Tου Σταύρου Τζίμα
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_02/03/2012_474379)
Αίφνης, και με αφορμή τη συζήτηση στις Βρυξέλλες για χορήγηση στη Σερβία καθεστώτος χώρας υποψήφιας προς ένταξη στην Ε. Ε., ήρθε στην επικαιρότητα «βλάχικο ζήτημα» στα βόρεια σύνορά μας.
Στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών, την Τρίτη, το Βουκουρέστι ήγειρε ζήτημα παραβίασης των δικαιωμάτων των βλάχικων πληθυσμών που ζουν στην ανατολική Σερβία, στα σύνορα με τη Ρουμανία, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση του προέδρου Μπόρις Τάντιτς που κατηγόρησε τη ρουμανική ηγεσία για εκβιασμό: «Εδώ και χρόνια η Ρουμανία προσπαθεί να πείσει τους Βλάχους ότι είναι Ρουμάνοι, ωστόσο οι πιο πολλοί αρνούνται, διατηρώντας την εθνική τους ταυτότητα», δήλωσε χαρακτηριστικά. Δεν προσπαθεί να «πείσει» μόνο τους 40.000 Βλάχους που είναι εγκατεστημένοι στην περιοχή Τίμοκ της Ανατολικής Σερβίας ότι είναι Ρουμάνοι και όχι Σέρβοι, το Βουκουρέστι. Δεκαετίες τώρα, η προπαγάνδα του εργάζεται πυρετωδώς με σκοπό την καλλιέργεια ρουμανικής συνείδησης σε συμπαγείς ομάδες Βλάχων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Και υπάρχουν τέτοιοι πληθυσμοί: στην Ελλάδα με επίκεντρο τον ορεινό όγκο της Ηπείρου, Δυτ. Μακεδονίας και Θεσσαλίας (υπολογίζονται γύρω στις 200.000), στην ΠΓΔΜ με βάση επίσημες απογραφές 8.000, στην Αλβανία 80.000, στη Σερβία 40.000 κ. α., που πάντως στη συντριπτική τους πλειοψηφία αισθάνονται αφομοιωμένοι στην κουλτούρα και τις παραδόσεις των χωρών όπου ζούν από την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ακόμη.
Σε αυτήν την οργανωμένη επιχείρηση δίνουν αφειδώς υποτροφίες σε νέους για να σπουδάσουν σε ρουμανικά πανεπιστήμια, παρέχουν πάσης φύσεως διευκολύνσεις με στόχο να πείσουν το βλάχικο στοιχείο ότι αποτελεί ιστορικά αναπόσπαστο κομμάτι του ρουμανικού έθνους, θεωρία που προωθούν σε μεγάλα ξένα πανεπιστήμια, διεθνή φόρα κ. ά. Μέχρι και ρουμανικά σχολεία είχαν λειτουργήσει με ρουμανικά χρήματα και δασκάλους και βοήθεια των Γερμανών επί Κατοχής στη Θεσσαλονίκη (έκτοτε δεν υπήρξε πρόσφορο έδαφος), ενώ κατά την τελευταία απογραφή στη Σερβία το Βουκουρέστι είχε αξιώσει επίσημα από το Βελιγράδι να αντικατασταθεί ο όρος «Βλάχος», στο ερωτηματολόγιο για την εθνικότητα, με τον όρο «Ρουμανόβλαχος», κάτι βέβαια που δεν αποδέχθηκαν οι Σέρβοι.
Δεν ήρθε λοιπόν ως κεραυνός εν αιθρία η κίνηση του Βουκουρεστίου να εκβιάσει, με μπλόκο της ενταξιακής πορείας της Σερβίας, την αναγνώριση βλάχικης μειονότητας στα ανατολικά της χώρας. Είναι όμως η πρώτη φορά που ήγειρε σε τόσο υψηλό επίπεδο ένα τέτοιο ζήτημα. Να το αποδώσει κανείς σε κίνηση της ρουμανικής διπλωματίας προς εσωτερική κατανάλωση ή να θεωρήσει ότι πρόκειται για ένα ακόμη στοιχείο της βαλκανικής ιδιαιτερότητας, που από το πουθενά αναδεικνύει εθνοτικά ζητήματα, ικανά να προκαλέσουν εντάσεις και τριβές, όταν οι λαοί διεκδικούν να ζήσουν χωρίς σύνορα κάτω από τον ευρωπαϊκό ουρανό, όπου οι εθνοφυλετικές διακρίσεις δεν θα έχουν θέση;
Σε αυτήν την οργανωμένη επιχείρηση δίνουν αφειδώς υποτροφίες σε νέους για να σπουδάσουν σε ρουμανικά πανεπιστήμια, παρέχουν πάσης φύσεως διευκολύνσεις με στόχο να πείσουν το βλάχικο στοιχείο ότι αποτελεί ιστορικά αναπόσπαστο κομμάτι του ρουμανικού έθνους, θεωρία που προωθούν σε μεγάλα ξένα πανεπιστήμια, διεθνή φόρα κ. ά. Μέχρι και ρουμανικά σχολεία είχαν λειτουργήσει με ρουμανικά χρήματα και δασκάλους και βοήθεια των Γερμανών επί Κατοχής στη Θεσσαλονίκη (έκτοτε δεν υπήρξε πρόσφορο έδαφος), ενώ κατά την τελευταία απογραφή στη Σερβία το Βουκουρέστι είχε αξιώσει επίσημα από το Βελιγράδι να αντικατασταθεί ο όρος «Βλάχος», στο ερωτηματολόγιο για την εθνικότητα, με τον όρο «Ρουμανόβλαχος», κάτι βέβαια που δεν αποδέχθηκαν οι Σέρβοι.
Δεν ήρθε λοιπόν ως κεραυνός εν αιθρία η κίνηση του Βουκουρεστίου να εκβιάσει, με μπλόκο της ενταξιακής πορείας της Σερβίας, την αναγνώριση βλάχικης μειονότητας στα ανατολικά της χώρας. Είναι όμως η πρώτη φορά που ήγειρε σε τόσο υψηλό επίπεδο ένα τέτοιο ζήτημα. Να το αποδώσει κανείς σε κίνηση της ρουμανικής διπλωματίας προς εσωτερική κατανάλωση ή να θεωρήσει ότι πρόκειται για ένα ακόμη στοιχείο της βαλκανικής ιδιαιτερότητας, που από το πουθενά αναδεικνύει εθνοτικά ζητήματα, ικανά να προκαλέσουν εντάσεις και τριβές, όταν οι λαοί διεκδικούν να ζήσουν χωρίς σύνορα κάτω από τον ευρωπαϊκό ουρανό, όπου οι εθνοφυλετικές διακρίσεις δεν θα έχουν θέση;
