Η επόμενη πρόκληση της Βόρειας Κορέας
Τι έρχεται και τι πρέπει να γίνει για αυτό
Sung-Yoon Lee και Joshua Stanton
(Πηγή : http://www.foreignaffairs.gr/)
Για πάνω από 50 χρόνια, η Βόρεια Κορέα έχει βασιστεί στο ίδιο σύνολο τακτικών της διεθνούς στρατηγικής της. Γιατί; Επειδή λειτουργεί.
Το «Εγχειρίδιο της Πιονγκγιάνγκ» [1] έχει ως εξής: Προσφέρει ένα ψεύτικο διάβημα ειρήνης˙ ανεβάζει τον πήχη για τους εχθρούς της με μια πρόκληση˙ ενεργεί ασταθώς και απειλεί να κλιμακώσει ακόμη περισσότερο˙ και, τέλος, κάνει έκκληση για συνομιλίες και ενεργεί λογικά. Η Πιονγκγιάνγκ παίρνει και διατηρεί την πρωτοβουλία από την αρχή μέχρι το τέλος και αφήνει τους αντιπάλους της ανήσυχους για τις διαπραγματεύσεις εν όψει των προκλήσεων.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτού του υψηλού δράματος ήρθε στα τέλη του προηγούμενου μήνα. Μετά από ένα τελεσίγραφο και την απειλή πολέμου [2] κατά της Νότιας Κορέας λόγω της εκκωφαντικής αντι-Βόρειας προπαγάνδας από μεγάφωνα πέρα από τα σύνορα, μια δραματική ενδεκάωρη συνάντηση ανάμεσα στις δύο πλευρές απέφερε μια συμφωνία [3] να αποκλιμακώσουν αμφότεροι και να εργαστούν προς την κατεύθυνση περισσότερων δια-κορεατικών πολιτικών ανταλλαγών.
Στρατιώτες της Νότιας Κορέας φρουρούν στο ουδέτερο χωριό Panmunjom, στην Νότια Κορέα, στις 22 Ιουλίου 2015. KIM HONG-JI / REUTERS
Η συμφωνία μειώνει τις αντιλήψεις της έντασης, τουλάχιστον για την ώρα. Αλλά δεν κάνει τίποτα για να αποτρέψει τα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματα της Πιονγιάνγκ, την καταστολή του λαού της, ή την επόμενη επίθεσή της εναντίον του Νότου. Ακόμη χειρότερα, ενισχύει δύο στρατηγικές παρανοήσεις: Πρώτον, ότι η Πιονγιάνγκ μπορεί να είναι ένας λογικός εταίρος σε κάποιον διάλογο [4] (παρά την άρνηση του Βορρά μετά την συμφωνία [4], ότι η έκφραση της «λύπης» του για τις εκρήξεις ναρκών που ακρωτηρίασαν δύο Νοτιοκορεάτες στρατιώτες στις αρχές Αυγούστου αποτελούσε συγγνώμη) και, δεύτερον, ότι η σίγαση των μεγαφώνων του Νότου ήταν ο πρωταρχικός στόχος της Πιονγιάνγκ στις συνομιλίες (κάτι που συνιστά μια σοβαρή υποτίμηση του καθεστώτος Κιμ Γιονγκ-Ουν).
Η Πιονγκγιάνγκ απεχθάνεται σίγουρα την προπαγάνδα κατά του Κιμ, αλλά έχει μεγαλύτερους στόχους από την φίμωση των ειδήσεων και της ποπ μουσικής σε απόσταση ακοής από ένα μικρό μέρος των στρατιωτών και των κατοίκων της πρώτης γραμμής. Ο ένας είναι να εξομοιώσει διακριτικά την μη βίαιη ρητορική με τις δικές της βίαιες αντιδράσεις. Μια άλλη είναι να γοητεύσει τον αντίπαλό της με την ιδέα ότι η συμφιλίωση μέσω συμβατικών διαπραγματεύσεων με πρωτοβουλία της Σεούλ -η οποία θα έρθει πάντα με παραχωρήσεις- είναι δυνατή, ακόμη και στον απόηχο της επόμενης πρόκλησης από την Βόρεια Κορέα.
