Η Γάζα ετοιμάζεται για τον επόμενο πόλεμο
Γιατί η Χαμάς ανοίγει ήδη νέες σήραγγες
Michael J. Koplow
(Πηγή : http://www.foreignaffairs.gr)
Ενώ οι Ισραηλινοί επικεντρώνονται στην βία που προέρχεται από την Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, η Χαμάς ετοιμάζεται ήσυχα για τον δικό της επόμενο γύρο εχθροπραξιών [2].
Ξαναχτίζει το δίκτυο των τούνελ της [3] ενώ αναπληρώνει τις κρύπτες των πυραύλων της και βελτιώνει τις δυνατότητές της για συλλογή πληροφοριών. Το Ισραήλ κατελήφθη εξαπίνης από τις επιθέσεις της Χαμάς από σήραγγες κατά την διάρκεια του πολέμου του 2014, και η Χαμάς προσπαθεί να διασφαλίσει ότι θα διεισδύσει βαθύτερα στο Ισραήλ κατά την επόμενη προσπάθεια. Η ομάδα εργάζεται σχεδόν όλο το εικοσιτετράωρο για να σκάβει και να ενισχύει [4] έναν λαβύρινθο που βρίσκεται μέχρι τριάντα μέτρα κάτω από το έδαφος. Για το Ισραήλ [5], οι ευρύτερες συμβατικές απειλές από το Ιράν και την Χεζμπολάχ θα ίσως να είναι ένα μεγαλύτερο πρόβλημα, αλλά η Χαμάς είναι πιο εκρηκτική. Ο επόμενος πόλεμος φαίνεται συνεπώς αναπόφευκτος, κι είναι ένα ζήτημα μάλλον του πότε παρά του εάν -τουλάχιστον όπως κρίνεται από τον πραγματιστικό τρόπο με τον οποίο πολιτικοί όπως ο ηγέτης του κόμματος Yesh Atid, Yair Lapid, συζητούν ήδη τα αίτια της μάχης [6] που δεν έχει ακόμη ξεσπάσει.
Όσο υπάρχει η αίσθηση ότι ο κύβος δεν έχει ριφθεί, αυτός είναι ένας πόλεμος που οι ενέργειες του Ισραήλ θα πρέπει να κατευθυνθούν στο να τον αποφύγουν. Είναι αυτονόητο ότι ένας ακόμη πόλεμος θα φέρει μαζί του έναν τραγικά μεγάλο αριθμό απωλειών Παλαιστινίων αμάχων δεδομένης της σκόπιμης περιχαράκωσης της Χαμάς σε περιοχές αμάχων. Ούτε η ισραηλινή πλευρά δεν θα γλιτώσει. Οι τελευταίοι γύροι των μαχών στην Γάζα –«Χυμένο Μολύβι» το 2008, «Πυλώνας της Άμυνας» το 2012, και η πιο πρόσφατη «Προστατευτική Αιχμή» για το 2014 [7]- δεν οδήγησαν σε υψηλές απώλειες Ισραηλινών αμάχων, αλλά το ψυχολογικό κόστος [8] δεν θα πρέπει να υποτιμάται. Οι Ισραηλινοί δικαιολογημένα κλονίστηκαν με το να τρέχουν συνεχώς σε καταφύγια και με την έντονη εξάρτηση από το αντιπυραυλικό σύστημα Iron Dome κατά τον τελευταίο γύρο των μαχών. Και στις δύο πλευρές, το ψυχολογικό τραύμα συμβάλλει στο να σκληρύνει η στάση [αμφοτέρων των πλευρών], κάτι που κάνει την ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη πιο δύσκολο να επιλυθεί. Το να υποθέσουμε ότι ένας ακόμα γύρος μαχών με την Χαμάς και άλλες ομάδες στην Γάζα θα είναι σχετικά χωρίς κόστος για το Ισραήλ, λοιπόν, είναι σαν να αγνοούμε το πώς οι πρόσφατοι πόλεμοι έχουν βλάψει το Ισραήλ με πραγματικούς τρόπους.
