«Οπλο» του Ερντογάν οι Τούρκοι μετανάστες στην Ευρώπη
(Πηγή: The Economist και http://www.kathimerini.gr)
Την επιρροή που ασκεί στους Τούρκους μετανάστες που ζουν στην Ευρώπη περιγράφει σε εκτενές δημοσίευμά του το περιοδικό Economist, επισημαίνοντας ότι ο μεγάλος αριθμός της διασποράς περιπλέκει τις - ήδη τεταμένες - σχέσεις της Ευρώπης με την Τουρκία.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το περιοδικό, τα πράγματα περιπλέκονται τόσο λόγω των υπαρχόντων οικονομικών και στρατιωτικών δεσμών όσο και εξαιτίας της τουρκικής διασποράς που υπολογίζεται στα 6 εκατομμύρια άτομα στη Δυτική Ευρώπη. Εδώ και καιρό ο Ερντογάν βγάζει λόγους σε μαζικές συγκεντρώσεις σε πόλεις, όπως για παράδειγμα η Κολωνία, παροτρύνοντας τους Τούρκους της Ευρώπης να αντισταθούν σε οποιαδήποτε προσπάθεια αφομοίωσής τους.
Στο πλαίσιο αυτό, τους καλεί να μοιραστούν «το θρίαμβό του». Ο Ερντογάν είναι ο πρώτος Τούρκος ηγέτης που έχει ασχοληθεί ενεργά με τη διασπορά γεγονός που αποδεικνύεται από το ποσοστό που συγκέντρωσε στο δημοψήφισμα του Απριλίου για την ενίσχυση των εξουσιών του προέδρου. Το 59% των Τούρκων της διασποράς τάχθηκε υπέρ του.
Ο Sinan Ulgen, αναλυτής στην Κωνσταντινούπολη λέει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος έχει τρεις στόχους:
• Να προωθήσει τα τουρκικά συμφέροντα στην αλλοδαπή
• Να πάρει με το μέρος του τους εθνικιστές στο εσωτερικό
• Να αυξήσει τον αριθμό των ψηφοφόρων του στο πλαίσιο του κλίματος πόλωσης που επικρατεί στη χώρα
Σχέσεις Ευρώπης - Τουρκίας
Οι σχέσεις της Ευρώπης με την Τουρκία πάντοτε χαρακτηρίζονταν από αμοιβαίο ενδιαφέρον αλλά και καχυποψία.
Μετά την επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη το 1898 ο τότε Γερμανός αυτοκράτορας, Γουλιέλμος Β’ γράφει χαρακτηριστικά στο φίλο του, Τσάρο Νικόλαο Β’ «Αν πήγαινα εκεί και ήμουν άθρησκος, σίγουρα θα γινόμουν Μωαμεθανός».
Ωστόσο, η διολίσθηση της Τουρκίας προς τον ολοκληρωτισμό υπό την ηγεσία του Ερντογάν δε γεννά ελπίδες για την ύπαρξη ενός εταίρου που θα βοηθήσει την Ευρώπη του σήμερα να αντιμετωπίσει το προσφυγικό ζήτημα και να καταπολεμήσει την τρομοκρατία. Μάλιστα ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ έχει δηλώσει ότι η Τουρκία απομακρύνεται από την Ευρώπη με μεγάλα βήματα.
Παρά το γεγονός ότι ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους με τις προεκλογικές εκστρατείες του Ερντογάν στις πόλεις τους οι συγκεντρώσεις πολλαπλασιάστηκαν ενόψει της κρίσης των ευρωτουρκικών σχέσεων που προκάλεσε η εκκαθάριση των υποστηρικτών του Γκιουλέν από την Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Ο Γερμανός ΥΠΕΞ είχε εκδώσει ταξιδιωτική οδηγία κατά της Τουρκίας και είχε απειλήσει να κόψει την πίστωση σε εταιρείες που επενδύουν στην Τουρκία ενώ ο Ερντογάν είχε κατηγορήσει την Ολλανδική και τη Γερμανική κυβέρνηση για ναζιστικές τακτικές, όταν είχαν απαγορεύσει τις προεκλογικές εκδηλώσεις Τούρκων υπουργών. Προέτρεψε μάλιστα τους Τούρκους της Ευρώπης να κάνουν τουλάχιστον πέντε παιδιά ως απάντηση στη «χυδαιότητα των Ευρωπαίων.
Σε μεγαλύτερο χάσμα οδηγούνται οι ευρωτουρκικές σχέσεις εν όψει των επικείμενων γερμανικών εκλογών της 24ης Σεπτεμβρίου. Ο Ερντογάν καλεί τους Τούρκους της Γερμανίας να μη στηρίξουν κανένα από τα κόμματα του κυβερνώντος συνασπισμού αλλά ούτε και τους Πράσινους λόγω της εχθρικής τους στάσης προς την Τουρκία. Το Βερολίνο έχει ζητήσει από τον Τούρκο Πρόεδρο να μην αναμιγνύεται στην προεκλογική εκστρατεία για τις εκλογές, ενώ δεν έλειψαν φωνές που ζητούν τη διακοπή της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης προς την Τουρκία ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ και των διαπραγματεύσεων για τελωνειακή ένωση.
