Μετά το σοκ της πτώσης
Tου Στέφανου Κασιμάτη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_155_20/11/2011_463594)
Λένε ότι μετά το ψυχολογικό σοκ που προκαλεί μία πτώση –πτώση από μοτοσικλέτα, από άλογο, γιατί όχι και από ποδήλατο– είναι απαραίτητο να ανεβείς ξανά αμέσως, ώστε να μην αποκτήσεις μόνιμη φοβία.
Σωστή συμβουλή, υπό την προϋπόθεση όμως ότι δεν έχεις τσακιστεί. Ο Γιώργος Παπανδρέου, ως δεινός σπόρτσμαν, οπωσδήποτε την έχει υπόψη και, με τη συμπεριφορά του το τελευταίο διάστημα, δείχνει ότι αυτό ακριβώς προσπαθεί να κάνει: «ΚΒΟ», δηλαδή «keep buggering on» για να το πούμε με τους όρους του Ουίνστον Τσώρτσιλ, το παράδειγμα του οποίου η κυβέρνηση των Γιώργου - Μπένι κατάφερε να παρωδήσει όσο μπορούσε.
Η διαφορά όμως από μια απλή πτώση με το ποδήλατο είναι ότι η ζημία δεν περνάει με μια εξέταση στο νοσοκομείο και λίγες μέρες ανάπαυση στο σπίτι. Η συντριβή στις Κάννες ήταν ολοκληρωτική για το γόητρο του Γιώργου και αυτό το έχουν πλέον καταλάβει οι πάντες. Η ρητή και απερίφραστη απειλή εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη ταρακούνησε ολόκληρη την κοινωνία. (Δεν είναι τυχαίο ότι ώς και η παλαβή Αριστερά προς στιγμήν έδειξε να σοβαρεύεται, μπροστά στο ανείπωτο, που ξαφνικά είχε ειπωθεί...). Επιπλέον, το φιάσκο των Καννών δεν ήταν ένα μεμονωμένο ατυχές γεγονός. Επρόκειτο για το έσχατο σκαλοπάτι της καθοδικής πορείας. Μιας πορείας, όπου το ακατονόμαστο γινόταν πάντα, στην επομένη φάση, κοινός τόπος στα χείλη όλων. Θυμηθείτε: Χρεοκοπία, αποτυχία εκπλήρωσης στόχων, «κούρεμα», τώρα φθάσαμε πια να μιλούμε και για έξοδο από το ευρώ. Με τον τρόπο αυτόν έγινε κατανοητός –στην Ελλάδα και το εξωτερικό– ο εξευτελισμός στις Κάννες, γι’ αυτό άλλωστε το γεγονός αποδείχθηκε η κρίσιμη καμπή στις πολιτικές εξελίξεις, που οδήγησε σε κυβέρνηση συνεργασίας έστω και με το ζόρι. Και σαν να μην έφταναν αυτά, ήλθε και η φάρσα με την υποψηφιότητα Πετσάλνικου για την πρωθυπουργία, ώστε η αποτυχία του Γιώργου Παπανδρέου να εμπεδωθεί πλήρως.
Εντούτοις, ο Γιώργος Παπανδρέου προσπαθεί να διασκεδάσει το πασιφανές, συνεχίζοντας σχεδόν κανονικά: Παριστάνει τον πρωθυπουργό και συγκαλεί συμβούλιο των κυβερνητικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Ανακοινώνει τηλεφωνικές συνομιλίες του με ξένους ηγέτες που τον καθυβρίζουν και διοχετεύει στον Τύπο πληροφορίες για το περιεχόμενο των συνομιλιών, που όμως δεν διασταυρώνονται και από την άλλη πλευρά. Στο πλαίσιο αυτό τοποθετείται και προσπάθεια του Παύλου Γερουλάνου –του κορυφαίου στον αποδεκατισθέντα χορό των κηπουρών– να βγάλει την μπάλα έξω από το γήπεδο του Γιώργου, μιλώντας για «καινούργια τοποθέτηση του ΠΑΣΟΚ μέσα στην ελληνική κοινωνία», στην οποία διαδικασία υποτίθεται ότι τα πρόσωπα δεν έχουν σημασία.
