Πώς και γιατί έφτασε στο... σημείο μηδέν η Αργεντινή
Οι λόγοι που το «κοντέρ» μηδένισε και πάλι στο Μπουένος Αϊρες
Της Ελένης Βαρβιτσιώτη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Η BMW Αργεντινής τα τελευταία δύο χρόνια για να συνεχίσει να εισάγει αυτοκίνητα στη χώρα αναγκάστηκε να κάνει κάτι που δεν το έχει κάνει σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Να βρει άλλα προϊόντα, ίδιας αξίας, αλλά εγχώρια, τα οποία και θα εξάγει.
Ετσι ξεκίνησε από τον Μάρτιο του 2011 που τέθηκε σε εφαρμογή αυτός ο νόμος να εξάγει ρύζι και δερμάτινα είδη. Και δεν ήταν η μόνη. Η Mitsubishi αναγκάστηκε να εξάγει φιστίκια και η Hyundai αλεύρι από σόγια...
Αν αυτό ακούγεται λίγο παράλογο καλωσήρθατε στην Αργεντινή. Σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια να σωθούν δουλειές και αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας, η κυβέρνηση της χώρας -από το 2010- έχει αρχίσει να εφαρμόζει μία σειρά από οικονομικούς κανονισμούς (που πιο πολύ μοιάζουν με περιορισμούς) βασισμένους σε οικονομικές θεωρίες που ο διεθνής Τύπος χαρακτηρίζει σοβιετικού τύπου και που τελικό αποτέλεσμα έχουν να κλείσουν αντί να αναπτύξουν την οικονομία. Ετσι, από το 2010 που η οικονομία αναπτυσσόταν με ρυθμούς Κίνας, γύρω στο 7,8%, σήμερα η ανάπτυξη είναι κοντά στο 0%.
Το παράδοξο είναι ότι αν κοιτάξει κάποιος τα χαρακτηριστικά της οικονομίας της Αργεντινής, πιστεύει ότι θα έπρεπε να πηγαίνει πολύ καλά. Η Αργεντινή είναι λίγο μικρότερη σε έκταση από την Ινδία με πληθυσμό μόλις 40 εκατομμύρια ανθρώπους, με πολύ χαμηλό χρέος, κοντά στο 40%, που παράγει πολλά προϊόντα (κρέας, πετρέλαιο, αυτοκίνητα και φρούτα) αλλά η βασική μηχανή της είναι τα γεωργικά προϊόντα και κυρίως η σόγια. Η Αργεντινή είναι ο δεύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως με βασικό πελάτη την Κίνα. «Από το 2002 μέχρι σήμερα οι τιμές των γεωργικών προϊόντων πέρασαν σε αυτό που λέμε «σούπερ κύκλο» και ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκός για την Αργεντινή. Είμαστε οι βασικοί εξαγωγείς σιτηρών και η χώρα μας με τόσο πλούσιους πόρους ξαφνικά βρέθηκε σε ένα πολύ πιο ευνοϊκό περιβάλλον», λέει ο Αργεντινός οικονομολόγος Εμίλιο Οκάμπο.
Και όχι μόνο αυτό, ένα είδος «Λατινικής Ανοιξης» φαίνεται να υπάρχει στις γειτονικές της χώρες, με τη Βραζιλία, την Κολομβία, τη Χιλή και το Περού να απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα από διεθνείς επενδύσεις αλλά και από την αύξηση στις τιμές των γεωργικών προϊόντων τους.
Στην Αργεντινή όμως, όπως δείχνουν οι αριθμοί, η οικονομία φαίνεται να χωλαίνει. Μερικοί, όπως ο πρώην πρόεδρος της χώρας, Φερνάντο Ντε Λα Ρούα, στηρίζουν τη σχεδόν μηδενική ανάπτυξη της χώρας στα λάθη του παρελθόντος. «Η πτώχευση ήταν κακή για όλους. Σήμερα περισσότερο από 10 χρόνια αργότερα συνεχίζουμε να νιώθουμε τις αρνητικές συνέπειές της γιατί οι επενδύσεις που ήρθαν στην Λατινική Αμερική δεν ήρθαν στην Αργεντινή. Σε μία χώρα που έχει κηρύξει πτώχευση, τα σημάδια ανασφάλειας μένουν πάνω της».
