Στο χείλος χρεοκοπίας η κυπριακή οικονομία
Νευρικότητα μετά τη νέα υποβάθμιση και δηλώσεις από Πούτιν και Ε.Ε.
Του Γιάννη Σεϊτανίδη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Μια υποβάθμιση, από τη Standard & Poor's, μια δήλωση, αυτή του προέδρου Πούτιν για τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η Ρωσία θα συνδράμει στη διάσωση της κυπριακής οικονομίας, και μια συνέντευξη, του Τόμας Βίζερ στην «Κ», έφεραν τα πάνω-κάτω στην Κύπρο, η οποία παραμένει στον προθάλαμο του Μνημονίου, με αβέβαιο τον χρόνο κατάληξης των διαπραγματεύσεων.
Μεγάλο ερώτημα παραμένει η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, η οποία εξαρτάται από τις κεφαλαιακές ανάγκες των κυπριακών τραπεζών. Ενδεικτικό της νευρικότητας που επικρατεί είναι ότι θα οριστεί διεθνής συμβουλευτικός οίκος, ο οποίος θα αναλάβει να αναλύσει τη μεθοδολογία που ακολουθεί η Pimco για να καταλήξει στο ύψος των κεφαλαιακών αναγκών των κυπριακών τραπεζών. Ολα αυτά ενώ στις 15 Ιανουαρίου η Pimco αναμένεται να παραδώσει την τελική της έκθεση, οπότε και θα γίνει γνωστό αν η ευρωπαϊκή στήριξη προς τη Λευκωσία θα καταστήσει το χρέος μη βιώσιμο.
Την κατάσταση πιέζει ακόμη περισσότερο η υποβάθμιση από την S&P, που έριξε την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου στο «CCC+» από «Β» (η Ελλάδα έχει καλύτερη αξιολόγηση) λόγω της καθυστέρησης της οριστικής συμφωνίας με την τρόικα, κάτι που αυξάνει, κατά τον οίκο, τον κίνδυνο χρεοκοπίας.
Στο μείζον ζήτημα, το πώς θα χρηματοδοτηθεί η κεφαλαιακή στήριξη του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, η αξία του οποίου ανέρχεται στα 95 δισ. ευρώ (530% του ΑΕΠ, περιλαμβανομένων των δραστηριοτήτων στο εξωτερικό) απάντηση δεν υπάρχει. Τα σενάρια «κουρέματος» συντηρούνται τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, παρά τις δηλώσεις σε ανώτερο επίπεδο (τόσο από τον πρόεδρο Χριστόφια όσο και από τον πρόεδρο του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ) ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν υφίσταται. Μάλιστα, ο κ. Γιουνκέρ το απέκλεισε. Αντίθετο στο «κούρεμα» είναι και το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Ινστιτούτο, το οποίο εκτιμά ότι μια τέτοια κίνηση είναι λάθος και θα αυξήσει, τελικά, την οικονομική βοήθεια προς την Κύπρο.
Πέρα από λόγους αξιοπιστίας της ίδιας της Ε.Ε. (το ελληνικό PSI υποτίθεται ότι ήταν μια μοναδική περίπτωση) υπάρχουν και πρακτικοί λόγοι που καθιστούν απαγορευτικό ένα κυπριακό «κούρεμα». Στη συντριπτική του πλειοψηφία το χρέος, πέραν των 9 δισ. ευρώ, είναι εσωτερικό και βρίσκεται στα χέρια συνταξιοδοτικών ταμείων, ταμείων πρόνοιας, τοπικών συνεταιριστικών τραπεζών και φυσικά των τραπεζών. Ενα «κούρεμα» δεν θα είχε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, καθώς στη συνέχεια θα έπρεπε να στηριχθούν όλοι οι παραπάνω, διότι θα έχαναν σημαντικό τμήμα των αποθεματικών τους.
Τέλος, το ΔΝΤ συνεχίζει να μιλάει με γρίφους, αναφέροντας, σε ανακοίνωσή του ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται για να βρεθούν λύσεις συμβατές με ένα βιώσιμο επίπεδο χρέους.
Ο Τόμας Βίζερ
Την ανησυχία του για τη βιωσιμότητα του κυπριακού χρέους εξέφρασε και ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Eurogroup (EWG) και της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής της Ε.Ε. (EFC), Τόμας Βίζερ, σε αποκλειστική συνέντευξή του στην «Κ», την περασμένη Κυριακή. «Το θέμα της βιωσιμότητας θα μπορούσε να λυθεί εν μέρει με εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις, αλλά και πάλι η κυπριακή κυβέρνηση δεν συμφωνούσε», σημείωσε ο κ. Βίζερ. Ο αξιωματούχους της Ευρωζώνης δεν χρησιμοποιεί τη λέξη «κούρεμα», αν και εμφανίστηκε έντονα προβληματισμένος για την κατάσταση στην Κύπρο.
«Μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου θα έχει υπογραφεί το κυπριακό Μνημόνιο», προέβλεψε ο κ. Βίζερ και αποδίδει την καθυστέρηση αποκλειστικά στην κωλυσιεργία και στην έλλειψη πολιτικής βούλησης από την κυβέρνηση. «Η Κύπρος πίστευε ότι θα ενταχθεί σε ένα ενιαίο πακέτο διευθέτησης με την Ελλάδα και παρά τις προειδοποιήσεις μας, καθυστερούσε. Τώρα, έχασε το τρένο», προσθέτει.
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν πολιτική ένταση και ερωτήματα για τα ποια κυβέρνηση θα υπογράψει το Μνημόνιο -η παρούσα ή η επόμενη- καθώς στις 17 Φεβρουαρίου θα διεξαχθεί ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών. Ο νέος πρόεδρος αναλαμβάνει καθήκοντα την 1η Μαρτίου.
Ο πρόεδρος Χριστόφιας σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Χαραυγή» χαρακτήρισε ανυπόστατα τα όσα δήλωσε ο κ. Βίζερ, επιρρίπτοντας την ευθύνη για την καθυστέρηση στην ίδια την τρόικα, η οποία αναμένει το αποτέλεσμα της Pimco για τις τράπεζες.
Μύχιος πόθος η ρωσική βοήθεια
Ο μύχιος πόθος της κυπριακής κυβέρνησης ήταν να λάβει από τη Ρωσία ένα νέο δάνειο ύψους 5 δισ. ευρώ, για να καλύψει τις δημοσιονομικές ανάγκες και να ασκήσει στη συνέχεια πίεση στις Βρυξέλλες ώστε ο ESM να αναλάβει τη διάσωση των τραπεζών (όπως έγινε στην Ισπανία). Τον περασμένο Ιούνιο, η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε σχετικό αίτημα στις ρωσικές αρχές, ενώ Πούτιν και Χριστόφιας συζήτησαν το ζήτημα σε τηλεφωνική επικοινωνία διάρκειας μισής ώρας που είχαν τον Αύγουστο.
Ο κ. Πούτιν έσβησε την πιθανότητα ενός νέου δανείου κατά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής Ε.Ε. και Ρωσίας, στις Βρυξέλλες. «Το θέμα δεν είναι τα χρήματα, αλλά παίρνω ως δεδομένο ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι της Κύπρου οφείλουν να καθορίσουν τους κανόνες στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και εμείς δεν αισθανόμαστε πολύ άνετα να παρεμβαίνουμε τώρα σ' αυτήν τη διαδικασία», δήλωσε. Η Ρωσία, προσέθεσε, θα μπορούσε να μετάσχει σε μια συνολική επίλυση του προβλήματος για τη σταθεροποίηση της κυπριακής οικονομίας, αφού η Κύπρος ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση με την τρόικα. Από την πλευρά του, πάντως, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας, Σεργκέι Στόρτσακ, διευκρίνισε στο Bloomberg ότι η χώρα του δεν σχεδιάζει να χορηγήσει στην Κύπρο δάνειο ύψους
Τα ανοικτά μέτωπα, η υπαγωγή της Κύπρου και ο ρόλος του ΔΝΤ
Του ανταποκριτή μας στις Βρυξέλλες Nικου Xρυσολωρα
Αυξάνονται, αντί να μειώνονται, τα ανοικτά μέτωπα για την υπαγωγή της Κύπρου στους Ευρωπαϊκούς Μηχανισμούς Σταθερότητας, τη στιγμή που τα ταμειακά διαθέσιμα του νησιού εξαντλούνται και η αβεβαιότητα, εν όψει και των προεδρικών εκλογών της 17ης Φεβρουαρίου εντείνεται.
Οπως προκύπτει από τα προκαταρκτικά στοιχεία της εξωτερικής επιθεώρησης που διεξάγει η εταιρεία Pimco στο κυπριακό χρηματοπιστωτικό σύστημα, τα χρήματα που θα χρειαστούν οι τράπεζες της χώρας θα είναι ακόμη περισσότερα απ’ ό,τι αρχικώς υπολογιζόταν, με αποτέλεσμα το συνολικό κόστος του ευρωπαϊκού πακέτου διάσωσης που θα ζητήσει η Λευκωσία να υπερβεί τελικά το 100% του ΑΕΠ της.
