Η ειρήνη στο Μάλι περνά από Σαχάρα και Αλγερία
Η εμπλοκή των Γάλλων και των γειτονικών χωρών και το αντίπαλον δέος των Τουαρέγκ
The Guardian
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Ευτυχώς για τους Γάλλους, δεν έχει εμφανιστεί ούτε ίχνος από τους πυραύλους εδάφους-αέρος που λέγεται ότι οι σαλαφιστές μουτζαχεντίν του βόρειου Μάλι έκλεψαν από τη Λιβύη.
Ομως, το να ελέγξει κανείς τον εναέριο χώρο, όπως κάνει η Γαλλία στο βόρειο Μάλι, είναι διαφορετικό από το να κερδίσει τον πόλεμο στο έδαφος και να αποκαταστήσει την ειρήνη.
Η γαλλική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι απλώς προετοιμάζει το έδαφος για επέμβαση του στρατού του Μάλι και των δυνάμεων των γειτονικών χωρών. Αυτό όμως που δεν αναφέρουν είναι ότι ο στρατός του Μάλι έχει χάσει όλες τις αναμετρήσεις με τους αντάρτες Τουαρέγκ στα βόρεια της χώρας από το 1960.
Το βόρειο Μάλι είναι τόσο ξένο για τον μέσο στρατιώτη από το νότιο Μάλι όσο και η τούνδρα της Αλάσκας για έναν πολίτη της Μασαχουσέτης. Η αίσθηση της αποξένωσης θα είναι ακόμη πιο έντονη για τους στρατιώτες από τη Νιγηρία, τη Σενεγάλη, το Μπενίν και την Ακτή του Ελεφαντοστού, που έχουν μάθει να πολεμούν στη ζούγκλα ή στη σαβάνα και ξαφνικά θα βρεθούν στις απέραντες γυμνές πεδιάδες της νότιας Σαχάρας.
Στο έδαφος αυτό, ο ντόπιος Τουαρέγκ ή Αραβας είναι βασιλιάς. Ο Ιγιάντ αγκ Γκάλι, ο Τουαρέγκ που διοικεί τη σαλαφιστική πολιτοφυλακή Ανσάρ Ντίνε, είναι άσος στο αντάρτικο της ερήμου.
Ακόμη κι αν οι στρατιώτες από το Μάλι και τις γειτονικές χώρες καταφέρουν να ανακαταλάβουν τις περισσότερες μεγάλες πόλεις του Βορρά, θα διαπιστώσουν ότι ο εχθρός είναι κατά κάποιο περίεργο τρόπο αόρατος. Οι νέοι της περιοχής που πολεμούσαν για τη μία ή την άλλη ισλαμική κατιμπάτ (ομάδα) θα κρύψουν τα καλάσνικοφ και τους γεμιστήρες και θα φορέσουν την τοπική ενδυμασία. Ενας κατώτατος αξιωματικός από το Λάγος, το Κοτονού ή την Μπαμακό θα δυσκολευτεί πολύ να ξεχωρίσει τον ισλαμιστή από τον αθώο πολίτη και τον απλό νομάδα.
Αυτή τη στιγμή, το κοσμικό εθνικιστικό κίνημα των Τουαρέγκ, το MNLA, παίζει τον ρόλο του καλού παιδιού, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στην προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να απαλλάξει το βόρειο Μάλι από τους ισλαμιστές αντιπάλους τους. Αυτή η προσφορά συνεργασίας όμως γίνεται με τον όρο της αυτονομίας, αν όχι της απόλυτης ανεξαρτησίας των βορείων 2/3 της χώρας – έναν όρο που το Μάλι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα δεχθεί. Ο αγώνας ανάμεσα στο MNLA και στην πολιτοφυλακή Ανσάρ Ντίνε, στην οποία επίσης επικρατούν Τουαρέγκ, θα είναι αδελφοκτόνος.
Οι Αλγερινοί και Μαυριτανοί ηγέτες των ισλαμιστικών ομάδων που τώρα ελέγχουν τον Βορρά της χώρας απλώς θα εξαφανιστούν στην έρημο, πιθανώς περιμένοντας να πολεμήσουν κάποια άλλη στιγμή. Οι Τουαρέγκ, που έχουν δυσφημιστεί από τη σχέση τους με την Αλ Κάιντα του Ισλαμικού Μαγκρέμπ και με άλλες ομάδες «ιερών μαχητών» –συμμαχία που ενέκρινε μόνο μικρό τμήμα της ηγεσίας τους– θα επιστρέψουν εκεί που βρίσκονταν πριν από τη μεγάλη εξέγερση των αρχών της δεκαετίας του ’90. Ενας λαός περιθωριοποιημένος και δαιμονοποιημένος που ζει υπό στρατιωτική κατοχή και βλέπει τον νομαδικό τρόπο ζωής και την κουλτούρα του σταδιακά να εξαφανίζεται.
