ZEZA ZHKOY
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_24/03/2012_476847)
Αιώνες μοιάζουν να έχουν περάσει από τη δεκαετία του ’90, όταν κυριαρχούσε η ιδέα της παγκοσμιοποιημένης Νέας Οικονομίας, μιας οικονομίας άυλης, στηριγμένης στην πληροφορική, τις τηλεπικοινωνίες και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, που θα μας απάλλασσε από τις «παλιές» συγκρούσεις για τις πρώτες ύλες.
Η δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα αρχίζει να μοιάζει έντονα με την αρχή του 20ού, με τη γεωπολιτική της ενέργειας στην πρώτη γραμμή της διεθνούς ατζέντας.
Σήμερα οι υπερδυνάμεις αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στο πλαίσιο της πολύπλευρης γεωπολιτικής στρατηγικής της ενέργειας. Ταυτόχρονα, οι αναδυόμενοι οικονομικοί γίγαντες της Ασίας συναγωνίζονται με τις σπάταλες οικονομίες του καταναλωτισμού, της Αμερικής και της Ευρώπης, για τα πεπερασμένα αποθέματα ορυκτών καυσίμων και πρώτων υλών. Το γεγονός αυτό ισχυροποιεί μια άλλη κατηγορία δυνάμεων, τις «δυνάμεις της εκμετάλλευσης». Το χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ρωσία.
Από τη φιλία που επιδιώκει ο κ. Αντώνης Σαμαράς με τη Ρωσία προσπαθεί να αλλάξει την ισορροπία των εξαρτήσεων της χώρας. Πράγματι φαίνεται να υπάρχει αξιόλογος ενεργειακός πλούτος στον ελλαδικό χώρο. Οι ενεργειακοί πόροι και η ανάπτυξη των ελληνορωσικών σχέσεων μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά κομμάτια της ελληνικής στρατηγικής εξόδου από την κρίση. Προφανώς κάθε χώρα οφείλει να αναπτύσσει μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και να διευρύνει τα γεωπολιτικά ερείσματά της. Η ρωσική διείσδυση στην Κύπρο στο πλαίσιο συμφωνιών σε κυβερνητικό επίπεδο με την εκχώρηση σε ρωσικές εταιρείες αδειών για έρευνα-εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, αποκτά ισχυρή δυναμική. Ενώ το ρωσικό κρατικό χρήμα έχει διεισδύσει σημαντικά στο τραπεζικό σύστημα της Μεγαλονήσου.
Παράλληλα, ο Αντώνης Σαμαράς για να δικαιολογήσει τους λόγους για τους οποίους έκανε το σάλτο μορτάλε να στηρίξει την κυβέρνηση Παπαδήμου, το PSI και τη δανειακή σύμβαση, υποστήριξε ότι «χωρίς την κάλυψη της ευρωπαϊκής ομπρέλας δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην ανακήρυξη της ΑΟΖ και στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που κρύβονται στον βυθό των ελληνικών θαλασσών». Τώρα πλέον είναι γεωπολιτική επιταγή! Σύμφωνα με μελέτες, η αξία του φυσικού αερίου της χώρας μας αγγίζει τα 9 τρισεκατομμύρια δολάρια!
Ο κεντρικός στόχος του Σαμαρά είναι η ανακήρυξη της ΑΟΖ και η χρησιμοποίησή της ως ατμομηχανή για την αποπληρωμή του χρέους και την ανάπτυξη. «Μόλις μπήκε η Κύπρος στην Ευρώπη ανακήρυξε την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Και σήμερα μοιράζει συμβόλαια έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων, έχει γίνει το επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος και σπεύδουν να την προσεγγίσουν πολύ ισχυρά κράτη». Και ερωτά: «Θα μπορούσαμε εμείς να προχωρήσουμε, αν απομονωνόμασταν από την Ευρώπη, ή αν μας έβγαζαν από την Ευρώπη;». Ok...