Μολονότι η τελική έκθεση αναμένεται περί τις 15 Ιανουαρίου, η επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεων για τις ανάγκες των κυπριακών τραπεζών (τουλάχιστον 10,5 αντί για 9,3 δισ. ευρώ) δυσχεραίνει περαιτέρω τις ήδη δύσκολες διαπραγματεύσεις μεταξύ τρόικας και Λευκωσίας.
Ο στόχος της ολοκλήρωσης των διαδικασιών για την υπογραφή Μνημονίου στη συνεδρίαση του Eurogroup της 21ης Ιανουαρίου θεωρείται πλέον στις Βρυξέλλες μη ρεαλιστικός. Η Κύπρος μπορεί μόνο να ελπίζει ότι θα υπαχθεί στον μηχανισμό στήριξης μετά το Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου, δηλαδή μόλις λίγες ημέρες πριν από τη διεξαγωγή των προεδρικών εκλογών. Πάντως, το ιδανικό σενάριο, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, θα ήταν να τελεσφορήσουν οι διαπραγματεύσεις πριν από την αποχώρηση του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ από την προεδρία του Eurogroup, καθώς όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου δρα ως ανάχωμα στις απαιτήσεις των «σκληρών του Βορρά».
Οπως έχει επανειλημμένως καταγράψει η «Κ», το ΔΝΤ θέτει μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της βιωσιμότητας, καθώς το ήδη υψηλό δημόσιο χρέος του νησιού θα εκτιναχθεί σε «επίπεδα Ελλάδας» μετά την εκταμίευση των αστρονομικών –για το μέγεθος της κυπριακής οικονομίας– ποσών που απαιτούνται από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς. Οταν όμως, στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup, ορισμένες χώρες ζήτησαν να εξεταστεί και το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης (π.χ. η Φινλανδία), ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Ολι Ρεν, απάντησε πως «αν μετά την Ελλάδα καταφύγουμε σε κούρεμα και για ένα τόσο μικρό κράτος, τότε κανείς δεν θα επενδύει πια στην Ευρωζώνη». Ομοίως, η Γερμανία αντιδρά και στην πρόταση του ΔΝΤ για απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, χωρίς τα χρήματα αυτά να προσμετρηθούν στο δημόσιο χρέος της Κύπρου. Το Βερολίνο θεωρεί ότι μία τέτοια παραχώρηση θα άνοιγε τον δρόμο για ανάλογες κινήσεις ελάφρυνσης χρέους και στην Ισπανία, την Ιρλανδία και την Ελλάδα, ενδεχόμενο στο οποίο αντιτίθενται προς το παρόν τα βορειοευρωπαϊκά κράτη. Με δεδομένο όμως ότι όλες οι «δραστικές» εναλλακτικές για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του κυπριακού χρέους απορρίπτονται από την Ευρωζώνη, γεννάται το ερώτημα αν το ΔΝΤ θα συμμετάσχει τελικά στο κυπριακό πρόγραμμα.
Παρά τις δυσκολίες πάντως, έμπειροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεωρούν ελάχιστες τις πιθανότητες κυπριακού «ατυχήματος». Εξάλλου, όπως διεφάνη και από τη συνέντευξη που παραχώρησε την περασμένη εβδομάδα στην «Κ» ο επικεφαλής του Συμβουλίου Eμπειρογνωμόνων του Eurogroup (EWG), Τόμας Βίζερ, αποδέκτης της έντονης δυσαρέσκειας των Βρυξελλών είναι η συγκεκριμένη –απερχόμενη– κυβέρνηση. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, το κυρίαρχο στην Ε.Ε. Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), στο οποίο ανήκει όχι μόνο η καγκελάριος Μέρκελ, αλλά και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπέι και ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ετοιμάζεται για «μαζική κάθοδο» στη Λευκωσία στις 11 Ιανουαρίου. Ανάμεσα στους βασικούς στόχους της συνόδου του ΕΛΚ, που θα φιλοξενηθεί στο νησί, θα είναι η ανεπιφύλακτη στήριξη του κ. Αναστασιάδη εν όψει των προεδρικών εκλογών, ο οποίος θα παρουσιαστεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως «νέος Μόντι», που θα αλλάξει τις τύχες της χώρας.