Ήδη, η Νότια Κορέα έχει κλείσει τα μεγάφωνά της μετά τις πρόσφατες συνομιλίες μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας. Όμως, εφ’ όσον το σύνηθες μοτίβο συνεχίζεται, οι θανατηφόρες απειλές της Πιονγιάνγκ μόνο θα αυξηθούν. Για να σπάσει ο κύκλος, η Ουάσιγκτον και η Σεούλ πρέπει να χτυπήσουν το καθεστώς του Kim Jong Un εκεί που πονάει –στα ανακτορικά θησαυροφυλάκια και στην προσωποπαγή λατρεία.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΠΙΤΥΧΙΩΝ
Το «Εγχειρίδιο της Πιονγιάνγκ» μπορεί να ακούγεται πολύ εξυπνακίστικο. Αλλά έχει μια μακρά ιστορία επιτυχίας. Λίγες μέρες πριν να εισβάλλει στη Νότια Κορέα τον Ιούνιο του 1950, η Βόρεια Κορέα προσέγγισε τον Νότο για συνομιλίες υψηλού επιπέδου για την κορεατική ενοποίηση, παρουσιάζοντας ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για συνεδριάσεις και εκλογές, για να καταλήξει στην ίδρυση μιας ενωμένης παν-κορεατικής Εθνοσυνέλευσης στις 15 Αυγούστου, την πέμπτη επέτειο από το τέλος της ιαπωνικής αποικιοκρατίας στην κορεατική χερσόνησο. Έξι ημέρες αργότερα, πριν η Σεούλ αποκτήσει τον χρόνο για να [μπορέσει να] δαγκώσει, ο Βορράς επιτέθηκε, ξεκινώντας τον Πόλεμο της Κορέας. Η προσπάθεια να εξαπατήσει τον Νότο αναμφισβήτητα λειτούργησε, καθώς η Σεούλ, υπερκερασμένη και απροετοίμαστη, έπεσε μέσα σε μόλις τρεις ημέρες και η ηγεσία κατέφυγε νοτιότερα. Αν δεν ήταν η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ παρέμβαση του ΟΗΕ, η κομμουνιστική επανάσταση της Βόρειας Κορέας θα είχε αναμφίβολα ολοκληρωθεί εκείνο το καλοκαίρι.
Τον Οκτώβριο του 1983, την παραμονή της έκρηξης μιας βόμβας στο Μαυσωλείο των Μαρτύρων στην Ρανγκούν, το οποίο επρόκειτο να επισκεφθεί ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Τσουν Ντου Χουάν, η Βόρεια Κορέα ζήτησε την βοήθεια της Κίνας για να μεταφέρει στις Ηνωμένες Πολιτείες την επιθυμία της για διμερείς συνομιλίες. Το Πεκίνο ευχαρίστως το έκανε, οι Ηνωμένες Πολιτείες προφανώς ενδιαφέρθηκαν, και την επόμενη μέρα η βόμβα εξερράγη, σκοτώνοντας 17 αξιωματούχους της Νότιας Κορέας και τέσσερις υπηκόους της Βιρμανίας. Το προηγούμενο έτος, ο Κιμ Ιλ Σουνγκ είχε επίσημα χρίσει τον γιο του, Γιονγκ Ιλ, ως διάδοχο. Ο αδοκίμαστος διάδοχος προφανώς χρειαζόταν να αποδείξει το στρατιωτικό θάρρος του, και μια αιφνιδιαστική επίθεση εξυπηρετούσε αυτόν τον στόχο. Η Πιονγκγιάνγκ αρνήθηκε κάθε συμμετοχή και ο Νοτιοκορεάτης στρατηγός που έγινε πρόεδρος, Chun Doo-Hwan, παρά τον θάνατο αρκετών από τους κορυφαίους συμβούλους του στην κραυγαλέα τρομοκρατική επίθεση, δεν επιζήτησε καμία τιμωρία του Βορρά, ενισχύοντας έτσι την πεποίθηση της Πιονγκγιάνγκ ότι θα μπορούσε να ξεφύγει από κάθε κακό.