Η Χαμάς έχει εμπλακεί σε μια μάχη με την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ) στην Δυτική Όχθη [9] για τις καρδιές και τα μυαλά των Παλαιστινίων, και η ΠΑ χάνει άσχημα. Η τελευταία παλαιστινιακή δημοσκόπηση [10] δείχνει ότι ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς θα χάσει σε μια εκλογή πρόσωπο με πρόσωπο με τον ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια˙ ότι η Χαμάς θα νικήσει την Φατάχ του Αμπάς στις βουλευτικές εκλογές στην Δυτική Όχθη˙ και ότι τα δύο τρίτα των Παλαιστινίων υποστηρίζουν το τρέχων κύμα επιθέσεων με μαχαίρι κατά Ισραηλινών και πιστεύουν ότι μια ένοπλη ιντιφάντα θα ήταν πιο επωφελής από τις διαπραγματεύσεις. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα ευρήματα, αν η Χαμάς είναι στην πρώτη γραμμή μιας ακόμα μάχης με το Ισραήλ στην Γάζα, το αποτέλεσμα θα είναι ακόμη μεγαλύτερη αύξηση στην δημοτικότητα της Χαμάς σε βάρος της Παλαιστινιακής Αρχής, και θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει στο εφιαλτικό σενάριο για το Ισραήλ [11] της πλήρους κατάρρευσης της Παλαιστινιακής Αρχής.
Η ζημιά για το Ισραήλ σε αυτό το σενάριο δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Η εγγύηση της τελευταίας σχετικά ήσυχης δεκαετίας υπήρξε η ισραηλινή και παλαιστινιακή συνεργασία κοινής ασφαλείας –μια συνεργασία που είναι βαθύτατα αντιδημοφιλής στο παλαιστινιακό κοινό. Σε περίπτωση που η ΠΑ εξαφανιστεί, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις θα πρέπει να ξανακάνουν κατοχή σε παλαιστινιακές πόλεις και να δαπανούν χρόνο και πόρους για τους οποίους έχουν ελάχιστα περιθώρια, προκειμένου να αστυνομεύουν και να διαχειρίζονται την Δυτική Όχθη. Ένας πόλεμος στην Γάζα επίσης θα ριζοσπαστικοποιήσει περαιτέρω τους Παλαιστίνιους τόσο μέσα στο Ισραήλ όσο και στην Δυτική Όχθη, υποδαυλίζοντας εθνικιστικές εντάσεις και δίνοντας αξιοπιστία στην άποψη ότι μόνο μέσα από την ένοπλη αντίσταση μπορεί να πραγματοποιηθούν οι παλαιστινιακές εθνικές επιδιώξεις. Μια αυξημένη εκστρατεία τρομοκρατίας εναντίον των Ισραηλινών είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι το τελικό αποτέλεσμα.
Αποφασίζοντας αν πρέπει να ξεκινήσει έναν πόλεμο με το Ισραήλ, η Χαμάς ανταποκρίνεται σε δύο διαφορετικές πιέσεις. Η πρώτη προέρχεται από ακόμη περισσότερες ριζοσπαστικές τζιχαντιστικές ομάδες στην Γάζα, όπως η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ και άλλες που συνδέονται με την αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) [12], οι οποίες διασύρουν την Χαμάς ως αδύναμη και απρόθυμη να αντισταθεί στο Ισραήλ. Η δεύτερη [πίεση] προέρχεται από το κοινό, το οποίο -όπως αποδείχθηκε στα δημοσκοπικά ευρήματα- δεν βλέπει καμία δίοδο προς οποιαδήποτε βελτίωση στα αβυσσαλέα δεδομένα της καθημερινής ζωής στην Γάζα και υποστηρίζει την ένοπλη αντίσταση ως την μόνη δυνατή διέξοδο. Ο διμέτωπος αγώνας είναι δύσκολος και θα μπορούσε να αφήσει την Χαμάς χωρίς καμία επιλογή εκτός από το να ξεκινήσει έναν πόλεμο, είτε θέλει να κρατηθεί μακριά είτε όχι.