Από το 1961 στο σήμερα
Αφετηρία των σύγχρονων γερμανοτουρκικών σχέσεων υπήρξε η υπογραφή μιας σύμβασης το 1961, μιας εκ των πολλών που συμφωνήθηκαν μετά από τη Δυτική Γερμανία, καθώς το τείχος του Βερολίνου τους είχε στερήσει το απαιτούμενο για την ανθίζουσα οικονομία της ανθρώπινο δυναμικό από την ανατολική Ευρώπη. Βάσει της σύμβασης οι Τούρκοι εργάτες θα δούλευαν στη Γερμανία για δυο χρόνια αλλά οι σκληρά εργαζόμενοι μετανάστες άρεσαν στους εργοδότες κι έτσι ζήτησαν την απαλοιφή του όρου αυτού. Παρ’ όλα αυτά οι κυβερνήσεις της Δυτικής Γερμανίας συντηρούσαν το μύθο ότι κάποια μέρα οι εργάτες θα γυρίσουν πίσω στη χώρα τους, την ίδια στιγμή που οι τελευταίοι άρχισαν να φέρνουν μαζί τις οικογένειές τους και να στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία της χώρας.
Παρά τις 2000 αλλαγές σε νομικό επίπεδο που επέτρεψαν στους Τούρκους μετανάστες να αποκτήσουν γερμανική υπηκοότητα, ακόμη υπάρχουν διακρίσεις σε βάρος τους. «Καταλαβαίνω τους ανθρώπους που στηρίζουν τον Ερντογάν, πιστεύουν ότι έτσι δεν είναι πια μόνοι τους», λέει ο Τουρκογερμανός Kemal Dikec.
Η πλειοψηφία των Τούρκων στην Ευρώπη δεν ασχολείται με τα τεκταινόμενα στην Τουρκία. Στη Γερμανία συγκεκριμένα το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα ήταν 49% και οι 800.000 χιλιάδες Τούρκοι που έχουν μόνο γερμανική υπηκοότητα δεν μπόρεσαν να ψηφίσουν. Παρ’ όλα αυτά ανησυχία επικρατεί στους πολιτικούς κύκλους για την επιτυχία του Ερντογάν στους ψηφοφόρους της διασποράς. «Είναι καταστροφικό, άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει σε μια ελεύθερη, δημοκρατική χώρα να ψηφίζουν υπέρ των συνταγματικών αλλαγών του Erdoğan», λέει η Serap Güler, Υφυπουργός Ενσωμάτωσης της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, του μεγαλύτερου ομόσπονδου κρατιδίου της Γερμανίας όπου ζει περίπου το 1/3 των Τούρκων της Γερμανίας.
Η τουρκικής καταγωγής Güler, θεωρεί ότι αυτό είναι το τίμημα για τις αποτυχημένες πρακτικές ενσωμάτωσης που υιοθέτησε η Γερμανία, άλλοι πάλι θεωρούν ότι το δημοψήφισμα φέρνει ξανά στην επιφάνεια το ζήτημα ενδεχόμενης ύπαρξης παράλληλων κοινωνιών.
Ο κοινωνιολόγος Detlef Pollack, θεωρεί ότι η στήριξη προς το Ερντογάν δε συνιστά άρνηση της δημοκρατίας, αλλά έκφραση απείθειας, προσπάθεια έκφρασης μιας προσωπικής ταυτότητας ακόμη και αγανάκτησης. « Το μήνυμά τους είναι: πάρτε μας στα σοβαρά. Είμαστε δημοκράτες αλλά όχι με τους δικούς σας όρους», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ωστόσο έρευνες στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας δείχνουν ότι όλο και μεγαλύτερο ποσοστό Τουρκογερμανών θεωρεί ως πατρίδα του την Τουρκία, ενώ παράλληλα μειώνεται το αντίστοιχο ποσοστό που θεωρεί ως πατρίδα του τη Γερμανία.
Μελέτες του ΟΟΣΑ τοποθετούν τη Γερμανία τελευταία στην κατάταξη ως προς την αποδοχή παιδιών μεταναστών σε «καλά» σχολεία παρά το ότι τα υπάρχοντα συστήματα μαθητείας είναι αποτελεσματικά στην εύρεση εργασίας για τους τελευταίους.
Το θρησκευτικό «χέρι» της Τουρκίας στη Γερμανία
Η Ευρώπη δε φοβάται μόνο για την ύπαρξη υποστηρικτών του Ερντογάν στην τουρκική διασπορά αλλά και ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει αιτία «εισαγωγής» των παθογενειών της Τουρκίας στην Ευρώπη. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, οι επιχειρήσεις των γκιουλενιστών στη Γερμανία έχουν σαμποταριστεί και οι Τούρκοι στη Γερμανία δε θέλουν να μιλούν για θέματα πολιτικής.
Το θρησκευτικό «χέρι» της Τουρκίας στη Γερμανία, DITIB μεγαλώνει το υπάρχον χάσμα όλο και περισσότερο, καθώς έχει κατηγορηθεί για πολιτικοποίηση της θρησκείας ακόμη και για κατασκοπεία σε βάρος του ποιμνίου. Αντίστοιχα προβλήματα έχει αντιμετωπίσει και το Βέλγιο.
Η άλλη όψη του νομίσματος
Πολλοί Τουρκογερμανοί λένε ότι νιώθουν την ανάγκη να δείξουν ότι διαφωνούν με τον Ερντογάν για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των συμπατριωτών τους. Πέρυσι η Άνγκελα Μέρκελ είχε απευθύνει κάλεσμα ώστε να αναπτύξουν υψηλό βαθμό αφοσίωσης στη Γερμανία. Μολαταύτα η κυβέρνηση Μέρκελ έχει ένα δύσκολο έργο, να εξισορροπήσει μεταξύ των υπερβολών του Ερντογάν χωρίς όμως να αποξενώσει τους υποστηρικτές του στη Γερμανία.
Ο Γερμανός ΥΠΕΞ πρόσφατα δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή όπου διαβεβαίωνε τους Τούρκους της Γερμανίας ότι ανήκουν στη χώρα. «Ανήκετε σε εμάς», είπε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, για πολλούς από αυτούς φαίνεται πως είναι ήδη πολύ αργά, υπογραμμίζει ο Economist.
