Της Ζέζας Ζήκου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Υφεση, λιτότητα, χρέος, μνημόνιο, δόσεις, ανεργία είναι λέξεις που μονοπωλούν τις σκέψεις μου και τις συζητήσεις μου συνεχώς τα τελευταία χρόνια, ενώ άλλες όπως π.χ. η αναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου που μας υποσχέθηκε προεκλογικά ο Αντώνης Σαμαράς, ή ο «Ευρωγεδδών», δηλαδή η απειλή μιας οικονομικής κατάρρευσης της Ευρωζώνης, αποδεικνύονται αρκετά ενοχλητικές στην επιρροή τους.
Από χθες προστέθηκε και η λέξη-τίτλος «The Sleepwalkers» του περιοδικού Economist που απεικονίζει τους Ευρωπαίους ηγέτες -μεταξύ τους και ο Σαμαράς- ως... υπνοβάτες μέσα σε μία οικονομική έρημο, βαδίζοντας με μαθηματική ακρίβεια προς τον γκρεμό.
Δυστυχώς, η ιδέα ότι το ευρώ είναι ένα πρόβλημα του παρελθόντος είναι μία επικίνδυνη μυθοπλασία, ενώ η ευρω-καταστροφή είναι προ των πυλών, προειδοποιεί ο Economist. Αντί να περιμένουν τις γερμανικές εκλογές, θα πρέπει να χαλαρώσουν τη λιτότητα και να ενισχύσουν την απασχόληση των νέων και των επενδύσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιφέρειας, αξιοποιώντας χρήματα από τον πυρήνα της Ευρωζώνης, επισημαίνει: «Εάν οι υπνοβάτες ενδιαφέρονται για το νόμισμα και τους λαούς τους, πρέπει να ξυπνήσουν», καταλήγει ο Economist. Ok.
Ομως για μας είναι μάλλον αργά. Η χώρα βαδίζει τυφλά, η σχεδόν ολοσχερώς κατεστραμμένη οικονομία ζει με τις δόσεις των δανειστών και η χρεοκοπία βαθαίνει, καθώς δύσκολα αναχαιτίζεται ο εκφυλισμός των υποσυστημάτων (υγεία, παιδεία, αυτοδιοίκηση κ.λπ.) που συγκροτούν το κράτος. Η ανεργία καταστρέφει ραγδαία το μέλλον των νέων, η φτώχεια των νοικοκυριών επιδεινώνεται, το κλείσιμο εκατοντάδων χιλιάδων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων συνεχίζεται. Αλλά το τελευταίο διάστημα υπάρχει στη χώρα μια εισαγόμενη αισιοδοξία, η οποία αναπαράγεται από τους οπτιμιστές στην Ελλάδα.
Ομως, η ζοφερή πραγματικότητα δεν αιτιολογεί καμία αισιοδοξία. Το πολιτικό σύστημα απέτυχε στην αποφυγή της κρίσης. Αποτυγχάνει, όμως, και στη διαχείρισή της. Οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις, η καταπολέμηση της διαφθοράς και διαπλοκής, η τιμωρία των επίορκων λειτουργών και πολιτικών, η ανάκτηση των κλοπιμαίων, η διακρίβωση των κατόχων ελβετικών λογαριασμών με «μαύρο» χρήμα της λίστας Λαγκάρντ, η τιμωρία και φορολόγησή τους, η προσέλκυση επενδύσεων, η μάχη κατά της γραφειοκρατίας, διαρκώς αποτυγχάνουν... Αντίθετα συνεχίζουν να φορολογούν ό,τι κινείται. Το Δημόσιο είναι σαν ζόμπι που έχει βγει στους δρόμους και ζητάει να ρουφήξει το αίμα των ζωντανών. Ενα μεγάλο μέρος της κοινωνίας αποστερείται βιαίως απ’ όλες τις ώς τώρα διαθέσιμες επιβιωτικές διεξόδους.
