Η οικονομία ανέτρεψε τον διάδοχο μιας ελληνικής δυναστείας
Του Landon Thomaw Jr. / The New York Times
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_09/11/2011_462131)
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο οποίος εξελέγη πρωθυπουργός της Ελλάδας το 2009, είναι γιος και εγγονός δύο δημοφιλών πρωθυπουργών. Δύο χρόνια μετά την εκλογή του όμως, με την Ελλάδα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και της πιθανής εξόδου από το ευρώ, ούτε καν το επώνυμο Παπανδρέου δεν μπορούσε να τον σώσει.
Η δέσμευσή του να αποχωρήσει από τον θώκο του δεν είναι μόνο ένα συντριπτικό πλήγμα σε μία από τις πιο ανθεκτικές πολιτικές δυναστείες στην Ευρώπη. Μπορεί ενδεχομένως να δρομολογήσει ριζικές αλλαγές στο παρωχημένο σοσιαλιστικό κόμμα που ιδρύθηκε από τον πατέρα του κ. Παπανδρέου και αποτέλεσε τροχοπέδη στην προώθηση πολλών οικονομικών και πολιτικών αλλαγών που ήθελε να υλοποιήσει ο ίδιος. «Νομίζω ότι ο Παπανδρέου ήθελε τις μεταρρυθμίσεις, αλλά το κόμμα του τον εγκατέλειψε», λέει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, ένας από τους λίγους πολιτικούς που κατάφεραν να αναδειχθούν ενώ βρίσκονταν έξω από το νεποτικό πολιτικό σύστημα και τα μονολιθικά πολιτικά κόμματα της Ελλάδας. Η παραπάνω αποτίμηση μπορεί να είναι πολύ γενναιόδωρη. Πολλοί επικριτές του Παπανδρέου επισημαίνουν ότι έχασε πολλές ευκαιρίες να αδράξει τη στιγμή και να αλλάξει εκ βάθρων όλα εκείνα τα φθοροποιά στοιχεία του ελληνικού κράτους, το οποίο μετά από χρόνια κακοδιαχείρισης και υπέρμετρου δανεισμού έφερε το ελληνικό έθνος στα πρόθυρα της πτώχευσης. Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, ο 59χρονος κ. Παπανδρέου δεν είχε την αστείρευτη πολιτική αποφασιστικότητα που χαρακτήριζε τον πατέρα του και τον παππού του. Τα νεανικά του χρόνια ήταν περιπετειώδη, λόγω της εξορίας του πατέρα του. Γεννήθηκε στη Μινεσότα και έζησε στο Μπέρκλεϊ, στον Καναδά και στη Σουηδία. Υποστήριξε πολιτικά κινήματα της δεκαετίας του 1960 και του 1970, όπως η οικολογία και η νομιμοποίηση των ναρκωτικών, στόχοι που παραπέμπουν πίσω στα χρόνια της κιθάρας, όταν ήταν φοιτητής και στο Κολέγιο Amherst, στην ύπαιθρο της Μασαχουσέτης. Ο συγκάτοικός του, Αντώνης Σαμαράς, είναι σήμερα ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα και συμφώνησε να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνεργασίας, υπό τον όρο της παραίτησης του κ. Παπανδρέου.
Ο κ. Παπανδρέου μπήκε στην πολιτική στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και άρχισε να χτίζει τη δική του πολιτική ταυτότητα. Εξελέγη πρωθυπουργός τον Οκτώβριο 2009, μετά πέντε χρόνια διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, που στιγματίστηκαν από σκάνδαλα διαφθοράς, βίαιες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και εντεινόμενη οικονομική αστάθεια. Δεν είχε επαρκώς προετοιμαστεί για το σοκ που προκάλεσε η αποκάλυψη ότι το δημόσιο έλλειμμα ήταν διπλάσιο από όσο έλεγε η προηγούμενη κυβέρνηση. Εχοντας σπουδάσει κοινωνιολογία, ο κ. Παπανδρέου αναγκάστηκε να μάθει γρήγορα τι σημαίνουν πολύπλοκοι όροι όπως η διαφορά μεταξύ οργανωμένης και ανεξέλεγκτης πτώχευσης. Μολονότι αντιλαμβανόταν, τουλάχιστον θεωρητικά, πόσο επείγουσα ήταν η ανάγκη συρρίκνωσης του υπερμεγέθους δημόσιου τομέα, στην ουσία δεν έκανε τίποτα γι’ αυτό, αφού ήταν ένας άνθρωπος του οποίου το κόμμα όφειλε την ύπαρξή του στις διασυνδέσεις του με τα ισχυρά συνδικάτα του Δημοσίου.
Γιος Αμερικανίδας μητέρας, όσοι τον γνωρίζουν τον περιγράφουν ως άνθρωπο που ασχολείται με τις λεπτομέρειες, του αρέσουν η γυμναστική και τα ηλεκτρονικά γκάτζετ, καθώς και οι ατελείωτες λίστες με τις επιλογές και τα πράγματα που έχει να κάνει. Μιλάει καλύτερα αγγλικά παρά ελληνικά, γεγονός που έχει στηλιτευτεί από τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης. Οι επικριτές του, όμως, λένε ότι, ενώ δεχόταν διαρκώς πάμπολλες προτάσεις, ποτέ δεν ανέπτυξε τη δική του φωνή για το τι πρέπει να γίνει. Ποτέ δεν κατάφερε να δώσει πειστικά επιχειρήματα στους πολίτες υπέρ της λιτότητας. Δεν μπόρεσε ποτέ να υψωθεί στο μέγεθος ενός Τσώρτσιλ το 1939, λέει ο οικονομολόγος Γιάννης Βαρουφάκης, ο οποίος ήταν κάποτε σύμβουλος του κ. Παπανδρέου: «Σε στιγμές σαν κι αυτές, χρειάζεσαι πραγματικούς ηγέτες», προσθέτει ο κ. Βαρουφάκης. Από την άλλη πλευρά, ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, υποστηρίζει ότι θα πρέπει να κρίνουμε τον κ. Παπανδρέου με βάση την κατάσταση που κληρονόμησε και η οποία του άφηνε ελάχιστο χώρο ελιγμών. Ρωτήσαμε τον κ. Παπακωνσταντίνου ποιο είναι το κύριο μάθημα που έμαθε ο κ. Παπανδρέου αυτά τα δύο χρόνια. Η απάντησή του ήταν μονολεκτική: «Οικονομικά».
