Τα κουρδικά διλήμματα της Τουρκίας
(Πηγή : http://www.capital.gr)
Του Κώστα Ράπτη
Είναι η τουρκική ηγεσία σε θέση να δοκιμάσει πρωτότυπες λύσεις στο Κουρδικό ζήτημα ή είναι καταδικασμένη να επαναλαμβάνει τα λάθη του παρελθόντος;
Το ερώτημα αυτό κυριαρχεί αφότου έγινε επισήμως γνωστό (εκ των υστέρων) ότι εννεαμελής ομάδα αξιωματούχων, με επικεφαλής τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών (MIT) Hakan Findan συνομιλεί με τον φυλακισμένο από το 1999 στη νήσο Ιμραλί της Προποντίδας ηγέτη του ΡΚΚ Abdullah Ocalan. Ήδη η κινητικότητα αυτή επέτρεψε την πραγματοποίηση την Πέμπτη, για πρώτη φορά στα χρονικά, της επίσκεψης των Κούρδων βουλευτών Ahmet Turk και Ayla Akat Ata στο Ιμραλί.
Η επίθεση Κούρδων ενόπλων, προερχόμενων από την περιοχή Ζαπ του βορείου Ιράκ, τη Δευτέρα το βράδυ εναντίον στρατοπέδου της στρατοχωροφυλακής στην Τσουκούρτζα της επαρχίας Ηακκάρι της νοτιοανατολικής Τουρκίας, σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από την τουρκο-ιρακινή μεθόριο, με απολογισμό τον θάνατο δέκα ανταρτών και ενός Τούρκου επιλοχία, ήρθε να υπενθυμίσει την αντίστοιχη πολύνεκρη ενέργεια στο Silvan τον Ιούλιο του 2011, που είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του προηγούμενου γύρου συνομιλιών με το ΡΚΚ που πραγματοποιούνταν στο Όσλο με βρετανική μεσολάβηση.
Η κυβέρνηση Erdogan χρειάζεται επειγόντως να επιδείξει πρόοδο στο Κουρδικό, προκειμένου να αφήσει πίσω της τη “χαμένη χρονιά” του 2012 και να οδεύσει ενισχυμένη προς τις δημοτικές και κυρίως τις προεδρικές εκλογές του 2014. Την πίεση ενισχύουν αφενός οι φυγόκεντρες τάσεις που έχει δημιουργήσει στην περιοχή η παράταση της συριακής κρίσης και η de facto αυτονόμηση των Κούρδων της Βόρειας Συρίας και αφετέρου το γεγονός ότι η διαδικασία εκπόνησης του νέου τουρκικού Συντάγματος καρκινοβατεί και το κυβερνών κόμμα προσβλέπει στη στήριξη (με τα κατάλληλα ανταλλάγματα) του φικλοκουρδικού κόμματος BDP.
Το εσωτερικό πολιτικό κλίμα είναι θετικό σε μια τέτοια προσέγγιση, εφόσον η τουρκική κοινή γνώμη δεν δείχνει να αντιδρά αρνητικά στην προσέγγιση με τον Ocalan και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει ταχθεί υπέρ των συνομιλιών αφήνοντας μόνο του των ηγέτη της Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης Devlet Bahceli να υποστηρίζει ότι αν είναι θεμιτές οι επισκέψεις στον φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ τότε και αυτός δικαιούται να επισκεφθεί τους κρατούμενους στις φυλακές της Συληβρίας κατηγορούμενους για συμμετοχή στο παρακρατικό δίκτυο Ergenekon. Εκτός των συνόρων, η Ολλανδή rapporteur του Ευρωκοινοβουλίου για την Τουρκία Ria Oomen-Ruijten ετοιμάζει αναφορά ενθαρρυντική των συνομιλιών. Επιπλέον, η τουρκική κυβέρνηση αποφεύγει αυτή τη φορά τη μεσολάβηση τρίτων πλευρών, τις οποίες αντιμετωπίζει με καχυποψία, εξ ού και μετέφερε την εστία των διαπραγματεύσεων στο Ιμραλί.
Ωστόσο, τα εμπόδια παραμένουν, όπως ήρθε να θυμίσει και η επίθεση στην Τσουκούρτζα. Ο σκληροπυρηνικός υπουργός Εσωτερικών Idris Naim Sahin επιμένει ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του ΡΚΚ θα συνεχισθούν.
Ο αντιπρόεδρος και εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος Huseyin Celik δηλώνει ότι μόνος στόχος των συνομιλιών είναι “ο αφοπλισμός της τρομοκρατικής οργάνωσης”. Ο ίδιος ο Erdogan απέκλεισε το Σαββατοκύριακο το ενδεχόμενο μετατροπής της ποινής του Ocalan σε κατ΄ οίκον περιορισμό. Η αμφιθυμία των Τούρκων ιθυνόντων είναι έντονη, όπως κατέδειξε και η παρέμβαση του εγκατεστημένου στις ΗΠΑ πανίσχυρου ιεροκήρυκα Fetullah Gulen, ο οποίος στην εβδομαδιαία ομιλία του μέσω του Herkul.org επικαλέσθηκε τα κατάλληλα κορανικά παραδείγματα για να εξάρει το έργο των “ειρηνοποιών”, τονίζοντας παράλληλα ότι για να διατηρήσει τη διεθνή θέση της η Τουρκία, ως “περήφανο έθνος” θα πρέπει να προχωρήσει σε παραχωρήσεις, που εκ πρώτης όψεως δεν είναι αρεστές.
Την ίδια στιγμή, παραμένει το ερώτημα κατά πόσον το ισχυρό συμβολικό κύρος του Ocalan αρκεί για να ελεγχθούν όλοι οι αγωνιστές του ΡΚΚ από τα όρη Καντίλ του Ιράκ μέχρι την ευρωπαϊκή διασπορά, αλλά και να κινηθούν μονολιθικά όλοι οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών στα νοτιοανατολικά, που επιδιώκουν τη συμμετοχή τους στη διαδικασία και την απελευθέρωση των χιλιάδων ανθρώπων που συνελήφθησαν για συμμετοχή στην οργάνωση-ομπρέλα της ΄Ενωσης Κουρδικών Κοινοτήτων. Ο πραγματικός ηγέτης του RKK Murat Karaυgilan παρενέβη από το Καντίλ για να τονίσει ότι ο οδικός χάρτης της κουρδικής πλευράς έχει κατατεθεί από τις 5 Μαΐου 2011. Ο συμπρόεδρος του BDP Selahattin Demirtaş κατήγγειλε την συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και τη θριαμβολογική ρητορική των κυβερνώντων, υπενθυμίζοντας ότι το δύσκολο στάδιο είναι αυτό της πραγματικής διαπραγμάτευσης επί τη βάσει συγκεκριμένων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, το οποίο δεν έχει ξεκινήσει ακόμη. Εναπόκειται όμως στον ίδιο τον Erdogan να αποδείξει αν το άνοιγμά του εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική (δεκτική στην χορήγηση στους Κούρδους απτών δικαιωμάτων στην αυτοδιοίκηση και την εκπαιδευτική χρήση της γλώσσας τους) ή αποτελεί απλώς μικροπολιτικό χειρισμό.
