Αποκαθήλωση και αναγέννηση
Tου Κώστα Iορδανίδη
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_2_13/11/2011_1296797)
Με την ανάδειξη του κ. Λουκά Παπαδήμου στο πρωθυπουργικό αξίωμα της χώρας, ολοκληρώνεται η αποκαθήλωση του κ. Γιώργου Παπανδρέου από την ελληνική πολιτική σκηνή. Η θητεία του πρώην πρωθυπουργού στο αξίωμα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ έληξε τυπικά πριν από δύο ημέρες και οι πιθανότητες επανεκλογής του κ. Παπανδρέου είναι σχεδόν μηδενικές.
Η χώρα εξασφάλισε πρωθυπουργό με αδιαμφισβήτητο τεχνοκρατικό κύρος σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, στο πρόσωπο του κ. Παπαδήμου, που φρόντισε, ωστόσο, μετά την έξοδό του από το Προεδρικό Μέγαρο την Πέμπτη να τονίσει ότι δεν είναι πολιτικός. Για να ολοκληρωθεί η εικόνα του πολιτικού συστήματος είναι απαραίτητο να προσδιορισθεί ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Η ανταρσία δεκάδων βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, την περασμένη Τετάρτη, όταν πληροφορήθηκαν ότι ο απελθών πρωθυπουργός είχε προτείνει ως διάδοχό του τον κ. Φίλιππο Πετσάλνικο, καταδεικνύει ότι το «Κίνημα» που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και κυριάρχησε πολιτικά στα χρόνια της μεταπολιτεύσεως είναι δραματικά διχασμένο.
Παράλληλα, η απαξίωση του πολιτικού συστήματος έχει διαμορφώσει «αίτημα» αναγεννήσεώς του εκ βάθρων. Δεν πρόκειται για εύκολη υπόθεση. Εάν αναζητήσει κάποιος ιστορικό προηγούμενο, δεν θα το εντοπίσει ασφαλώς στη μεταπολίτευση, διότι οι βασικοί της πρωταγωνιστές ανήκαν στο παλαιό καθεστώς. Θα πρέπει να ανατρέξει στη δεκαετία του ’50, όταν ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος δημιούργησε τον Εθνικό Συναγερμό, προσείλκυσε έναν μεγάλο αριθμό βουλευτών των Φιλελευθέρων και εσάρωσε στις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου 1952. Η είσοδος του Παπάγου στην πολιτική αποδίδεται στον Αμερικανό πρέσβη Τζον Πιουριφόι, και ασφαλώς συνέβαλε στην πολιτική σταθερότητα της χώρας.
Η άλλη αποφασιστική παρέμβαση προήλθε από τον Βασιλέα Παύλο, που παρά την εκδηλωθείσα προτίμηση των βουλευτών του Συναγερμού υπέρ του Στέφανου Στεφανόπουλου, ανέθεσε την ηγεσία της κυβερνήσεως και του κόμματος -μετά τον θάνατο του Στρατάρχου στις 4 Οκτωβρίου 1955- στον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Η επιλογή του Βασιλέα Παύλου εξασφάλισε την ανανέωση της ηγεσίας της ελληνικής Δεξιάς, έως ότου επήλθε η ρήξη του Καραμανλή με τα Ανάκτορα, που οδήγησε στην πτώση του παλαιού καθεστώτος. Διερωτάται εύλογα κανείς εάν το εγχείρημα του ’50 μπορεί να επαναληφθεί με την Ευρωπαϊκή Ενωση να διαδραματίζει παρόμοιο ρόλο. Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, ωστόσο, παρά μόνον ως φάρσα.
Απομένει το καίριο θέμα του εκσυγχρονισμού της χώρας, που εκκρεμεί από την εποχή του Οθωνος. Εάν ο εκσυγχρονισμός απέτυχε στην Ελλάδα, είναι διότι επιχειρήθηκε από μία ελίτ, προσδεδεμένη στο ευρωπαϊκό ιδεώδες και αποξενωμένη από την πλειοψηφία των Ελλήνων. Το ίδιο αίτημα ταλάνισε την Οθωμανική Αυτοκρατορία από την εποχή του Σουλτάνου Αμπντούλ Μεσίντ.
Διαδοχικές απόπειρες εκσυγχρονισμού οδήγησαν στη διάλυση της Αυτοκρατορίας και σε αναγκαστικές προσαρμογές που επέβαλε με τρόπο δικτατορικό ο Μουσταφά Κεμάλ. Εκσυγχρονισμό συμβατό με το λαϊκό αίσθημα επιχειρεί -με επιτυχία έως τώρα- μόνον ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το πείραμα έχει ευρύτερο ενδιαφέρον.
