Ενα ταξίδι έβαλε «φωτιά» στη συμμαχία Ευρώπης - ΗΠΑ
ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Ηταν αυτή η εβδομάδα που σήμανε το τέλος της Δύσης όπως την ξέραμε; Υπήρξε το ταξίδι του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ καταλυτικό για την πλήρη διάρρηξη των σχέσεων της Ευρώπης με τις ΗΠΑ;
Αυτή είναι η πλέον διαδεδομένη άποψη μεταξύ των ξένων αρθρογράφων, ορισμένοι εκ των οποίων επιρρίπτουν ευθύνες για την εξέλιξη και στην καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο αναλυτής των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» Γκίντεον Ράχμαν, ο οποίος ξεκινά την αποτίμηση της ευρωπαϊκής περιοδείας του Τραμπ ως εξής: «Η πρώτη επίσκεψη του Ντόναλντ Τραμπ στην Ευρώπη ήταν περίεργη, ο απόηχός της εκρηκτικός. Μιλώντας σε μια προεκλογική ομιλία στο Μόναχο, λίγο αφότου ο Τραμπ επέστρεψε στην Ουάσιγκτον, η Αγκελα Μέρκελ έφτασε πολύ κοντά στην εκφώνηση του επικηδείου της δυτικής συμμαχίας». Αναφερόμενος στην επίμαχη δήλωση της Μέρκελ ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει την τύχη της μόνη της και πως δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται σε άλλους μετά την εκλογή Τραμπ και το Brexit, ο Ράχμαν χαρακτηρίζει ανευθυνότητα εκ μέρους της μια αποστροφή που απειλεί να διευρύνει επικίνδυνα τη ρωγμή στη διατλαντική σχέση και να τη μετατρέψει σε αγεφύρωτο ρήγμα.
Παράλειψη
Την ίδια στιγμή, ο αρθρογράφος δεν παραλείπει να στηλιτεύσει τη συμπεριφορά του Τραμπ, ειδικά στην ομιλία του ενώπιον των εκπροσώπων του ΝΑΤΟ, όταν απέτυχε να επιβεβαιώσει το άρθρο 5 της Συμμαχίας περί αμοιβαιότητας στον τομέα της άμυνας. Η παράλειψη δεν ήταν τυχαία. Προφανώς ήταν ένα μήνυμα προς τους Ευρωπαίους πως η αφοσίωση των ΗΠΑ στην προάσπιση της Γηραιάς Ηπείρου δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη. Αυτό όμως με τη σειρά του δημιουργεί τον κίνδυνο να επιχειρήσει η Ρωσία να δοκιμάσει τις άμυνες και τις αντοχές του ΝΑΤΟ.
Κατά την άποψη του αναλυτή των FT είναι λάθος –μόλις στον τέταρτο μήνα προεδρίας του Τραμπ– να επιτρέψουν οι Ευρωπαίοι την αμφισβήτηση της διατλαντικής συμμαχίας που έχει διασφαλίσει την ειρήνη στην Ευρώπη επί 70 χρόνια. Οπως σημειώνει, εξάλλου, με νόημα, δεν αποκλείεται ο Τραμπ σύντομα να μην κατέχει αυτό το αξίωμα. Επιπλέον ο Ράχμαν καυτηριάζει μεν την αγαρμποσύνη του Τραμπ, προσθέτει όμως πως επί της ουσίας έχει δίκιο ότι δεν μπορούν οι ΗΠΑ να συνδράμουν στο 75% των νατοϊκών δαπανών. Οπως θυμίζει άλλωστε, την άποψη αυτή είχε υιοθετήσει και ο Ρόμπερτ Γκέιτς, υπουργός Αμυνας επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. Ολα αυτά, φυσικά, ευνοούν τις ορέξεις της Μόσχας να διαλύσει τη δυτική Συμμαχία, με αποτέλεσμα η ασφάλεια της Ευρώπης να τελεί σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.
Τέλος, ο Ράχμαν θεωρεί σφάλμα της καγκελαρίου να βάλει στην ίδια κατηγορία το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, καθώς π.χ. στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής η Βρετανία είναι στο πλευρό της Ε.Ε., ενώ ανάλογη στάση τήρησε η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι και στο θέμα του ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας την αφοσίωση του Λονδίνου στη Συμμαχία.
Στη διμερή διένεξη ΗΠΑ - Γερμανίας παρενέβη εξισορροπητικά ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίος παραδέχθηκε ότι οι σχέσεις Βερολίνου - Ουάσιγκτον διέρχονται μια «δύσκολη» φάση, αλλά θα βελτιωθούν ξανά στο μέλλον. Εσπευσε, ωστόσο, να επιρρίψει τις ευθύνες σε αμφότερες τις πλευρές, λέγοντας: «Εκτιμώ ότι είναι ανάρμοστο να επικοινωνούμε με δηλώσεις που γίνονται κάτω από σκηνές σε φεστιβάλ μπίρας και μέσω Twitter» (σ.σ. οι δηλώσεις Μέρκελ έγιναν από το Μόναχο με ένα ποτήρι μπίρας ανά χείρα).
Την ένταση επιχείρησε να κατευνάσει και ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Σον Σπάισερ, ο οποίος διευκρίνισε ότι Τραμπ και Μέρκελ «τα πηγαίνουν πάρα πολύ καλά». Είχε προηγηθεί ανάρτηση του Τραμπ στο Twitter, με την οποία επέκρινε τη Γερμανία για το εμπορικό πλεόνασμα και το επίπεδο των αμυντικών δαπανών της.
Το πιθανότερο, πάντως, είναι ότι οι δηλώσεις Μέρκελ έγιναν στο πλαίσιο του προεκλογικού αγώνα στη Γερμανία με στόχο την τόνωση της εθνικής υπερηφάνειας, παρά ενός συνολικού πανευρωπαϊκού οράματος. Δεν είναι σύμπτωση ότι στη σύγκρουσή της με τον Τραμπ, η Μέρκελ βρήκε έναν αναπάντεχο σύμμαχο, τον Σοσιαλδημοκράτη (SPD) αντίπαλό της στην επικείμενη αναμέτρηση, Μάρτιν Σουλτς. Πλειοδοτώντας σε επιθετική ρητορική, ο υποψήφιος καγκελάριος του SPD χαρακτήρισε τον Τραμπ «καταστροφέα των δυτικών αξιών» και υπονομευτή της διεθνούς συνεργασίας.