Όμως, θα είναι πιο εύκολο για την Χαμάς να κρατήσει αντιστάσεις ενάντια σε πιο ριζοσπαστικές ομάδες αν οι ανησυχίες του κοινού μπορούν κάπως να μετριαστούν. Το κλειδί για την αποφυγή ενός νέου πολέμου στην Γάζα είναι λοιπόν να παρασχεθεί στους Παλαιστίνιους στην Γάζα κάποια ανάσα, ενώ ταυτόχρονα να γίνεται πιο δύσκολο για την Χαμάς να πραγματοποιήσει επιτυχημένα χτυπήματα μέσα στο Ισραήλ. Ακόμα και αν αυτή η διαδικασία δημιουργεί ένα δικό της σύνολο προβλημάτων ασφάλειας, είναι ένα πολύ καλύτερο αποτέλεσμα από το να διακινδυνεύσει την πυρκαγιά που μπορεί να ανάψει ένας πόλεμος στην Γάζα.
Ένα στοιχείο μιας τέτοιας στρατηγικής θα είναι να χαλαρώσουν ορισμένοι από τους περιορισμούς σχετικά με το τι δίνεται στην Γάζα. Κατά το παρελθόν έτος, ο αριθμός των ισραηλινών φορτηγών προς την Γάζα έχει αυξηθεί σταθερά [13], από 5.249 τον Φεβρουάριο του 2015 σε 12.418 τον Δεκέμβριο, κάτι που είναι μια τάση που πρέπει να συνεχιστεί. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου έχει μιλήσει στο παρελθόν για την σημασία του να επιτραπεί στην Γάζα να ξαναχτιστεί προκειμένου να αποφευχθούν νέοι γύροι μαχών, και υπάρχουν ενδείξεις ότι η κυβέρνηση διστακτικά αγκαλιάζει αυτή την άποψη. Ο αριθμός των προϊόντων που περνούν τα σύνορα πρέπει να αυξηθεί επίσης. Οι ξύλινες σανίδες είναι ζωτικής σημασίας για μια λειτουργική οικονομία της Γάζας λόγω της σχετικής ανάγκης που έχουν τα εργοστάσια επίπλων της Γάζας, και το να επιτρέπεται να εισαχθούν -παρά την χρήση τους στην κατασκευή σηράγγων- είναι ένας κίνδυνος που αξίζει να πάρει το Ισραήλ αφού έχει επιτρέψει να μπουν στην Γάζα μεγαλύτερες ποσότητες του πιο επικίνδυνου τσιμέντου [14]. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι να σταματήσουν οι διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος και νερού. Και τα δύο αυτά εξαρτώνται από την ισραηλινή γενναιοδωρία, και παρά τις συνεχιζόμενες διαφωνίες για τις πληρωμές στην επιχείρηση ηλεκτρισμού του Ισραήλ, το γεγονός ότι τα λύματα από την Γάζα έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σε παραλίες του Τελ Αβίβ θα πρέπει να είναι αρκετό για να πείσει το Ισραήλ ότι η επένδυση θα άξιζε τον κόπο. Αν οι χρόνιες ελλείψεις ηλεκτρικού ρεύματος και νερού δεν αντιμετωπιστούν σύντομα, δεν θα είναι αδιανόητο ότι το Ισραήλ θα αντιμετωπίσει χιλιάδες κάτοικους της Γάζας που θα προσπαθούν να παραβιάσουν τους συνοριακούς φράχτες σε καθημερινή βάση.
Ένας νεαρός Παλαιστίνιος κάνει άλμα καθώς επιδεικνύει τις δεξιότητές του στις πολεμικές τέχνες σε έναν φωτογράφο στα ερείπια κτιρίου που καταστράφηκε στον πόλεμο του 2014, στην βόρεια Λωρίδα της Γάζας, στις 29 Ιανουαρίου 2016. MOHAMMED SALEM / REUTERS
Από την άλλη πλευρά αυτής της εξίσωσης, το Ισραήλ θα πρέπει να πάρει ένα μάθημα από την Αίγυπτο και να κάνει ό, τι μπορεί για να πλημμυρίσει και να καταστρέψει τις επιθετικές σήραγγες που οι κάτοικοι των κοινοτήτων στην περιφέρεια της Γάζας ακούν να σκάβονται [15] κάτω από τα σπίτια τους. Ενώ θα παρέχει στους κατοίκους της Γάζας τους λόγους για να θέλουν να αποφύγουν έναν πόλεμο, το Ισραήλ πρέπει επίσης να αποτρέψει την Χαμάς από το να ξεκινήσει έναν [πόλεμο]. Κυνηγώντας τις σήραγγες τώρα, αντί να περιμένει μέχρι να χρησιμοποιηθούν, τουλάχιστον θα καθυστερήσει το χρονοδιάγραμμα για έναν επόμενο πόλεμο και θα μειώσει τις ανησυχίες ότι η χαλάρωση του αποκλεισμού της Γάζας θα οδηγήσει μόνο σε περισσότερες επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών.
