στα τέλη του 2010 ήσαν 16 προς έναν.
Ομως το μεγαλύτερο πρόβλημα των ΗΠΑ, αυτό ακριβώς που εμποδίζει την ορθολογική αντιμετώπιση του δημοσιονομικού, είναι ό,τι ο μεν Νάιαλ Φέργκιουσον του Χάρβαρντ ονομάζει «εκφυλισμό του πολιτικού συστήματος», ο δε Τζέφρι Σακς του Κολούμπια το λέει «παιδική χαρά του Καπιτωλίου». Η δημοκρατία την οποία θαυμάζαμε (εμείς οι αμερικανόφιλοι τουλάχιστον...) για το σύστημα των «checks and balances», σήμερα, λόγω του περιχαρακωμένου κομματισμού και της προσήλωσης κάθε ειδικής ομάδας συμφερόντων στα προνόμιά της, έχει γίνει η αιτία της εμπλοκής. Τηρουμένων των αναλογιών, το ίδιο πρόβλημα βλέπουμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση: η ορμή της ενοποίησης εξαντλήθηκε, οι εθνικοί ανταγωνισμοί αναζωπυρώθηκαν και η απάντηση που δίνει κάθε φορά η Ευρώπη στο πρόβλημα του ευρώ έρχεται πάντα με βασανιστική καθυστέρηση και είναι μικρότερη της απαιτούμενης. Μοναδική εξαίρεση προσαρμογής στα νέα δεδομένα, μεταξύ των μεγάλων οικονομιών της ευρωπαϊκής ηπείρου, είναι η γερμανική· αλλά ο γερμανικός λαός και η νοοτροπία του υπάρχουν μόνο στη Γερμανία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο παρακμής της Δύσης, η μόνη σώφρων στάση για την Ελλάδα -χώρα όχι αμιγώς δυτική, ως προς τους θεσμούς και την κουλτούρα, αλλά σταθερά προσανατολισμένη στη Δύση καθ’ όλη τη σύγχρονη Ιστορία της- είναι να προσκολληθεί στην Ευρώπη και να διατηρήσει πάση θυσία τη θέση της μέσα στους θεσμούς της. Περισσότερες είναι οι πιθανότητες να επιβιώσουμε και -γιατί όχι;- να ανακάμψουμε ως οργανικό τμήμα ενός ευρύτερου συνόλου με διεθνή βαρύτητα, παρά αν αφεθούμε στο σύμπλεγμα του ανάδελφου, μοναχικού έθνους και στη folie de grandeur που μας κατατρύχει λόγω υπερφίαλης εθνικής ιδεολογίας. Στην προσπάθεια αυτή, η μεγαλύτερη δυσκολία, βέβαια, θα είναι να γίνει η προσήλωση της Ελλάδας στην Ευρώπη και γενικότερα στη Δύση κατά το δυνατόν ευρύτερα αντιληπτή ως η πατριωτική επιλογή.
Η κυβέρνηση ως τώρα πέτυχε πράγματι να αποκαταστήσει τη συνεννόηση με την Ευρώπη και σταδιακά η χαμένη εμπιστοσύνη των εταίρων ανακτάται. Για να πεισθεί όμως ο κόσμος για τον πατριωτικό χαρακτήρα της επιλογής αυτής, ο μόνος τρόπος που υπάρχει είναι ο πιο δύσκολος: συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων της συγκυβέρνησης για να φτιάξουμε κράτος, η λειτουργία του οποίου θα διέπεται από κανόνες λογικούς, δίκαιους και διαφανείς. Οι άνθρωποι (ακόμη και οι Ελληνες...) πάντα προτιμούν την ασφάλεια του δοκιμασμένου δρόμου, έστω και αν είναι δύσβατος, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν εμπιστοσύνη σε εκείνους που τους οδηγούν· και η εμπιστοσύνη κερδίζεται μόνο με το προσωπικό παράδειγμα. Το 2013 θα είναι ο χρόνος που θα κριθεί αυτή η πορεία.
Η μυστική αξιολόγηση
Το έγγραφο στο οποίο βρήκα το παρακάτω θαυμάσιο δείγμα γλωσσικής σαφήνειας φέρει τον τίτλο «Οδηγίες για τον υπολογισμό του Γενικού Μέσου Ορου στην Α΄ τάξη Γενικού Λυκείου και Εσπερινού Λυκείου για το σχολικό έτος 2012-2013». Υπογράφεται από τον υφυπουργό Παιδείας Θεόδωρο Παπαθεοδώρου και απευθύνεται προς τους εκπαιδευτικούς: «Ο Γενικός Μέσος Ορος προκύπτει από τη διαίρεση του αθροίσματος των βαθμών ετήσιας επίδοσης των μη κλαδικών μαθημάτων και των γινομένων των βαθμών ετήσιας επίδοσης των κλαδικών μαθημάτων πολλαπλασιαζομένων επί το πλήθος των κλάδων του μαθήματος, διά του πλήθους των μη κλαδικών μαθημάτων και των κλάδων των μαθημάτων». Εχω τη φρικτή υποψία ότι -εν αγνοία βεβαίως των καθηγητών- η διατύπωση του μαθηματικού τύπου αποτελεί μέρος της διαδικασίας για την αξιολόγησή τους από το υπουργείο! Διότι ας μου επιτραπεί να αμφιβάλω αν η παράγραφος θα είναι κατανοητή από ορισμένους εκπαιδευτικούς, από αυτούς που παρήγαγε το πανεπιστήμιο της Μεταπολίτευσης...