(Παρεμπιπτόντως, όταν ο υπουργός Πολιτισμού υποστηρίζει ότι «το να ψάχνεις απλώς αρχηγό αφήνει την ίδια έλλειψη σύνδεσης του ΠΑΣΟΚ με την κοινωνία», δεν αισθάνεται ότι το επιχείρημα πάσχει, εφόσον το ΠΑΣΟΚ διατηρεί τον ίδιο αρχηγό, εκείνον ο οποίος έδειξε σε όλους πού ακριβώς γράφει την κοινωνία όταν διακυβεύεται το σαρκίον του;).
Βέβαια, για να δούμε το θέμα και από την πλευρά του Γιώργου Παπανδρέου, η απόφαση να φύγει, όσο και αν είναι ηθική υποχρέωσή του, θα έχει δυσβάστακτες προσωπικές –ενδεχομένως και οικογενειακές– συνέπειες. Ο λεπτότερος τρόπος, για να σας δώσω μία ιδέα αυτών των συνεπειών, είναι να σας μεταφέρω το γεγονός που καταγράφει ο διακεκριμένος Βρετανός δημοσιογράφος και ιστορικός Πολ Τζόνσον, στο βιβλίο του «Brief Lives», σχετικά με τη μοναδική συνάντηση που είχε στη ζωή του με τον 16ο δούκα του Norfolk: Τον ρώτησε, αν δεν ήταν δούκας, τι θα ήθελε να είναι στη ζωή. Κατάπληκτος ο δούκας του είπε: «Μα πάντα ήμουν δούκας. Δεν μου συνέβη να σκεφθώ ποτέ τι άλλο θα μπορούσα να είμαι». Εδειξε να συλλογίζεται για λίγο και έπειτα πρόσθεσε: «Μπάτλερ. Αυτή είναι μια δουλειά για την οποία ξέρω πολλά»...
Να επανέλθω, όμως, στην επομένη ημέρα του ΠΑΣΟΚ, που πλησιάζει. Ποια είναι η στάση των επίδοξων διαδόχων; Ο καθένας κάνει το δικό του παιγνίδι και οι συμμαχίες είναι μόνον περιστασιακές. Ο Βενιζέλος επιδιώκει να βρίσκεται όσο πιο κοντά μπορεί στην καρέκλα που ονειρεύεται και, γι’ αυτό, κατά το πρώτο δεκαήμερο του μηνός, έδωσε ένα αληθινό ρεσιτάλ κυβιστήσεων, αναστροφών, αιωρήσεων κ.λπ., με ομολογουμένως σπάνια χάρη για τον όγκο του, αλλά και με απόλυτη απουσία ντροπής. Το τελευταίο δεν ξαφνιάζει: η εγγύτητα στην πραγμάτωση του ονείρου του εξουδετερώνει κάθε αίσθηση ντροπής. (Αν είχε ποτέ από αυτήν, εδώ που τα λέμε...).
Ο Λοβέρδος τρέμει μην τυχόν ξοδέψει το πολιτικό κεφάλαιο που ανέλπιστα μάζεψε στο υπουργείο Εργασίας και, για τον λόγο αυτόν, έχει αποφύγει επιμελώς να κάνει τίποτε το σημαντικό στο Υγείας - εκτός, βέβαια, από επικοινωνία. (Είναι περίεργο, π.χ., πώς συμβαίνει να αυξάνονται οι δαπάνες των νοσοκομείων, ενώ θα έπρεπε να μειώνονται...). Είναι ο φόβος της φθοράς, που τον κάνει επίσης να τίθεται υπέρ της διατήρησης του status quo στο ΠΑΣΟΚ, επί του παρόντος τουλάχιστον. Η Διαμαντοπούλου κερδίζει μεγάλες συμβολικές μάχες, π.χ. των πανεπιστημίων, αλλά χάνει άλλες, εξίσου μεγάλες και συμβολικές, π.χ. των βιβλίων, εξαιτίας της ίδιας φοβίας που κατατρύχει και τον Λοβέρδο. Η υπουργός Παιδείας λέει πότε πότε καμιά κουβέντα για να σπρώξει τα πράγματα, αλλά κυρίως υιοθετεί τη λεγόμενη τακτική Κωνσταντίνου: Παίρνει αυστηρό ύφος δασκάλας, για να δείξει τη δυσαρέσκειά της, όπως ο τελευταίος άναξ στην περίφημη φωτογραφία με την κυβέρνηση Κόλλια.