Δεν υπάρχει μια τέλεια απάντηση για το Ισραήλ. Ο λόγος ύπαρξης της Χαμάς είναι ακριβώς η αντίσταση, και είναι αφελές να πιστεύουμε ότι η ομάδα θα αλλάξει. Παρ’ όλα αυτά, η Χαμάς είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για την διατήρηση της κατάπαυσης του πυρός παλαιότερα, όταν το Ισραήλ είχε λάβει μέτρα για να καταστήσει την ανοικοδόμηση της Γάζας ευκολότερη και όταν η Χαμάς είχε την αίσθηση ότι μπορούσε να διατηρήσει το πάνω χέρι έναντι ακόμη πιο σκληροπυρηνικών ομάδων χωρίς να καταφύγει σε μια αναπόφευκτη στρατιωτική ήττα από τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις. Η ζημιά που θα προκαλέσει ένας άλλος πόλεμος στην Γάζα κάνει να αξίζει ο κόπος να γίνει ό, τι είναι δυνατόν για να κρατηθεί εν ισχύ η τρέχουσα εκεχειρία. Οτιδήποτε κάνει το Ισραήλ για να αποφύγει ένα ξέσπασμα των εχθροπραξιών θα ενδυναμώσει κατά κάποιο τρόπο την Χαμάς, αλλά η εναλλακτική λύση είναι πολύ χειρότερη.
* Ο MICHAEL J. KOPLOW είναι διευθυντής πολιτικής στο Israel Policy Forum. Γράφει στο μπλογκ Ottomans and Zionists. [1]
(Στην πρώτη φωτογραφία : Νεαροί Παλαιστίνιοι αγωνίζονται με σπαθιά, καθώς επιδεικνύουν δεξιότητες τύπου ninja σε έναν φωτογράφο στα ερείπια σπιτιού που καταστράφηκε στον πόλεμο του 2014, στην βόρεια Λωρίδα της Γάζας, στις 29 Ιανουαρίου 2016. Νέοι, που έχουν εκπαιδευτεί στις πολεμικές τέχνες στην Γάζα, αποφάσισαν να σχηματίσουν μια ομάδα για να πραγματοποιούν τακτικές παρουσιάσεις με την ελπίδα ότι η δημοσιότητα που θα δημιουργηθεί θα οδηγήσει τελικά στο να κληθούν να συμμετάσχουν σε διεθνείς διαγωνισμούς. MOHAMMED SALEM / REUTERS)
Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2016-02-11/gaza-prepares-...
Σύνδεσμοι:
[1] http://www.ottomansandzionists.com
[2] http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4756433,00.html
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2014-08-26/notes-und...
[4] http://www.timesofisrael.com/gaza-prepares-for-war/
[5] https://www.foreignaffairs.com/regions/israel
[6] http://www.jpost.com/Israel-News/Politics-And-Diplomacy/Lapid-US-helped-...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2014-08-11/after-gaza
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2014-10-08/suffer-children
[9] https://www.foreignaffairs.com/regions/palestinian-authority
[10] http://www.pcpsr.org/en/node/625
[11] http://www.timesofisrael.com/israel-girding-for-possible-palestinian-aut...
[12] https://www.foreignaffairs.com/tags/isis
[13] http://gisha.org/graph/2387?datares=monthly
[14] http://gisha.org/graph/2395
[15] http://www.jpost.com/Arab-Israeli-Conflict/Gaza-border-residents-renew-c...
