Υπάρχουν και στο Βίσεγκραντ δημοψηφίσματα, άρχοντές μου!
ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Τελικά η ζωή είναι γεμάτη εκπλήξεις. Οι έμπειροι ξέρουν πως στην πολιτική δεν πρέπει ποτέ να λες ποτέ. Για τη λαϊκιστική πολιτική, μάλιστα, αυτό φαίνεται να ισχύει διπλά. Πώς να εξηγήσεις αλλιώς πως οι εγχώριοι αυτοαποκαλούμενοι πατριώτες μεταμφιέστηκαν σε μια νύχτα σχεδόν σε φεντεραλιστές. Οι οπαδοί του εγχώριου εθνολαϊκισμού, που ασταμάτητα κατηγορούσαν την Ευρωπαϊκή Ενωση πως εξευτέλιζε την εθνική μας αξιοπρέπεια, οι πολιτικές δυνάμεις που έκαναν σημαία τους την επανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, ξαφνικά, λόγω της τρομακτικής απειλής του προσφυγικού ζητήματος, μετατράπηκαν σε υπερμάχους της ευρωπαϊκής πολιτικής και των συλλογικών της αποφάσεων. Πάνε περίπατο πια τα κοινοβούλια και οι λαοί. Τώρα απερίφραστα δηλώνουν πως είναι η ώρα του σεβασμού των συλλογικών ευρωπαϊκών αποφάσεων.
Κοίτα να δεις τι κάνει ο φόβος!
Είναι θετικό γεγονός πως η ρητορική της κυβέρνησης στο προσφυγικό θυμίζει τις πιο φιλοευρωπαϊκές στιγμές των προηγούμενων κυβερνήσεων. Μόλις προχθές στη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματός του, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας κατέκρινε, ορθώς, το κλείσιμο των συνόρων και την άρνηση κάποιων χωρών για επιμερισμό της ευθύνης, υπογραμμίζοντας ότι τέτοιες συμπεριφορές είναι καθ’ όλα αντιευρωπαϊκές και αντιβαίνουν στο πλαίσιο αξιών και στις ιδρυτικές συνθήκες της Ε.Ε. Πόσο παράξενα ηχεί στα αυτιά μου, ο ηγέτης που απειλούσε να φέρει τα πάνω κάτω στην Ευρώπη και μερικούς μήνες νωρίτερα καλούσε από τη Μόσχα τους συμπατριώτες του να ανοιχτούν προς άλλες θάλασσες, να επικαλείται τώρα τις συνθήκες και τις κοινές αξίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Συνθήκες και αξίες που, ειρήσθω εν παρόδω, διαμορφώθηκαν από φιλελεύθερους, χριστιανοδημοκράτες και σοσιαλδημοκράτες και, πάντως, όχι από κομμουνιστές ή συντηρητικούς ευρωσκεπτικιστές θαυμαστές του Πούτιν.
Τώρα, οι μέχρι χθες οπαδοί του «go back» προσδένονται στο άρμα των πλούσιων Γερμανών και Ολλανδών που αντιμάχονταν. Η επιπλέον ειρωνεία αφορά το γεγονός πως οι χώρες του Βίσεγκραντ δεν είναι τίποτε πλούσιοι ταξικοί εχθροί σε διεθνές επίπεδο. Αντίθετα, το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της καθεμιάς από τις τέσσερις χώρες του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία) βρίσκεται κάτω από τον μέσο κοινοτικό όρο και μάλιστα η Πολωνία και η Ουγγαρία είναι φτωχότερες από την Ελλάδα. Με άλλα λόγια, πάνε περίπατο πια οι «ταξικές» προσδοκίες για συμμαχίες των φτωχών εναντίον πλουσίων. Η ανάγκη κάνει την κυβέρνηση να γαντζωθεί από τη Μέρκελ. Απολύτως λογικό στην κατάσταση που βρισκόμαστε!
Τέλος, η ιστορία με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο προσφυγικό δείχνει να αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα. Φαντάζεστε τι είχε να γίνει αν κάτι τέτοιο έπρατταν οι προηγούμενοι κυβερνώντες; Τι κραυγές εθνικής υπερηφάνειας θα είχαν ακουστεί; Το 1998, ως γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού, ο Αλ. Τσίπρας υποδεχόταν με άγριες διαδηλώσεις τον πρόεδρο Κλίντον. Σήμερα, περιμένει τη στήριξη των Αμερικανών και τις αποφάσεις του ΝΑΤΟ όσο ίσως κανείς Ελληνας πρωθυπουργός τα τελευταία χρόνια.
Το κακό για την ελληνική κυβέρνηση είναι πως ο λαϊκισμός δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φρούτο. Είναι μια καλλιέργεια, που ευδοκιμεί στα εύφορα χωράφια της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Βλέπετε, τα τελευταία χρόνια οι δυσαρεστημένοι από τις κυβερνητικές επιδόσεις Ευρωπαίοι και Αμερικανοί πολίτες γοητεύονται από κάθε λογής λαϊκισμό, που κατηγορεί τους ξένους και τις εγχώριες ελίτ (το 1% όπως αρέσκονται να τονίζουν) και υπόσχεται να ξαναδώσει πίσω τη «χαμένη» εθνική κυριαρχία. Από τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Μπέρνι Σάντερς στις ΗΠΑ μέχρι το Ποδέμος στην Ισπανία, τη Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία ή τον Βίκτορ Ορμπαν στην Ουγγαρία, ο στόχος είναι παντού ο ίδιος.
Οπως, όλοι οι λαϊκισμοί, έτσι και αυτός των χωρών του Βίσεγκραντ είναι αφελής, ευέξαπτος, αθυρόστομος και ανυπόμονος. Προκειμένου να ικανοποιήσει τα ξενοφοβικά ένστικτα της εκλογικής του πελατείας, δεν διστάζει να επιτεθεί στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θεωρεί πως υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία και εκπορεύονται από διαπλεκόμενες ελίτ των Βρυξελλών, που εξυπηρετούν τη γερμανική πολιτική. Ο δημοφιλής Ούγγρος πρωθυπουργός Ορμπαν πρότεινε, μάλιστα, τη διενέργεια δημοψηφίσματος ώστε να εγκρίνουν οι πολίτες της χώρας του την ευρωπαϊκή πολιτική στο προσφυγικό. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Προφανώς σας θυμίζει.
Το δυστύχημα με τον εθνολαϊκισμό βρίσκεται στο γεγονός πως οι βρυχηθμοί του προέρχονται από χάρτινες τίγρεις, όπως θα έλεγε ο πρόεδρος Μάο, που καταρρέουν σαν τραπουλόχαρτα μπροστά σε σύνθετα προβλήματα. Η αδυναμία των λαϊκιστών να αντιληφθούν το διεθνές περιβάλλον και τις δυναμικές του είναι πασιφανής. Δυστυχώς για τη χώρα μας, η κυβέρνηση βρέθηκε απροετοίμαστη και απομονωμένη μέσα στην καταιγίδα και τώρα επιχειρεί με κινήσεις της τελευταίας στιγμής να γλιτώσει την καταστροφή. Το αν θα σώσει την παρτίδα δεν είναι πλέον αποκλειστικά στο χέρι της και πολύ φοβάμαι ούτε στο χέρι των ισχυρών δυνάμεων της Ευρώπης και των ευρωπαϊκών θεσμών. Βλέπετε και στο Βίσεγκραντ υπάρχουν εκλογές και δημοψηφίσματα, όχι μόνο στην Ελλάδα.
* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα.
