Του Πασχου Μανδραβελη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_24/03/2012_476897)
Κανείς δεν ξέρει πόσο θα κοστίσει παγκοσμίως -σε όρους μείωσης του ΑΕΠ ή έστω σε όρους συμμετοχής των φορολογουμένων- η κρίση. Για την ακρίβεια, κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει το κόστος διάσωσης των αμερικανικών τραπεζών στους φορολογουμένους της υπερδύναμης.
Το μόνο σίγουρο, σύμφωνα με τον Τζον Λάνκαστερ, είναι ότι «ο λογαριασμός φαίνεται τσιμπημένος. Ως προς το καθαρό μέγεθος της μεγάλης λυπητερής, κανείς δεν μπορεί να ξεπεράσει τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η οποία είχε μια φούσκα ακινήτων, μια πιστωτική φούσκα και χρόνια ολόκληρα αυξανόμενων ελλειμμάτων χάρη στα ενθουσιώδη πειράματα του George W. Bush με τον σπάταλο συντηρητισμό του».
Το κανάλι Bloomberg υπολογίζει ότι το κόστος διάσωσης των τραπεζών θα φτάσει τα 7,76 τρισ. δολάρια, δηλαδή 24.000 δολ. κατά κεφαλήν για κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί που ζουν σήμερα στις ΗΠΑ. Ο οικονομολόγος Jim Bianco υπολόγισε σε αποπληθωρισμένες τιμές ότι το Σχέδιο Μάρσαλ, συν το Νιου Ντιλ του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, συν η αγορά της Λουιζιάνας, συν όλες οι διαστημικές δαπάνες της ΝΑSΑ (συμπεριλαμβανομένης της αποστολής ανθρώπου στο φεγγάρι), συν η διάσωση του ασφαλιστικού συστήματος επί προεδρίας Ρέιγκαν, συν οι πόλεμοι στην Κορέα, στο Βιετνάμ και στο Ιράκ κόστισαν (συνολικά) στους Αμερικανούς φορολογουμένους 3,92 τρισ. δολάρια. Για να φτάσει το κόστος διάσωσης, πρέπει να προστεθούν και οι δαπάνες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που σε αποπληθωρισμένες τιμές ανήλθαν σε 3,6 τρισ. δολάρια. Το σχέδιο Ομπάμα για σχεδόν καθολική περίθαλψη των Αμερικανών υπολογίζεται να φτάσει τα 800 δισεκατομμύρια μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, κι αυτό θεωρήθηκε από τους παλαβούς Ρεπουμπλικανούς κάτι σαν... κομμουνισμός.
Και τι αγοράζουν οι φορολογούμενοι από τη μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση στην ιστορία των ΗΠΑ; Για τον Τζον Λάνκαστερ, ελάχιστα πράγματα. «Κατά κανόνα», γράφει, «δεν τα κακαρώνουμε τρώγοντας κομμάτια γυαλί από συσκευασμένα φαγητά, ούτε από φάρμακα με λάθος ετικέτες ούτε σε αεροπορικά δυστυχήματα, επειδή τα σούπερ μάρκετ, οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι αεροπορικές εταιρείες έχουν εσωτερικεύσει την ανάγκη για ασφάλεια. Δεν είναι Τιτάνες της ηθικής, αλλά το έχουν αντιληφθεί: τα ατυχήματα είναι κακά γιατί μπορούν να τους εξαφανίσουν από τον χάρτη. Οι τράπεζες δεν το έχουν αντιληφθεί: έπαθαν ένα καταστροφικό ατύχημα και την έβγαλαν μέλι γάλα, άρα ποιο το κίνητρο να αλλάξουν;».
Χειρότερα: πριν από την κρίση, έγραψαν οι Financial Times, «ανταγωνίζονταν μεταξύ τους 15 τράπεζες. Τώρα υπάρχουν έξι». Γι' αυτό ίσως και τα μπόνους των στελεχών διαρκώς μεγαλώνουν, παρά την κρίση. Η Goldman Sachs «αναγκάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2008 να αποχαρακτηριστεί ως επενδυτική προκειμένου να λάβει την κρατική βοήθεια, μόνο και μόνο για να δηλώσει τον Ιούλιο του 2009 κέρδη ρεκόρ όλων των εποχών - και αντίστοιχα μπόνους», γράφει ο Τζον Λάνκαστερ. «Το σλόγκαν του ιδρυτή της easyjet Στέλιου Χατζηιωάννου «αν νομίζεις ότι η ασφάλεια είναι ακριβή, δες τι συμβαίνει σε ένα ατύχημα...» στην τραπεζική είναι σχεδόν το αντίθετο: «Δεν κάνουμε θέμα την ασφάλεια, αφού αν μας συμβεί ατύχημα, εσείς είστε που πληρώνετε»».