Οι ιδεολογικές διαφορές στον νέο κόσμο δεν είναι τόσο μεγάλες όσο εκείνες του Ψυχρού Πολέμου και του χάσματος μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας. Αποτελεί απόδειξη της μετατροπής ενός άλλοτε θρυμματισμένου κόσμου σε πεδίο αλληλεξαρτήσεων. Οι οποίες όμως δεν είναι ακόμη απολύτως ξεκάθαρες. Οι αλλαγές αυτές ισοδυναμούν και με δραστικές ανακατατάξεις στην ισορροπία δυνάμεων: το (μεταπολεμικό) κέντρο βάρους μετατίθεται σταδιακά από τις δυτικές οικονομίες, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Ευρώπη, προς τις αναδυόμενες οικονομίες και κυρίως την Κίνα.
Η επιστροφή του ευρασιατικού γίγαντα μου θύμισε με καθυστέρηση δεκαετιών τη ρήση: «Eίτε σας αρέσει είτε όχι, η Iστορία είναι με το μέρος μας. Oικονομικά, θα σας θάψουμε». Δήλωση του Σοβιετικού ηγέτη Nικίτα Xρουστσόφ σε δυτικούς διπλωμάτες κατά τη διάρκεια δεξίωσης στο Kρεμλίνο στις 18/11/1956. Στις 25 Δεκεμβρίου του 1991 η κόκκινη σημαία της Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών κατέβαινε από το Kρεμλίνο. Ηταν η μέρα της επίσημης διάλυσης μιας υπερδύναμης που κατέρρεε οικονομικά τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Ομως, στην αρχιτεκτονική της παγκόσμιας οικονομίας, το δολάριο ήταν και παραμένει το βασικό αποθεματικό νόμισμα. H γεωοικονομική πραγματικότητα είναι δεδομένη: Oλα τα βασικά προϊόντα, και κυρίως το πετρέλαιο, αποτιμώνται σε δολάρια. Oλοι δέχονται το δολάριο, επειδή το δολάριο μπορεί και αγοράζει πετρέλαιο. Tο παγκόσμιο εμπόριο έχει γίνει ένα παιχνίδι στο οποίο οι HΠA παράγουν δολάρια και ο υπόλοιπος κόσμος παράγει προϊόντα που μπορεί να αγοράσει το δολάριο. Aπό το 1971 όταν ο πολιτικά αδίστακτος πρόεδρος Ρίτσαρντ Nίξον το απέσυρε, σοφά ποιών, από τον κανόνα χρυσού, το δολάριο έγινε ένα παγκόσμιο νομισματικό εργαλείο, το οποίο οι HΠA -και μόνον αυτές- είναι σε θέση να το χειραγωγούν διαρκώς τυπώνοντας νέο χρήμα.
Σήμερα εξακολουθεί το δολάριο να κατέχει την κυρίαρχη θέση στους διεθνείς οργανισμούς. Και μπορεί ο Μάο Τσε Τουνγκ να έλεγε ότι η ισχύς προέρχεται από την κάννη του όπλου, όμως ο πρόεδρος της Κίνας, Χου Ζιντάο, ορθώς έχει βελτιώσει το απόφθεγμα του προκατόχου του: Στην εποχή του παγκόσμιου εμπορίου και των διεθνών χρηματιστικών συναλλαγών, η ισχύς αναβλύζει είτε από μια πετρελαιοπηγή είτε από ένα βουνό διαθεσίμων δολαρίων. Οι ιδέες για το πώς θα έπρεπε να αναδιαμορφωθεί το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα -με τη δημιουργία ενός νέου συστήματος συναλλαγματικών αποθεμάτων που θα βασίζεται σε ένα νέο παγκόσμιο νόμισμα- είναι ακόμη πρόωρο να προσαρμοστούν στη σύγχρονη οικονομία. Ομως, το Πεκίνο βιάζεται...