Οι πάντες γνωρίζουν πλέον ότι μόνο ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί να συγκριθεί με τις συνέπειες της κρίσης στην ελληνική οικονομία και την κοινωνία. Η λιτότητα μείωσε την κατανάλωση, εκτόξευσε την ανεργία, βάθυνε την ύφεση και θρυμμάτισε την κοινωνική συναίνεση. Η μεγέθυνση της ύφεσης κατέστρεψε τον ιδιωτικό τομέα και σάπισε τις τράπεζες, οι οποίες, φορτωμένες με «κόκκινα» δάνεια και «κουρεμένα» κρατικά ομόλογα, σταμάτησαν τη χρηματοδότηση της οικονομίας. Οταν επικρατούν τέτοιες συνθήκες καμία οικονομία δεν σώζεται, ακόμη και αν πραγματοποιηθούν όλες οι διαρθρωτικές αλλαγές μέσα σε μία νύχτα.
Η κεϊνσιανή συμφωνία κατέρρευσε. Η διεθνής οικονομική πολιτική κατέληξε να έχει πολύ μικρή σχέση με τα οικονομικά. Εγινε μια άσκηση στην ερασιτεχνική ψυχολογία, όπου το ΔΝΤ και οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης επέβαλαν στις χώρες να πάρουν μέτρα που ήλπιζαν πως θα τα εκλάμβανε η αγορά ως ευνοϊκά. Ετσι ουδείς απορεί που μόλις ενέσκηψε η κρίση πετάχθηκαν από το παράθυρο όλα τα εγχειρίδια της οικονομίας. Η πολιτική απέτυχε να αντιμετωπίσει την καταστροφική διαδικασία ανάδρασης που προκαλεί την κατάρρευση της μιας οικονομίας μετά την άλλη. Το παράδοξο της ιστορίας είναι ότι εκείνοι που διαμορφώνουν την πολιτική, πίστευαν και πιστεύουν, ότι έπρεπε να παίξουν το παιχνίδι της εμπιστοσύνης γύρω από τον μονόδρομο της λιτότητας και αυτό είχε ως συνέπεια να ακολουθήσουν οικονομική πολιτική που επιδεινώνει τις υφέσεις αντί να τις μετριάζει. Το ερώτημα εάν ήταν αναγκαίο να παιχθεί αυτό το παιχνίδι έχει αποδειχθεί ύπουλο, με αποτέλεσμα να υποστεί καίριο πλήγμα όχι μόνο η κοινωνία αλλά και η ίδια η δημοκρατία.
Γιατί, άραγε, στην Ευρώπη της κρίσης που ζούμε, όλοι έχουν βαλθεί να επιβάλουν τις λάθος συνταγές; Η «εσωτερική υποτίμηση» και η «αντεργατική λαίλαπα» στην Ελλάδα, έχουν αποβεί μοιραίες. Τα εργασιακά μέτρα ανατρέπουν και εκθεμελιώνουν κάθε έννοια εργασιακού δικαιώματος. Αλλά και όλα τα κρυφά μέτρα που ούτε που ξέρουμε πότε ψηφίζονται, δημιουργούν μια βίαιη προσαρμογή της ελληνικής κοινωνίας σε ένα δύσκολο μέλλον. Πράγματι, η Ελλάδα είναι ένα απίστευτο χάλι, με τεράστια προβλήματα. Πράγματι, οι Ελληνες πολιτικοί έστησαν ένα τρελό πάρτι και έφαγαν δισεκατομμύρια, δίνοντας και ορισμένα ψίχουλα στους πολίτες. Πράγματι, όλοι οι πολίτες καλόμαθαν σε μια κοινωνία ευημερίας που βασίστηκε σε δανεικά λεφτά. Ολα αυτά ας τα αποδεχθούμε.
Ομως, ποτέ κανένας λαός δεν εξαναγκάστηκε σε μια τόσο τρομερή και σύντομη αλλαγή του τρόπου ζωής του, χωρίς όμως από την άλλη να αλλάζει η χώρα από τον εναγκαλισμό της διαπλοκής. Οι δημόσιες υπηρεσίες υπολειτουργούν, η διαφθορά βασιλεύει, η φοροδιαφυγή δεν ελέγχεται, οι σπατάλες συνεχίζονται, η γραφειοκρατία εμποδίζει οποιαδήποτε αναπτυξιακή προοπτική. Αυτός ο βιασμός της ελληνικής κοινωνίας τόσο άγρια και τόσο γρήγορα θα είναι μοιραίος. Οι κήνσορες του λαϊκού συμφέροντος θα είναι οι πρώτοι που θα σαρωθούν. Μαζί με τους ψεύτες και τους άρπαγες των ονείρων όλων μας για μια καλύτερη ζωή.