Ο Χρυσοχοΐδης, δημοφιλής λόγω του ρόλου του στην εξάρθρωση της τρομοκρατικής οργάνωσης «17Ν», πιέζει κινούμενος πάντα εντός των ορίων της πασοκικής ευπρεπείας, κυρίως όμως αγωνίζεται να ενισχύσει το αριστερό προφίλ του και επιδιώκει συμμαχίες με τους Παπουτσήδες. Από τον εσμό των τελευταίων –τους οποίους είναι σωστότερο να λέμε «Παπουτσοσκανδαλίδηδες»– ουδείς έχει ελπίδες μόνος του. Ολοι μαζί όμως εκπροσωπούν το βαθύ ΠΑΣΟΚ των μηχανισμών του παλαιοκομματισμού. Η παρουσία αυτών σε ένα ΠΑΣΟΚ υπό νέα ηγεσία θα είναι μάλλον ανασταλτικός παράγων, όπως ήταν και επί Γιώργου Παπανδρέου. Εντούτοις, ώσπου να αναδυθούν τα νέα σχήματα, που θα αλλάξουν το κομματικό τοπίο της Μεταπολίτευσης, φρόνιμο είναι να μην υποτιμάται ο ρόλος τους στο ΠΑΣΟΚ.
Το κοινό στοιχείο στις στάσεις των επίδοξων διαδόχων είναι ότι κανείς τους δεν τολμά να κινηθεί πρώτος, διότι γνωρίζει ότι, αν το κάνει, το πιθανότερο είναι να πέσει ηρωικά, ανοίγοντας τον δρόμο για κάποιον άλλον. Ετσι όλοι περιμένουν το κορόιδο που θα φωνάξει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός, αφού στην ιστορία μας δεν υπάρχει παιδάκι. (Αν και ορισμένοι πιστεύουν ότι το παιδάκι είναι καθισμένο στον θρόνο...). Αυτό που υπαγορεύει τη διστακτικότητά τους είναι ότι η πρωτοβουλία, για το άνοιγμα νέου κεφαλαίου στο ΠΑΣΟΚ, είναι στα χέρια του Γιώργου Παπανδρέου και κανενός άλλου. Τις επόμενες ημέρες θα φανεί κατά πόσον ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αντιλαμβάνεται ότι η παραμονή του στην ηγεσία φθείρει τάχιστα το κόμμα του και προκαλεί στον κόσμο αποστροφή, που ενδέχεται να εξελιχθεί σε απέχθεια. Ο λόγος είναι ότι η επιμονή αυτή υπενθυμίζει διαρκώς στον κόσμο αυτό που αποκαλύφθηκε με τους χειρισμούς του τελευταίου καιρού και τον πλήγωσε περισσότερο: Την πολιτική που θέτει το κομματικό και προσωπικό συμφέρον υπεράνω του εθνικού. Σε τελευταία ανάλυση, η οικειοθελής και ομαλή αποχώρηση του Γιώργου Παπανδρέου δεν συνεπάγεται απαραιτήτως το τέλος του στην πολιτική. Ο αείμνηστος Λέων Καραπαναγιώτης συνήθιζε να λέει ότι, για έναν πολιτικό, είναι καλύτερο να λένε «πούντος;» παρά «νάτος!».
