Των Κατερίνας Σώκου και Ρουμπίνας Σπάθη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_13/11/2011_462761)
Προς εξωτερική βοήθεια φαίνεται να οδεύει η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης
Μέχρι σχετικά προσφάτως ο φόβος που υπέβοσκε στα υψηλά κλιμάκια της Ευρωζώνης αναφορικά με το ενδεχόμενο να βρεθεί στο στόχαστρο των αγορών μια οικονομία «πολύ μεγάλη για να σωθεί» αφορούσε την Ισπανία. Τελικά, όμως, φαίνεται να οδεύει προς εξωτερική βοήθεια η τρίτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης, η Ιταλία.
Το χρέος της ανέρχεται προς το παρόν στο 120% του ιταλικού ΑΕΠ, όσο δηλαδή ήταν και της Ελλάδας όταν βρέθηκε στην ανάγκη να προσφύγει σε εξωτερική βοήθεια. Σε απόλυτους αριθμούς, όμως, ανέρχεται σε 1,9 τρισ. ευρώ και η οικονομία των περίπου 1,7 τρισ. ευρώ αναμφίβολα είναι εξίσου «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει» όσο και «πολύ μεγάλη για να σωθεί». Ιδιαίτερα αν πρέπει να σωθεί από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης.
Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που την αντιδιαστέλλει με την Ελλάδα το περιοδικό Economist, τονίζοντας πως «η Ελλάδα είναι σημαντική γιατί θέτει δεδικασμένα για το ευρώ. Η Ιταλία πολύ περισσότερο, γιατί είναι τεράστια. Είναι πλέον σαφές πως η Ιταλία θα γίνει η δοκιμασία διά της οποίας το ευρώ θα καταστραφεί ή θα επιβιώσει». Η χώρα παρουσιάζεται ως η πιο επικίνδυνη οικονομία του κόσμου από το περιοδικό Time, ενώ η εφημερίδα Le Monde αναρωτιόταν την Παρασκευή στο πρωτοσέλιδό της αν, μετά την Ελλάδα και την Ιταλία, ακολουθεί η Γαλλία. Βεβαίως, η Ιταλία δεν έχει ακόμα χρεοκοπήσει. Το χρέος της, παρότι υψηλό, έχει σχετικά υψηλό μέσον όρο ωρίμανσης, ενώ η χώρα παρουσιάζει πρωτογενές πλεόνασμα.
Είναι γεγονός ότι συνολικά τα χρέη του ιδιωτικού της τομέα είναι περιορισμένα για τα δεδομένα των ανεπτυγμένων οικονομιών. Οπως τονίζει ο Economist, όσο λιγότερος θα είναι ο πλούτος που θα καταλήξει στο εξωτερικό για να εξυπηρετήσει χρέη, τόσο περισσότερος παραμένει στο εσωτερικό της χώρας για να φορολογηθεί. Στη δίνη της κρίσης χρέους, όμως, οι αγορές δεν δείχνουν να ακολουθούν αυτήν τη συλλογιστική. Στη διάρκεια της εβδομάδας που πέρασε, οι αποδόσεις των δεκαετών της ομολόγων υπερέβησαν το επίπεδο του 7,5%, κοντά στο οποίο βρισκόταν η Ελλάδα όταν προσέφυγε σε εξωτερική βοήθεια. Εν ολίγοις, βρίσκονται κοντά σε απαγορευτικά επίπεδα, και σύμφωνα με τον οικονομολόγο Νουριέλ Ρουμπινί, η Ιταλία όχι μόνον οδεύει προς τον μηχανισμό στήριξης (EFSF) με εναλλακτική λύση μια αναδιάρθρωση του χρέους της, αλλά είναι πλέον πιθανή μια επιστροφή της στη λιρέτα.
Αναμφίβολα ο EFSF δεν έχει αρκετούς πόρους ώστε να στηρίξει την Ιταλία, ενώ το σχέδιο να αυξηθούν τα κεφάλαιά του στο 1 τρισ. ευρώ δεν προχωρεί βάσει του σχεδίου. Οι κραδασμοί που είναι ικανή να προκαλέσει η Ιταλία στην ευρύτερη Ευρωζώνη δεν είναι ευκαταφρόνητοι. Οπως προειδοποίησε ο Τζέικομπ Κίρκεγκααρντ του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών, μια κατάρρευση της Ιταλίας θα απειλήσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τελικά την οικονομία, καθώς «τα τελευταία 50 χρόνια δεν είχαμε ποτέ μια αναδιάρθρωση χρέους από πλευράς μιας βιομηχανικής χώρας γι' αυτό και είναι ουσιαστικός ο κίνδυνος της μετάδοσης». Ηχηρή ήταν, άλλωστε, η προειδοποίηση του Ρώσου πρωθυπουργού, Βλαντιμίρ Πούτιν, πως «η κατάρρευση της Ιταλίας θα είναι καταστροφή και πρέπει να αποτραπεί».
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Πολλοί προσβλέπουν πλέον στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την καλούν να συνεχίσει τις αγορές ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης. Με τις αγορές ιταλικών και ισπανικών ομολόγων, η ΕΚΤ κατόρθωσε το καλοκαίρι να αναχαιτίσει την άνοδο του κόστους δανεισμού των δύο χωρών. Οχι, όμως, και την εβδομάδα που πέρασε. Αυξάνονται, έτσι, διαρκώς οι φωνές που καλούν την ΕΚΤ να λειτουργήσει ως ύστατος δανειστής. Οι αντιστάσεις είναι, όμως, σθεναρές τόσο από τη Γερμανία όσο και από την ίδια την ΕΚΤ, με προεξάρχοντα τον νέο επικεφαλής της Μάριο Ντράγκι. Αντ' αυτού προτείνονται σχέδια, όπως των «πέντε σοφών» της Γερμανίας για τη δημιουργία ενός είδους ευρωομολόγου, του Ντανιέλ Γκρος που προτείνει να λειτουργήσει το EFSF ως τράπεζα, ή του Τζορτζ Σόρος να εγγυηθεί το EFSF τις τράπεζες, ώστε να μη χρειαστεί η άμεση ανακεφαλαιοποίησή τους, κάτι που θα στερούσε πολύτιμα κεφάλαια από τα κράτη που βρίσκονται σε δυσκολία.
Ολα αυτά έχουν στόχο να λειτουργήσουν ως αντιπυρική ζώνη, καθώς ο κίνδυνος διάλυσης του ευρώ έχει αυξηθεί. Οι πληροφορίες ότι η Αγκελα Μέρκελ και ο Νικολά Σαρκοζί εξετάζουν τη δημιουργία νέου, πιο κλειστού «κλαμπ» χωρών του πυρήνα της Ευρωζώνης, προκαλεί εκ νέου αναστάτωση στις αγορές. Τέτοιες φήμες καθιστούν δυσκολότερο για την ΕΚΤ να πείσει τις αγορές πως το ευρώ «ήλθε και θα μείνει».