Στις αρχές Μαρτίου του 2010, οι δύο Κορέες ενεπλάκησαν σε στρατιωτικές συνομιλίες μετά από πρόταση του Βορρά. Στις 26 Μαρτίου, βορειοκορεατικό υποβρύχιο τορπίλισε το Cheonan, ένα νοτιοκορεατικό πολεμικό πλοίο, σκοτώνοντας 46 ναύτες. Παρά το συμπέρασμα της πολυεθνικής ομάδα έρευνας, ότι η Βόρεια Κορέα ήταν πίσω από την επίθεση (κάτι που αρνήθηκε η Πιονγκγιάνγκ), ο Νότος κάλεσε για άλλον ένα γύρο στρατιωτικών συνομιλιών τον Σεπτέμβριο και, στα τέλη Οκτωβρίου, σε συντονισμό με τον Βορρά διοργάνωσε συναντήσεις οικογενειακής επανένωσης. Στις 11 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, η Πιονγιάνγκ ζήτησε συνομιλίες για την επανεκκίνηση ενός τουριστικού έργου που έφερε Νοτιοκορεάτες σε μια γραφική περιοχή στον Βορρά. Στις 23 Νοεμβρίου, έπληξε με βλήματα ένα κατοικημένο νησί της Νότιας Κορέας, σκοτώνοντας τέσσερις υπηκόους της Νότιας Κορέας. Αυτή ήταν η ζωτικής σημασίας ανάδειξη του Kim Jong Un, το αποκορύφωμα της οποίας ήταν να σταθεί δίπλα στον πατέρα του κατά την διάρκεια μιας στρατιωτικής παρέλασης στις 10 Οκτωβρίου, την επέτειο της ίδρυσης του κορεατικού Εργατικού Κόμματος. Υποχρεωμένη να ενισχύσει τα διαπιστευτήρια του νεαρού διαδόχου, η Πιονγιάνγκ πίστευε ότι οι επιθέσεις της θα ήταν πιο αποτελεσματικές αν έρχονταν μετά από μια φαινομενική αναθέρμανση των δεσμών.
Ο Κιμ Γιονγκ-Ουν χρησιμοποίησε την ίδια τακτική προπετάσματος καπνού πριν από την δοκιμή των πυραύλων του μεγάλου βεληνεκούς, στις 12 Δεκεμβρίου 2012. Στις 8 Δεκεμβρίου, ο Βορράς δημοσίως επεξέτεινε το χρονοδιάγραμμα για την εκτόξευση αυτού που αποκαλούσε δορυφόρο έως τα τέλη Δεκεμβρίου. Κάποιοι εικάζουν ότι το καθεστώς του Kim είχε δεύτερες σκέψεις απέναντι σε κινεζικές πιέσεις. Όταν, στις 10 Δεκεμβρίου, ο Βορράς δήλωσε ότι έχει «τεχνικές δυσκολίες», πολλοί υπέθεσαν ότι εγκαταλείπει την προγραμματισμένη εκτόξευση συνολικά. Με τον τρόπο αυτό, ο Βορράς έπιασε πολλούς στην Ουάσινγκτον απροετοίμαστους [5] όταν προχώρησε με την εκτόξευση το πρωί της 12ης Δεκεμβρίου ακριβώς μια εβδομάδα πριν από τις προεδρικές εκλογές στην Νότια Κορέα -μια τέλεια ευκαιρία για να κάνει τον εαυτό του πολιτικό παράγοντα χωρίς να ξεχαστεί. Μην αντιμετωπίζοντας καμία πραγματική ποινή, η Βόρεια Κορέα πήρε ακόμα περισσότερες αποδείξεις ότι θα μπορούσε να δρα με ατιμωρησία.
ΝΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
Η Σεούλ και η Ουάσινγκτον πρέπει να αναγνωρίσουν ότι, για την Πιονγιάνγκ, μια χειρονομία ειρήνης είναι συχνά το προοίμιο για μια πρόκληση. Η 10η Οκτωβρίου φέτος σηματοδοτεί την 70η επέτειο από την ίδρυση του Εργατικού Κόμματος της Κορέας. Ο Kim έχει να γιορτάσει την σπουδαία ευκαιρία με τυμπανοκρουσίες, όπως ακριβώς, το 2012, ο ίδιος σηματοδότησε την 100η επέτειο από την γέννηση του παππού του με τις δύο δοκιμές πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. Ο Kim συνέχισε κατευθείαν με μια πυρηνική δοκιμή στις 12 Φεβρουαρίου 2013, σε μια εποχή μετάβασης της ηγεσίας σε όλες τις πρωτεύουσες της γειτονιάς του. Από την σκοπιά της Πιονγιάνγκ, αυτές ήταν ορθολογικές κινήσεις που αύξησαν το κύρος του Κιμ παρά την κατακραυγή από το εξωτερικό.
