Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2017

Άρθρο του Σ.Καλεντερίδη για την επόμενη μέρα στο Κουρδιστάν


Κουρδιστάν, η επόμενη μέρα
Σάββας Καλεντερίδης
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα όσα συμβαίνουν στον ιστορικό χώρο της Μεσοποταμίας, όπως ονόμασαν οι Έλληνες την περιοχή που περικλείεται από το ρου του Τίγρη και του Ευφράτη, και συγκεκριμένα στο Ιράκ, τη Συρία και την Τουρκία, που κατέχουν τμήματα της Μεσοποταμίας, είναι οι πιο σημαντικές εξελίξεις από τότε που ορίστηκαν τα σύνορα στην περιοχή μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη Συνθήκη της Λοζάνης (1923) και της Συνθήκη της Άγκυρας (1926).
Εκείνη την περίοδο που καθορίζονταν τα κράτη και τα σύνορά τους, δυο έθνη έμειναν στο περιθώριο, το αρμενικό και το κουρδικό.
Οι Αρμένιοι «εκκαθαρίστηκαν» από την Ανατολία με τη Γενοκτονία, ενώ οι Κούρδοι καταδικάστηκαν να μείνουν στην ουσία υπόδουλοι σε τέσσερα κράτη: το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και την Τουρκία.
Τα κράτη αυτά, παρότι πολυεθνικά, αυτά τα εκατό χρόνια λειτούργησαν ως εθνικά κράτη, ακολουθώντας πολιτικές αφομοίωσης και πολιτιστικής γενοκτονίας στους Κούρδους, ενώ στο Ιράκ έγινε και φυσική γενοκτονία, με τη δολοφονία δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων μετά από επίθεση με χημικά, στην περιοχή της Χαλέπτσε (1988).
Το καθεστώς που ορίστηκε πριν από έναν αιώνα, και τα σύνορα της περιοχής, αρχίζουν να τίθενται εν αμφιβόλω μετά την εισβολή του Σαντάμ Χουσεΐν στο Κουβέιτ, το 1990 και την επακολουθήσασα επιχείρηση «Καταιγίδα της ερήμου», με την οποία μπήκε ο πρώτος θεμέλιος λίθος για τη δημιουργία ενός αυτόνομου κουρδικού κράτους στο Β. Ιράκ - Νότιο Κουρδιστάν, το οποίο αναγνωρίστηκε επίσημα με το Σύνταγμα του 2005. Μετά από δώδεκα χρόνια συνύπαρξης Κούρδων και Αράβων, σιιτών και σουνιτών, ο πρόεδρος της Αυτόνομης Διοίκησης του Κουρδιστάν, Μεσούτ Μπαρζανί, αποφάσισε να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν, παραθέτοντας ένα προς ένα τα προβλήματα και τις αδικίες που υπέστησαν οι Κούρδοι αυτά τα χρόνια από την κυβέρνηση της Βαγδάτης, η οποία συνέχισε τα λάθη του περελθόντος και δεν τους αναγνώρισε ως συνιδιοκτήτες του κράτους, αλλά ως υποτακτικούς της σιιτικής πλειοψηφίας.
Μπορεί κανείς να εκφράσει την άποψή του και να ασκήσει κριτική στον Μπαρζανί για την απόφασή του αυτή, πάντως πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν του άφησαν και πολλά περιθώρια οι κυβερνώντες στη Βαγδάτη για άλλες επιλογές.
Όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση, για τον Μπαρζανί ήταν η στιγμή που έπρεπε να πει «ή τώρα ή ποτέ!».
Τελικά το δημοψήφισμα έγινε με απόλυτη τάξη και χωρίς κανένα παρατράγουδο, παρά τις απίστευτες πιέσεις και απειλές πολέμου που δέχτηκε από το Ιράκ, το Ιράν και την Τουρκία, και τις πιέσεις για αναβολή από τις μεγάλες δυνάμεις, με πρώτες τις ΗΠΑ και την Αγγλία.
Οι πολίτες, που συμμετείχαν σε ποσοστό 72%, αποφάσισαν σε ποσοστό 93% ότι επιθυμούν την ανεξαρτησία, παρότι ήταν γνωστό σε όλους ότι είναι εξαιρετικά πιθανό να κληθούν να πληρώσουν σοβαρό τίμημα για την απόφασή τους αυτή. Ίσα-ίσα, όπως μας πληροφορούν παράγοντες και απλοί πολίτες από την περιοχή, οι απειλές συσπείρωσαν τον κόσμο, ο οποίος φαίνεται αποφασισμμένος να αντισταθεί και να αντιμετωπίσει τα σκληρά μέτρα ή ακόμα και την ένοπλη επέμβαση της Βαγδάτης, της Άγκυρας και της Τεχεράνης.
Όσον αφορά τα τιμωρητικά μέτρα που συζητούνται από το «τρίγωνο του διαβόλου» –όπως αποκαλούν οι Κούρδοι την Τουρκία, το Ιράν και το Ιράκ–, αυτά σε πρώτη φάση αφορούν σταδιακό οικονομικό και εμπορικό αποκλεισμό, με στόχο τον οικονομικό στραγγαλισμό του Κουρδιστάν και τη δημιουργία κύματος λαϊκής δυσαρέσκειας εναντίον του Μπαρζανί, για να μην προχωρήσει στα επόμενα βήματα που είναι η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, οι αναγνωρίσεις από διάφορα κράτη και η κατάθεση αιτήματος στον ΟΗΕ για να γίνει πλήρες μέλος.
Αν αποφασίσουν αυτές οι χώρες να εφαρμόσουν αποκλεισμό, τότε δεν υπάρχει άλλος δρόμος επικοινωνίας με τον έξω κόσμο παρά μόνο το άνοιγμα των συνόρων με τη Ροζάβα, την ντε φάτο αυτοδιοικούμενη περιοχή της Βόρειας Συρίας.
Η Ροζάβα κατοικείται κατά πλειονότητα από Κούρδους, όμως κι αυτή δεν έχει δυνατότητα αυτόνομης επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.
Θα λέγαμε λοιπόν ότι τώρα αρχίζουν τα δύσκολα και ότι ασφαλώς ο Μπαρζανί, προερχόμενος από οικογένεια με πλούσια αγωνιστική και πολιτική παράδοση, και ο ίδιος «βουτηγμένος» στην πολιτική επί μισό και πλέον αιώνα, υπολόγισε και τις αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα. Επίσης, είναι σίγουρο ότι έχει εξασφαλισμένες αναγνωρίσεις από 20-30 κράτη.
Όμως, σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τον όποιο σχεδιασμό, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Κιρκούκ, που ψήφισε κι αυτό για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν με ποσοστό 80%, ήταν το επίδικο δύο παγκόσμιων πολέμων.