Δίπλα στον γκρεμό
Αλέξης Παπαχελάς
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Είναι νομίζω πάρα πολύ χρήσιμο να συνειδητοποιήσουμε όλοι πού βρίσκεται η χώρα και πού μπορεί να βρεθεί τους επόμενους μήνες. Πιστεύω ότι είναι κρίσιμο για εμάς τους πολίτες που παλεύουμε ανάμεσα στη λογική, τον θυμό και την απελπισία για να πάρουμε τις αποφάσεις μας. Και βεβαίως αναγκαίο για όποιον θέλει να κυβερνήσει ή να συνεχίσει να κυβερνά αυτόν τον τόπο.
Η Ελλάδα... περπατάει εδώ και μερικά χρόνια δίπλα στον γκρεμό. Πήγε να πέσει, αλλά πάντοτε έκανε ένα βήμα πίσω την τελευταία στιγμή. Φτάσαμε κοντά στην έξοδο από το ευρώ και τη χρεοκοπία, φλερτάραμε με τον εμφύλιο και την «ημέρα της Βαστίλλης» και το πολιτικό χάος. Ενα αόρατο χέρι μας έσπρωχνε με πείσμα και μίσος στον γκρεμό, ένα ένστικτο επιβίωσης μας κρατούσε πίσω.
Κάποιοι πιστεύουν ότι ξεμπερδέψαμε με τον γκρεμό, ότι πάει τέλειωσε ο κίνδυνος της κατάρρευσης. Γι’ αυτό είναι έτοιμοι να αποδεχθούν το ρίσκο μιας παρατεταμένης ακυβερνησίας ή μιας νέας κυβέρνησης που θα επιχειρήσει ένα σκληρό μπρα ντε φερ με την Ευρώπη και τις αγορές. Ορισμένοι επιμένουν, μάλιστα, ότι μόνο μέσα από το δημιουργικό χάος, ένα μεγάλο μπιγκ μπανγκ, θα σαρωθεί το παλιό και το σάπιο και θα γεννηθεί το καινούργιο που όλοι λαχταράμε, αλλά δεν βλέπουμε στον ορίζοντα.
Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Οποιος νομίζει ότι θα κάνει τον «τσαμπουκά» με το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και τις αγορές σαν να είναι περίπατος στο πάρκο ξεγελάει τον εαυτό του. Η Ευρώπη είναι πολύ πιο έτοιμη να μας αφήσει στην ευχή του Θεού από ό,τι ήταν το 2010. Το κλίμα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες είναι βαρύ, η κούραση μεγάλη και τα περιθώρια για συμβιβασμούς πολύ μικρά. Υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι θα έχουμε συμμάχους την Ιταλία ή τη Γαλλία. Είναι οι πρώτοι που κατηγορούν την Ελλάδα, προκειμένου να βγάλουν τον προβολέα από πάνω τους. Υπολογίζουμε στους Αμερικανούς και τους Κινέζους. Ναι, αν αυτοί έχουν πραγματικό συμφέρον και εφόσον μπορούν να πιέσουν το Βερολίνο να κάνει κινήσεις που θα αποτελούν πολιτική αυτοκτονία για την κ. Μέρκελ.
Πρέπει να είμαστε, λοιπόν, έτοιμοι για το τι θα συμβεί αν μία κυβέρνηση κάνει τον μεγάλο «τσαμπουκά» και γυρίσει πίσω με άδεια χέρια, ή τουλάχιστον με πολύ λιγότερα από ό,τι είχε υποσχεθεί. Αυτή θα είναι η στιγμή της αλήθειας που θα απαιτήσει μέγιστη ψυχραιμία, σύνεση και αποφασιστικότητα. Οταν θα τελειώνουν τα λεφτά και θα πρέπει κάποιος να αποφασίσει ποιος θα πληρωθεί και ποιος όχι, θα αρχίσουν τα σκληρά διλήμματα.
Δεν ζούμε όμως ούτε σε μία κανονική χώρα ούτε και σε μία κανονική γειτονιά. Η σχέση με την Τουρκία θα περάσει μια δύσκολη περίοδο και ίσως κάποια κρίση. Είναι πραγματικά σπουδαίο ότι η υπόθεση της ΑΟΖ δεν έγινε αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης και πως ο κ. Τσίπρας είναι πολύ προσεκτικός στις διατυπώσεις του. Πρέπει, όμως, να έχουμε στον νου μας πως όποιος θα κυβερνά τη χώρα τους επόμενους μήνες μπορεί να βρεθεί σε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης πριν προλάβει να το συνειδητοποιήσει. Και τι σημαίνει αυτό; Για τον κ. Τσίπρα φαντάζομαι σημαίνει ότι χρειάζεται μεγάλη προετοιμασία, συμμαχίες και επαφές διεθνώς εκεί που μετράει, και όχι στα φεστιβάλ διαμαρτυρίας ανά την Ευρώπη. Εχει γκρεμίσει πολλές γέφυρες με τους ανθρώπους που παίρνουν τις αποφάσεις σε αυτή την ήπειρο και αυτό δεν είναι καλό. Οσο για τον κ. Σαμαρά, υποθέτω πως το βάρος όσων έρχονται ή μπορεί να έλθουν θα έπρεπε να τον οδηγήσει στο να απλώνει πού και πού το χέρι προς την... άλλη πλευρά, όσο δύσκολο και αν του φαίνεται. Τα δύσκολα που μπορεί να έλθουν θα απαιτήσουν από όλους κινήσεις και αποφάσεις, που ίσως ποτέ δεν είχαν φαντασθεί ότι θα έπαιρναν.