Η επόμενη πρόκληση της Πιονγκγιάνγκ είναι πιθανό να έρθει με την μορφή μιας δοκιμής διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου [6] κατά τις ημέρες που οδηγούν μέχρι τις 10 Οκτωβρίου. Όταν συμβεί αυτό, η Σεούλ και η Ουάσινγκτον πρέπει να σπάσουν το παλιό καλούπι της διπλωματίας ελέγχου ζημιών και να καταλήξουν σε ένα δικό τους «Εγχειρίδιο» -τέτοιο που να περιλαμβάνει αξιόπιστη, μη-στρατιωτική αποτροπή. Οι δύο σύμμαχοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η επόμενη πυραυλική ή πυρηνική δοκιμή της Πιονγιάνγκ δεν είναι άλλο ένα μικρό πρόβλημα στην μακρά και ενιαία ιστορία της διαχείρισης του status quo στην κορεατική χερσόνησο. Η τεχνολογία που αποκαλύπτει κατά πάσα πιθανότητα θα είναι σε θέση ή θα είναι σχεδόν ικανή να χτυπήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα δεν απαντήσουν, η αποτροπή τους έναντι μελλοντικών προκλήσεων της Βόρειας Κορέας θα συνεχίσει να διαβρώνεται.
Βορειοκορεάτες στρατιώτες παρελαύνουν μπροστά από τα χάλκινα αγάλματα του αείμνηστου ιδρυτή της Βόρειας Κορέας, Κιμ Ιλ Σουνγκ, και του πρώην ηγέτη, Κιμ Γιονγκ Ιλ, καθώς επισκέπτονται την Mansudae στην Πιονγκγιάνγκ, στις 9 Σεπτεμβρίου 2015. REUTERS / KYODO
Το καθεστώς Κιμ παίζει επιδέξια την υποτιθέμενη διεθνή ανδρεία του για να κερδίσει παραχωρήσεις και να καταστείλει τον πληθυσμό. Έτσι, η Σεούλ και η Ουάσινγκτον θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν την αντι-βορειοκορεατική προπαγάνδα στον Βορρά ως κύριο εργαλείο αποτροπής -μέσω ραδιοφωνικών εκπομπών, φυλλαδίων, μεγαφώνων, κινητών τηλεφώνων, και ρελέ σήματος που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν οι Βορειοκορεάτες – που θα σταματήσει μόνο στην περίπτωση μιας πραγματικής παραχώρησης από την Πιονγιάνγκ. Η Πιονγιάνγκ μπορεί να υπερεκτιμά τον φόβο της διασυνοριακής προπαγάνδας του Νότου η οποία έχει ένα περιορισμένο εύρος, αλλά δικαίως φοβάται το προηγούμενο του συνεχούς και αποτελεσματικού πολέμου πληροφόρησης από την ασύγκριτα πλουσιότερη και πιο ελεύθερη Κορέα.
Περαιτέρω, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ενεργοποιήσει και να εφαρμόσει τον «Νόμο Επιβολής Κυρώσεων στην Βόρεια Κορέα του 2015», που εισήχθη στην Βουλή από τους εκπροσώπους Ed Royce (Ρεπουμπλικανό από την Καλιφόρνια) και Elliot Engel (Δημοκρατικό από την Νέα Υόρκη), και στην Γερουσία από τους γερουσιαστές Ρόμπερτ Μενέντεζ (Δημοκρατικό από το Νιου Τζέρσεϊ) και Λίντσεϊ Γκράχαμ (Ρεπουμπλικανό από την Νότια Καρολίνα). Η νομοθεσία αυτή έχει ως στόχο να ενισχύσει τις κυρώσεις των ΗΠΑ για την Βόρεια Κορέα, κλείνοντας έτσι το χάσμα μεταξύ της αντίληψης -της ιδέας ότι οι αμερικανικές κυρώσεις κατά της Βόρειας Κορέας είναι συγκρίσιμες με εκείνες που έφεραν το Ιράν πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων- και της πραγματικότητας -ότι είναι ασθενέστερες από όσο οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της Λευκορωσίας, της Ζιμπάμπουε και της Βενεζουέλας [7].