Είναι κατανοητή η χαρά με την οποία υποδέχθηκαν τα γαλλικά μαχητικά αεροσκάφη οι περισσότεροι κάτοικοι του νότιου Μάλι, αλλά και οι κάτοικοι του Βορρά, που υπέφεραν από την έλευση του δογματικού σαλαφιστικού καθεστώτος τον Aπρίλιο. Ομως, το να επιστρέψει το Μάλι στην κατάσταση που ήταν πριν από την εξέγερση των Τουαρέγκ το 2012 δεν είναι εφικτό. Η γαλλική επέμβαση μπορεί να σταθεροποιήσει την κατάσταση, αλλά η λύση είναι τόσο μακριά όσο ήταν πάντα.
Δραματική εξέλιξη
Τραγική κατάληξη για ομήρους είχε η έφοδος των αλγερινών ειδικών δυνάμεων στο εργοστάσιο άντλησης φυσικού αερίου Ιν Αμενάς στην Αλγερία. Ενοπλοι ισλαμιστές αντάρτες, με βασικό αίτημα τον τερματισμό της γαλλικής επέμβασης στο Μάλι, επιτέθηκαν στο εργοστάσιο και πήραν ομήρους τους εργαζομένους εκεί, Αλγερινούς και ξένους. Το μεσημέρι του Σαββάτου έγινε γνωστό ότι οι αλγερινές ειδικές δυνάμεις, στην τελική έφοδο, σκότωσαν τον τελευταίο πυρήνα των ανταρτών, έντεκα άνδρες, οι οποίοι προηγουμένως –σύμφωνα με τα κρατικά ΜΜΕ της Αλγερίας– είχαν δολοφονήσει τους επτά ομήρους που κρατούσαν. Επίσης, λίγο νωρίτερα είχαν εντοπισθεί στο εργοστασιακό σύμπλεγμα τουλάχιστον 15 αποτεφρωμένα πτώματα, για την αναγνώριση των οποίων καταβάλλονται προσπάθειες.
Ο οπλαρχηγός «κύριος Μάρλμπορο»
Η ταχύτητα με την οποία ισλαμιστές της Σαχάρας κατέλαβαν αλγερινές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου ως αντίποινα για τον γαλλικό πόλεμο στο Μάλι ήταν εντυπωσιακή. Ομως, η ιστορία του επικεφαλής τους, Μοκτάρ Μπελμοκτάρ, είναι πιο περίπλοκη από όσο θα άφηνε να εννοηθεί ο χαρακτηρισμός «Αλ Κάιντα». Οι σχέσεις του Μπελμοκτάρ με την Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου (ΑΚΑΧ) της οποίας οι ηγέτες είναι συμπατριώτες του Αλγερινοί, ψυχράνθηκαν από τον Οκτώβριο. Οπως ανακοίνωσε τότε ο επικεφαλής της ΑΚΑΧ, Αμπντελμαλέκ Ντρουκντέλ, η οργάνωση απομάκρυνε τον Μπελμοκτάρ από τη θέση του υπευθύνου για την τζιχάντ στο βόρειο Μάλι.
Η αιτία των προστριβών, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, δεν είχε σχέση με τον ιερό πόλεμο αλλά με διαφωνίες για το ποιος θα πάρει τη μερίδα του λέοντος από τα έσοδα της μεγάλης επιχείρησης της οργάνωσης, της επιχείρησης απαγωγών. Ο Μπελμοκτάρ, ένας από τους γνωστότερους οπλαρχηγούς της Σαχάρας, έχει το προσωνύμιο «ο άπιαστος», αλλά και «ο κύριος Μάρλμπορο», καθώς από τα χέρια του περνάει το λαθρεμπόριο τσιγάρων και διαμαντιών.
Παρατηρητές θεωρούν πως η καλοσχεδιασμένη επιχείρηση στις εγκαταστάσεις στο Ιν Αμένας αποκλείεται να προετοιμάστηκε στα ελάχιστα εικοσιτετράωρα που μεσολάβησαν από την έναρξη των γαλλικών επιχειρήσεων στο Μάλι ώς την επιδρομή, τα ξημερώματα της 16ης Ιανουαρίου.