Η τωρινή κυβέρνηση δεν φαίνεται να προσπαθεί να τα απαλύνει αλλά μάλλον να τα κάνει πιο έντονα. Δέκα και πλέον χρόνια μετά τη χρεοκοπία της, η χώρα ακόμη δεν έχει καταφέρει να βγει στις διεθνείς αγορές και να δανειστεί. Τα τελευταία τρία χρόνια η πορεία που έχει πάρει η κυβέρνηση της Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ φαίνεται πως έχει τρομάξει τις διεθνείς αγορές και όχι μόνο. Η οικονομική πολιτική της βασίζεται στην υψηλή φορολογία -οι αγροτικοί παραγωγοί πληρώνουν φόρους μέχρι και 80%- επανακρατικοποιήσεις που θυμίζουν περισσότερο απαλλοτριώσεις (η ισπανική πετρελαϊκή εταιρεία Repsol έχει καταθέσει αγωγή στα διεθνή δικαστήρια και ζητεί αποζημίωση 10,5 δισ. δολ. για την κρατικοποίησή της) και πολύ αυστηρούς περιορισμούς στο συνάλλαγμα. Συγχρόνως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού πηγαίνει σε επιδόματα για τις χαμηλότερες κοινωνικές ομάδες που συχνά έχουν περισσότερο άρωμα λαϊκισμού παρά πραγματικής βοήθειας.
«Ξεκίνησαν πολλά πράγματα. Εθνικοποιήσεις, έλεγχοι στις τιμές, πολύ μεγάλα επιδόματα κι έτσι ενώ μέσα σε πέντε χρόνια είχαμε καταφέρει το υψηλότερο πλεόνασμα στην ιστορία μας, αυτοί μέσα σε οκτώ χρόνια το εξαφάνισαν τελείως» λέει ο Ρομπέρτο Λαβάνια, που ανέλαβε υπουργός Οικονομικών της χώρας λίγο μετά την πτώχευση και είχε τα ηνία της οικονομίας όταν η χώρα αναπτυσσόταν με γοργούς ρυθμούς.
Το φάντασμα του πληθωρισμού επέστρεψε στη χώρα
Από το 2011 η κυβέρνηση της Κίρχνερ προσπαθεί να περιορίσει τη χρήση του δολαρίου στην οικονομία. Eτσι οι Αργεντινοί χρειάζονται άδεια για να αγοράσουν το ξένο νόμισμα. Αυτοί οι περιορισμοί όμως έχουν απλά δημιουργήσει μαύρη αγορά. Γι’ αυτό και σε έναν από τους πιο εμπορικούς δρόμους του Μπουένος Αϊρες, υπάρχουν δεκάδες παράνομα ανταλλακτήρια δολαρίων. «Οσο πιο ρευστό είναι το εμπόριο και όσο πιο ανοιχτή είναι η χώρα τόσο το καλύτερο μακροπρόθεσμα. Αυτοί οι κανόνες απλά αναστατώνουν το εμπόριο και σίγουρα το ΑΕΠ έχει μειωθεί εξαιτίας τους», λέει ο Κριστιάνο Ρατάτσι πρόεδρος της Fiat Αργεντινής. Και το μεγαλύτερο πρόβλημα, ο πληθωρισμός, το προπατορικό αμάρτημα της χώρας έχει επιστρέψει και τη στοιχειώνει. «Η κεντρική τράπεζα τυπώνει πολύ χρήμα για να υποστηρίξει την κυβέρνηση. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα, τα υπόλοιπα είναι απότοκά του», λέει ο Μάριο Μπλέχερ, πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας. Αυτή τη φορά η κυβέρνηση δίνει τιμές για τον πληθωρισμό που κανένας δεν πιστεύει. Η κυβέρνηση λέει ότι είναι στο 10% ενώ ανεξάρτητα ινστιτούτα τον υπολογίζουν στο 25%-30%. «Είμαστε δεύτεροι στον πληθωρισμό, έχουμε μόνο το Σουδάν και άλλη μία αφρικανική χώρα μπροστά μας», λέει ο κ. Ρατάτσι. Σε μία χώρα που επέλεξε να χρεοκοπήσει και να αλλάξει το νόμισμά της, που στάθηκε τυχερή να μπορεί να εκμεταλλευτεί τον πλούτο της γης της τη στιγμή που τον χρειαζόταν περισσότερο, που στην αρχή έκανε κάποια βήματα για να σταθεί μόνη της στα πόδια της, αλλά μετά τα πήρε πίσω, για να ικανοποιήσει ένα απαιτητικό εκλογικό ακροατήριο, το μέλλον κάθε άλλο παρά ελπιδοφόρο φαίνεται σήμερα.
Δέκα χρόνια μετά την πτώχευση στο σημείο μηδέν ξανά
«Αρκετά» γράφουν τα πλακάτ χιλιάδων διαδηλωτών, σε πρόσφατη συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Μπουένος Αϊρες για τα υψηλά ποσοστά πληθωρισμού, τους περιορισμούς στο ξένο συνάλλαγμα και τη διαφθορά. Δέκα και πλέον χρόνια μετά τη χρεοκοπία, η Αργεντινή δεν έχει καταφέρει ακόμα να βγει στις αγορές, ενώ η ανάπτυξη είναι πλέον μηδενική. Η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης βασίζεται σε μια σειρά κανονισμών που ο διεθνής Tύπος χαρακτηρίζει σοβιετικού τύπου.