Το 2005, μια σύντομη, περιορισμένη και άκρως αποτελεσματική εκστρατεία οικονομικών κυρώσεων και διπλωματίας απείλησε να παγώσει δισεκατομμύρια δολάρια σε υπεράκτια περιουσιακά στοιχεία της Πιονγιάνγκ στην Ευρώπη και την Κίνα. Σήμερα, μια ολοκληρωμένη καμπάνια για να απομονώσει τον Kim Jong Un από το σκληρό συνάλλαγμα που στηρίζει το καθεστώς του, σε συνδυασμό με μια ευρύτερη εκστρατεία επιχειρήσεων πληροφόρησης για να απονομιμοποιήσει την εξουσία του, θα αναγκάσει το καθεστώς να επιλέξει μεταξύ της διαπραγμάτευσης, της βαθμιαίας και επαληθεύσιμης αλλαγής, και της εξαφάνισης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Νότια Κορέα δεν πρέπει να πιστέψουν τις απατηλές παραχωρήσεις και να τερματίσουν τα σκληρά μέτρα με την επόμενη ενδοκορεατική ή αμερικανο-βορειοκορεατική συνάντηση. Η πραγματική δοκιμασία για την ειλικρίνεια της Πιονγκγιάνγκ θα είναι η διαφάνεια -επιτρέποντας στους εργαζόμενους της βοήθειας να επιβλέπουν ελεύθερα και να παρακολουθούν τις ανθρωπιστικές ανάγκες των Βορειοκορεατών, επιτρέποντας στον Ερυθρό Σταυρό την σίτιση και την θεραπεία των κρατουμένων στα φρικιαστικά στρατόπεδα πολιτικών κρατουμένων, την επανένταξη των πολιτικών κρατουμένων στην κοινωνία, και επιτρέποντας στους επιθεωρητές του ΟΗΕ να παρακολουθήσουν και να διαλύσουν τα προγράμματα όπλων μαζικής καταστροφής.
Αν η Νότια Κορέα και οι Ηνωμένες Πολιτείες κατανοήσουν πλήρως το παιχνίδι που παίζει Πιονγκγιάνγκ, θα είναι σε καλύτερη θέση να γράψουν ένα δικό τους «Εγχειρίδιο» και να αντιμετωπίσουν την αιτία των κρίσεων ασφάλειας και των ανθρωπιστικών κρίσεων στην Βόρεια Κορέα. Η εναλλακτική λύση είναι να πέσουν κατευθείαν, για ακόμη μια φορά, στην δίνη των προκλήσεων, των διαπραγματεύσεων και των εκβιασμών της Πιονγιάνγκ.
* Ο SUNG-YOON LEE είναι καθηγητής Κορεατικών Σπουδών στο Ίδρυμα Kim Koo-Korea και επίκουρος καθηγητής στην Νομική και Διπλωματική Σχολή Fletcher στο Πανεπιστήμιο Tufts.
Ο JOSHUA STANTON είναι δικηγόρος στην Ουάσινγκτον.
(Στην πρώτη φωτογραφία : Ο Κιμ Γιονγκ-Ουν χαμογελά κατά την διάρκεια επίσκεψής του στο σχεδόν ολοκληρωμένο εργοτάξιο του Σταθμού Ηλεκτροπαραγωγής του Ήρωα της Νεολαίας Paektusan σε αυτήν την αχρονολόγητη φωτογραφία που κυκλοφόρησε το Κορεατικό Κεντρικό Πρακτορείο Ειδήσεων, της Βόρειας Κορέας, στις 14 Σεπτεμβρίου 2015. 2015. REUTERS)
Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2015-09-14/north-kor...
Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/northeast-asia/2010-08-26/pyongy...
[2] http://www.nytimes.com/2015/08/21/world/asia/north-korea-and-south-korea...
[3] http://english.yonhapnews.co.kr/news/2015/08/25/0200000000AEN20150825002...
[4] http://www.nytimes.com/2015/09/03/world/asia/north-korea-denies-apologiz...
[5] http://foreignpolicy.com/2012/12/13/obamas-asia-team-caught-off-guard-pa...
[6] http://english.yonhapnews.co.kr/northkorea/2015/09/10/99/0401000000AEN20...
[7] http://www.fletchersecurity.org/#!stanton/c1vgi
